نانوایی، قصابی، میوه فروشی، اغذیه، فروشگاهکیف، سوپرمارکت و .... دشت دیروز ما برای شکار متخلفان، پروپیمان است! ماجرا از نداشتن برچسب قیمت شروع شد، اما به همانجا ختم نشد. تخلفاتشان مختلف بود، از فریب مشتری با درج قیمتهای غیرواقعی گرفته تا فروش اجباری، ندادن صورتحساب، نداشتن فاکتور خرید، تداخل صنفی و غیره. واحدهای متخلفی که در خیابان طبرسی شناسایی شده بودند، گمانش را هم نمیکردند که موضوعِ به زعم آنها سادهای مثل نداشتن برچسب قیمت، پای پویش «بیقیمت نخریم» را به واحد صنفیشان باز کند.
«بیقیمت نخریم» نام پویشی است که چند روزی میشود به صورت جدی و به کمک گزارش تخلفات مردمی از سوی شهرآرا، سازمان صمت و سازمان تعزیرات در حال پیگیری است. در این پویش، شهروندان میتوانند تخلفات مربوط به درج نکردن قیمت کالاها را با شماره ۱۲۴ یا ۸۰۰۰۱۲۴ به سازمان صمت و با شماره پیامک ۳۰۰۰۷۲۸۹ به شهرآرا اعلام و موضوع را پیگیری کنند.
شاید حضور قاضی سیار تعزیرات حکومتی، بازرسان صمت و بازرس اتاق اصناف با چاشنی صورتجلسهها و اخطار پلمب کمکشان کند باور کنند که کار از تذکرهای ارشادی شفاهی گذشته است و خطر تعطیلی نزدیکتر از آن است که گمانش را میبردند. آنها تا ساعت ۹ صبح روز چهارشنبه برای اصلاح عملکردشان وقت دارند. در غیر این صورت، ساعت ۱۲ دوباره مهمانشان خواهیم شد، این بار با دستور قضایی برای پلمب.
کنجدهای اجباری!
تمام نانهایی که از دیوار نانوایی آویزان شدهاند کنجدی است. یک تکهاش خمیر است و تکه دیگر سوخته. نانوایی نیمهیارانهای است و صاحب نانوایی به هوای چند دانه کنجدی که روی خمیر میپاشد، ۱۵۰ تومان اضافه از مشتری میگیرد و نان ۶۵۰ تومانی را ۸۰۰ تومان میفروشد. آنطور که بازرس اتاق اصناف میگوید، این کار برای جبران کاهش تعدیل قیمت نان است. اگر هم کسی نان ساده بخواهد، با جواب «نداریم» مواجه میشود. نانوایی مباشر ندارد و از کارگران کسی حاضر نیست صورتجلسه را امضا کند. روی دیوار نانوایی همهجور قاب و برچسبی پیدا میشود بهجز پروانه کسب و قیمت نان. قاضی امید جلیلی سریع و شفاف به کارگران نانوایی با چاشنی «برای آخرین بار» تذکر میدهد که تا صبح چهارشنبه برای درج قیمت، پخت نان ساده و اعلام این موارد به اتاق اصناف فرصت دارند.
مقصد دوم بازرسیهای ما باز هم از اتحادیه خبازان و چند قدم بالاتر است. تا به نانوایی برسیم، بازرس اتاق اصناف برای خرید صوری مراجعه کرده و تخلف فروش نان بربری به قیمت ۱۰۰۰ تومان برایش محرز شده است. این نانوایی دیروز هم تذکر گرفته و اعتنایی نکرده است. فروش نانهای بسته بندیشده که معلوم نیست کجا پخت شدهاند تخلف دیگر این واحد صنفی است. «به خاطر شما نه، به احترام امام هشتم (ع) و زائرانش، آخرین فرصت را میدهم. اصلاح نکنید، فردا کرکرهتان پایین میآید.» اینها را امید جلیلی، قاضی شعبه سیار تعزیرات حکومتی، میگوید. تشدید مجازات به دلیل بیتوجهی به تذکرات بازرس اصناف در پرونده درج میشود. به طبرسی ۱۴ رسیدهایم.
جری در برابر قانون
«سود قانونیات چند درصد است؟» فروشنده با دیدن دوربینهای عکاسی و فیلمبرداری، جلیقه بازرسی و گروهی که یکباره وارد مغازه کیف فروشیاش شدهاند و سؤالات تخصصی میپرسند جا خورده است. سر و ته جملاتش با هم نمیخواند. بهانه میآورد که جنسها را تازه آورده و فرصت نکرده است قیمت درج کند. از درصد سود قانونی هم خبر ندارد و با لحنی که از نارضایتی حکایت دارد، میگوید سودش حداقلی و چیزی بین ۲۰ تا ۲۵ درصد است.
محمد کریمی، کارشناس بازرسی سازمان صمت، با یک حساب و کتاب ساده روی یکی از کیفهایی که خود فروشنده قیمت میدهد و با احتساب سود قانونی بیستدرصدی، تخلف گرانفروشی را محرز اعلام میکند. مردم بیرون مغازه جمع شدهاند و سؤال و جواب کارشناسان حاضر با فروشنده را نگاه میکنند. اخطار پلمب در کمتر از ۲۴ ساعت آینده آخرین فرصت اصلاح برای واحدی است که تذکرهای مکرر بازرسان را شوخی گرفته است و کارشناس صمت با عبارت «جَری در برابر قانون» توصیفش میکند.
با کدام نرخ؟
حربه زیرکانهای به نظر میرسد. قیمتهای متعدد، ما را هم سردرگم کرده است. شاید برای مشتریان این اغذیهفروشی که به دلیل همجواری با حرم بیشترشان را زائران تشکیل میدهند، کشف تفاوت نرخنامهها ممکن نباشد، اما برای بازرسانی که مو را از ماست بیرون میکشند، ۲۵۰ تومان یا ۲۵۰ هزار تومان هردو یک برچسب تخلف دارند: گران فروشی. فروشنده مغازه را تعطیل میکند. بازرسان به همراه قاضی شعبه سیار تعزیرات حکومتی، وارد آشپزخانه شدهاند و در حال درج تخلفات بهداشتی مثل استفاده از روغن سوخته در پرونده هستند. یکی از بازرسان تفاوت قیمت نوشابههای خانواده و تکنفره با قیمت درجشده روی بطریها را اعلام میکند و دیگری پایینتر بودن درصد گوشت در همبرگرها را با آنچه در منوی غذایی نوشته شده است گوشزد میکند. تا صورتجلسه تنظیم شود، کریمی، کارشناس سازمان صمت، خاطرمان را جمع میکند و میگوید اگر کار واحدهای متخلف به پلمب کشیده شود، بهسادگی نامه فک پلمبشان به دادسرا ارجاع نخواهد شد.
هر طور حساب کنیم، استفاده از آخرین مهلتی که تعزیرات حکومتی داده است به نفع گردانندگان این واحدهاست.
قیمتهای بیفایده
قیمتها روی تختهای که به دیوار قصابی نصب شده آمده است: «ران گوسفندی ۹۰ هزار تومان». با نرخ کشتار امروز، دستکم ۵۰۰۰ تومان گران میفروشد، آن هم در گوشتی که آنقدر چربی دارد که رنگ آن به سفیدی میزند. قاضی جلیلی با رئیس هیئت مدیره اتحادیه گوشت گوسفندی تماس میگیرد تا از آنچه برای قصاب صورتجلسه میشود مطمئن باشد.
مهدی باقری با اطمینان میگوید که فروشنده متخلف است، و درخواست میکند با او جدا برخورد شود. گرانفروشی در پرونده درج میشود. میوهفروشیهایی نیز که قیمت درج نکردهاند و از شیر مرغ تا جان آدمیزاد را کنار میوههایشان میفروشند از نگاه بازرسان دور نمیمانند. ۲ واحدی که به آنها اخطار پلمب داده میشود، در کوچهپسکوچههای خیابان طبرسی واقع هستند.
قاضی جلیلی از ۷ واحد صنفیای میگوید که در جریان بازرسیهای پس از اعلام نرخ جدید بنزین، تخلفاتشان محرز شده است و پلمب شدهاند. او تأکید میکند که تخلف این واحدها هیچ ربطی به افزایش نرخ بنزین نداشته است و توجیهی ندارد. فردا ساعت ۱۲ به این آمار اضافه خواهد شد؟ به تصمیم خودشان بستگی دارد.