وفایی نیا- سامان دهی و احیای بافت های ناکارآمد و ناپایدار موجود در مناطق حاشیه‌ای، یکی از موضوعات اساسی است که مدیران شهری در شهرهایی ازجمله مشهد به آن می پردازند. یکی از راهکارهایی که به همین منظور از سال های گذشته در شهر ما پیگیری می شود، بازآفرینی شهری است. بازآفرینی شهری، فرایندی است که تلاش می کند با حفظ ویژگی های اصلی محیط از نظر کالبدی و فعالیتی، فضای شهری جدیدی را خلق نماید. در واقع هدف از اجرای سیاست های بازآفرینی شهری، ارتقای شرایط کیفی زندگی در این سکونتگاه هاست و ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و کالبدی را دربر می گیرد.
به همین منظور هفته گذشته استارت آپ ویکندی با موضوع بازآفرینی شهری در 5منطقه مشهد برگزار شد و استارت آپ ها و تیم های خلاق در آن ایده های خود را ارائه دادند.
عصر دیروز مراسم پایانی این رویداد سه روزه در فرهنگ سرای قرآن و عترت با حضور رئیس شورای اسلامی شهر، معاون برنامه ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری مشهد و جمعی از دیگر مسئولان شهری و استانی برگزار شد.
نیروی انسانی، سرمایه عظیم مناطق کم برخوردار
محمدرضا حیدری، رئیس شورای اسلامی شهر مشهد، در مراسم اختتامیه این رویداد با تقدیر از برگزارکنندگان آن، گفت: محور برگزاری این رویداد، بازآفرینی در 5منطقه شهر مشهد شامل طرق، شهید آوینی، شهرک شهیدبهشتی، بلال و نوده بود. در صحبت های روزمره این مناطق را به اصطلاح محروم یا کم برخوردار می نامیم، اما من معتقدم که این مناطق از سرمایه های عظیم نیروی انسانی خلاق و پرتلاشی برخوردارند که می تواند ارزش فراوانی داشته باشد و به رشد آن ها کمک زیادی کند. حضور شهرداری و دیگر مسئولان استانی و شهری در این رویداد هم نشان دهنده این موضوع و اهمیت آن برای مسئولان است.
حیدری با اشاره به لزوم اجتماع محور بودن فعالیت های بازآفرینی شهری، اظهار کرد: در ابتدای شورای شهر پنجم به لزوم اجتماع محور بودن فعالیت سازمان های مختلف در زمینه بازآفرینی تأکید کردیم و رویداد امروز را نیز می توان در زمره همین فعالیت های اجتماع محور به حساب آورد. با وجود اینکه در این برنامه قرار بر این است که تیم های مختلف با هم رقابت کنند و تیم های برتر انتخاب شوند، از مرکز نوآوری شهری می خواهم که از تمام این تیم ها حمایت کند.
او با بیان جنس حمایت هایی که باید از این تیم ها انجام شود، گفت: تیم های حاضر در این استارت آپ ویکند به حمایت های مختلفی نیاز دارند که مشاوره در زمینه های مختلف و آموزش را می توان ازجمله آن‌ها به شمار آورد. امیدواریم با حمایت هایی که از ایده های حاضر در این برنامه انجام می شود، تیم ها بتوانند در حوزه بازآفرینی شهری ایده های خود را به اجرا درآورند و اقدامات خوبی را برای شهر رقم بزنند.
بازآفرینی به کمک شناخت استعدادهای محلی
شـهریار آل شـــیخ، معـاون برنامــه ریزی و توسعه سـرمایه انسانی شهرداری مشهد، هم درباره استارت آپ ویکند برگزارشده به خبرنگار شهرآرا گفت: در معاونت برنامه ریزی تلاش کردیم تا سازوکار برگزاری استارت آپ ویکند و استفاده از ظرفیت های موجود در جامعه خلاق مشهد را در خدمت بازآفرینی شهری دربیاوریم و برگزاری این برنامه در این راستا اتفاق خوبی بود. بازآفرینی واقعی و توانمندسازی مناطق حاشیه ای شهر زمانی اتفاق می افتد که با شناخت استعدادهای محلی و استفاده از قابلیت های آن ها بتوانیم به توسعه این مناطق کمک کنیم. خوشبختانه همکاران ما در سازمان بازآفرینی شهری به خوبی این نکته را درک کرده اند و با همین سیاست حرکت می کنند. هسته های محلی و افراد حاضر در مناطق هدف این برنامه شناخت بهتری از نیازها و اقدامات لازم برای آن منطقه را دارند و بهتر می توانند برای بازآفرینی محل زندگی خود ایده بدهند. حالا در این میان شتاب دهنده ها می توانند به این ایده ها در راستای تجاری شدن و توسعه کمک کنند که به یک کسب وکار پایدار تبدیل شوند.
آل شیخ به برنامه های معاونت برنامه ریزی برای حمایت از سازوکار بازآفرینی در شهر مشهد هم پرداخت و گفت: ما در حال ایجاد ظرفیت هایی برای اتصال اکوسیستم های خلاق به هم هستیم. یکی از مهم ترین اقدامات ما تشویق شتاب دهنده ها برای ورود به این حوزه و کار کردن در آن است. به نوعی در حال تطبیق دادن نیازهای شهر با شتاب دهنده ها هستیم تا بخش خصوصی علاقه مند و دارای سرمایه و دانش فنی را به گروه هایی که در محلات هستند و ایده هایی برای بازآفرینی شهری دارند، متصل
کنیم.
متخصصان جوان، موتور محرکه بازآفرینی
پروفسور مجتبی صدریا، نظریه پرداز فرهنگی-اجتماعی، هم از دیگر حاضران در اختتامیه استارت آپ ویکند بازآفرینی بود و در این برنامه با اشاره به ظرفیت های بالای کشور در حل چالش های مختلف، گفت: 10سال پیش کشور ما سالانه حدود 100میلیارد دلار درآمد نفتی داشت، اما پیش بینی ها نشان می دهد که دیگر نخواهیم توانست به آن حجم از درآمد نفتی برسیم، اما کشور ما ثروت ارزشمند دیگری را در اختیار دارد. امروز نیروی جوان و متخصص را باید به عنوان ارزشمندترین ثروت کشور به حساب بیاوریم. هرم جمعیتی ایران بعد از حدود 200سال، بیشترین تعداد جمعیت 25 تا 40ساله را داراست که ثروت اصلی کشور شمرده می شوند. این ثروت خودساخته و مبتنی بر فناوری و دانش روز دنیاست که می تواند برای حل چالش های مختلف ازجمله بازآفرینی شهری به کار رود.
صدریا با بیان اینکه برای حل مسائلی مانند بازآفرینی شهری چاره ای به جز اتکا به خود و قابلیت های خودمان نداریم، گفت: برای دسترسی به پیشرفت، با وجود سخت بودن مسیر توسعه باید این راه را برویم. در موضوع بازآفرینی شهری هم نیروی جوان و متخصص کشور باید با استفاده از داده ها و فناوری روز دنیا، ایده های خود را به پیش ببرد تا بتوانیم در این زمینه به نتایج کاربردی و مناسبی دست پیدا کنیم.
معرفی تیم ها
در استارت آپ ویکند بازآفرینی شهری 208نفر ثبت نام کردند و 99 ایده اولیه را ارائه دادند که در نهایت از میان آن ها 11 ایده به رقابت نهایی وارد شدند و تیم سازی کردند. در پایان این رقابت سه روزه، تیم های «گالری هنر محله»، «ماهیگیر» و «کارستان» به عنوان تیم های اول تا سوم شناخته شدند.
ماهیگیر: اعضای این تیم که از افراد ساکن در شهرک شهید بهشتی هستند، ایده تولید نرم افزاری برای ایجاد شبکه گسترده توزیع ماهی جنوب در مشهد را دارند.
گذر فرهنگ و هنر: نبود فضای مناسب دورهمی و پاتوق محله از مشکلاتی است که این تیم برای رفع آن تلاش می کند. این تیم در نظر دارد تا پاتوق ها و بازارهای محلی سیاری را برای منطقه های مورد نظر ایجاد کند تا علاوه بر ایجاد فضای تعاملی برای ساکنان، امکان درآمدزایی به کمک فروش محصولاتشان در این بازارها ایجاد شود.
محله خوش مزه: این تیم با هدف ایجاد اشتغال برای بانوان ساکن در محله های هدف بازآفرینی، نرم افزاری ایجاد خواهد کرد که در آن بانوان بتوانند غذاهای خانگی خود را به فروش برسانند.
دنگاه: ایجاد بستری آنلاین برای جمع آوری سرمایه های خرد شهروندان و سرمایه گذاران به منظور تأمین سرمایه پروژه های بازآفرینی شهری تعریف شده، ایده این تیم استارت آپی است.
نوسازان خلاق: ایجاد شبکه ای از معماران برای نوسازی کم هزینه نمای ساختمان های موجود در مناطق هدف بازآفرینی شهری، ایده تیم نوسازان خلاق است.
سبتا: ایجاد بستری برای توسعه کشاورزی شهری از سوی ساکنان محله های حاشیه شهر و فروش محصولات آن ها در نرم افزار این تیم، برنامه ای برای بهبود وضع زندگی مردمان ساکن در مناطق حاشیه ای شهر است.
همساز: یکی از چالش های مناطق حاشیه ای، وجود ضایعات و نخاله های فراوان ساختمانی و... است. این تیم می خواهد به افراد آموزش دهد که از این مواد آثار هنری بسازند و محصولات خود را در نرم افزاری که به همین منظور طراحی می‌شود، بفروشند.
محله خودکفا: کارآفرینی به خصوص برای بانوان ساکن در محله های هدف بازآفرینی، هدف این تیم است. در نرم افزار این تیم، بانوان می توانند محصولات خود مانند صنایع دستی یا غذاهای خانگی را برای مشتریان عرضه کنند.
گالری هنری محله: این تیم با هدف استفاده از ظرفیت بالای هنرمندان ساکن در محله های حاشیه شهر، قصد ایجاد نگارخانه هنری به صورت فیزیکی و مجازی را دارد. در این فضا هنرمندان این مناطق می توانند آثار هنری خود را به فروش برسانند.
کارستان: ایجاد سامانه سامان دهی کارگران روزمزد و تولید نرم افزاری برای ایجاد ارتباط میان این کارگران و کارفرمایان، ایده این گروه است.
توسعه گران سبز: با توجه به نزدیکی مناطق حاشیه شهر با زمین های کشاورزی، این تیم قصد ایجاد بستر کسب وکار در زمینه کشاورزی برای ساکنان این مناطق را دارد. همچنین نرم افزار آن‌ها قابلیت فروش آنلاین محصولات کشاورزی را برای افراد مهیا می کند.