روایت شهر و پیوند‌های جهانی
محمدجواد استادی - پژوهشگر مطالعات فرهنگی
زندگی انسان در هر بخشی از جهان با هر ویژگی و شرایطی در هم کنش مستقیم و غیرمستقیم با شهر است. هم چنین زیست انسان در گرو تعریف و سامان یافتن همه دامنه‌های ارتباطی او معنا خواهد یافت. بر این بنیاد، می‌توان گفت که سامان یافتن ارتباطات انسانی و شهر یکی از گستره‌های بسیار کارساز در ارتقای کیفیت زندگی شهری است که بخش بزرگ آن بر عهده مدیریت شهری است.
هم چنین می‌توان این گونه مدعی شد که هر شهر با برخورداری از دال مرکزی هویت بخش و معنازای خویش می‌کوشد افزون بر تبیین هندسه ارتباطی خود زمینه پیشرفت و حرکت روبه جلو را برای شهروندان و جامعه شهری ایجاد کند. هرچه ظرفیت معنایی شهر گسترده‌تر باشد و امکان پیوند و ارتباط با پهنه‌های جهانی و برون وطنی را داشته باشد، به یاری شکل گیری این ارتباط فرامرزی، آورده‌های بیشتر و کارسازتری برای شهر فراهم خواهد آمد.
آشکار است شهری که بتواند پیوند‌های بین المللی را برای خود برنامه ریزی کند توانایی به کارگیری همه ظرفیت‌های ارزشمند جهانی را خواهد داشت.
این در حالی است که نباید فراموش کرد این دامنه ارتباطی باید سراسر هدایت شده و در پرگاره دال معنایی شهر باشد تا سرانجام به هضم شهر در فرایند جهانی سازی منجر نشود. اکنون آشکار است که هرچه کانون معنایی هر شهری نیرومندتر و جهان شمول‌تر باشد، امکان این توسعه ارتباطی و در نهایت پیشرفت شهری بیشتر فراهم خواهد بود.
مشهد مقدس جدا از اهمیت راهبردی ویژه‌ای که به دلایل گوناگون دارد، تنها شهر ایران است که به دلیل کانون معنازایی ویژه خویش بیشترین ظرفیت را برای بهره بردن از تعاملات جهانی دارد. دال مرکزی مشهد بدون تردید کلان مفهوم «زیارت» است.
زیارت که پنداره‌ای جهانی است و بیشترین پیوند را با انسان فرهنگی یا فطری برقرار می‌کند زمینه‌ای مشترک برای درک و برقراری ارتباط با دیگر انسان‌ها را فراهم می‌آورد.
زیارت که جنبه ژرف معنایی و معرفتی و زمینه ظهور و بروز آشکار در چهارچوب‌های گوناگون مناسکی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگ و اجتماعی را هم زمان و همراه با هم دارد امکان برقراری و تحکیم پیوند با دیگران را در حوزه شهری فراهم خواهد آورد.
هم چنین زمانی که دیگر ظرفیت‌های ویژه مشهد هم، چون جایگاه ژئوپلیتیک آن را در نظر می‌گیریم، از امکان تحقق جهان شهر مشهد مقدس (نه به معنای مصطلح سیاسی حاصل از نگره‌های جهان وطنی) برخوردار شده ایم. پس مشهد ظرفیتی ویژه برای بهره بردن از ویژگی‌های بین المللی خویش در جهت پیشرفت و ارتقای کیفیت زندگی شهری را دارد.
در این میان، آنچه برجسته است چگونگی بهره برداری از این ظرفیت و امکان است، زیرا تا هنگامی که ظرفیتی وجود نداشته باشد، انتظاری نیز شکل نخواهد گرفت، ولی زمانی که ظرفیت‌هایی ویژه وجود داشته باشد، انتظار آن است که مدیران با اتخاذ رویکرد‌های دانش محور و اندیشه بنیاد و واقع نگر زمینه بهره برداری را فراهم آورند.
بر این اساس، باید گفت یکی از وظایف همه دستگاه‌هایی که با زیست شهری مردم سروکار دارند از جمله مدیریت شهری توجه به ظرفیت جهانی بودن مشهد مقدس و کمک به بهره بردن از این امتیاز ویژه است. یکی از نخستین گام‌ها پس از این مسئله که مدیر شهری در مشهد باید نگاهی جهانی داشته باشد و افق دید خویش را وسعت بخشد و معنای جهانی بودن را نیز درک کند این است که بتواند تصویری درست و دقیق از این شهر را در اذهان بین المللی ایجاد کند.
تنها زمانی می‌توان از ویژگی جهانی بودن مشهد بهره برد که تصویری درست و نیرومند از همه ظرفیت‌های معنایی و عینی مشهد در دستگاه ادراکی جهانیان به وجود آورد. معمولا رسانه را یکی از برجسته‌ترین ابزارهای بازنمایی رسانه تعریف کرده اند که درست و دقیق است. پیش از آن، نیاز است در ادبیات مکتوب جهانی که یکی از گسترده‌ترین و پردامنه‌ترین فضا‌های مصرف رسانه‌ای نخبگانی و عمومی است معرفی بایسته‌ای از مشهد شکل بگیرد.
این معرفی در فضا‌های مکتوبی، چون کتاب، مجلات و از این دست زمینه تدقیق بازنمایی رسانه‌های دیگر را فراهم خواهد آورد. برای نمونه، زمانی که تاریخ پاریس را مرور کنید، خواهید دید چطور ادبیات داستانی فرانسه به جهانی شدن پاریس کمک کرده است. پاترکی مودیانو، رمان نویس نامدار فرانسوی، در همه رمان‌های خود به معرفی پاریس پرداخته است تا جایی که فرانسوی‌ها او را یکی از چهره‌های کارآمد در معرفی پاریس در تراز جهانی می‌دانند.
امروز مشهد مقدس با دو بال معنایی و عینی خویش و در پرتو کلان مفهوم زیارت در ادبیات مکتوب جهانی جایگاه پسندیده‌ای ندارد.
یکی از آغازین‌ترین وظایف امروز دست اندرکاران معرفی مشهد در ادبیات مکتوب جهانی است. روایت مشهد با برخورداری از استاندارد‌های ادبی جهانی در چهارچوب‌های گوناگون مقالات تحقیقی، داستان، خبر و اطلاع رسانی مکتوب تحلیلی و مواردی از این دست از نیاز‌های اصلی جهان شهر مشهد است.
برای عملیاتی سازی آرمان جهان شهر مشهد مقدس نیازمند توجه جدی مدیریت شهری به ویژه در پهنه فرهنگی به معرفی مشهد مقدس در ادبیات و آثار مکتوب جهانی هستیم.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
