حبس؛ مجازات رانندگی بدون گواهی‌نامه

فرزانه عمادی | شهرآرانیوز؛ چنانچه مالک اتومبیل با علم و آگاهی ماشین خود را در اختیار شخص بدون گواهی‌نامه قرار دهد معاونت در رانندگی بدون پروانه است و تحت این عنوان تعقیب و مجازات می‌شود. مهین ساجدی، وکیل و کارشناس ارشد حقوق خصوصی درباره مسئولیت مالک اتومبیل در صورت بروز تصادف توضیح می‌دهد. شرح گفتگو با وی را در ادامه می‌خوانید.

در صورتی که به راننده دسترسی نباشد و راننده مقصر مرتکب صدمه بدنی شود آیا می‌توان مالک اتومبیل را به عنوان معاونت در صدمه بدنی غیر عمدی تحت تعقیب کیفری قرار داد؟

در صورت بروز تصادف مسئولیت نهایی با راننده است در صورت بیمه بودن خودرو به نام مالک، امکان مطالبه خسارت و دریافت آن از بیمه وجود دارد؛ که در این صورت مالک، پس از پرداخت خسارت، می‌تواند به راننده مقصر مراجعه و دریافت خسارت کند. بدیهی است که نمی‌توان مالک را تحت تعقیب کیفری قرار داد، چون عامل تصادف شخص دیگری می‌باشد و به استناد مقررات مسئولیت مدنی و قانونی مجازات اسلامی، مسئول راننده مقصر می‌باشد نه مالک و فقط مالک اتومبیل به عنوان معاونت در رانندگی بدون پروانه تحت تعقیب قرار می‌گیرد.

چنانچه شخصی بدون رضایت مالک ماشین اتومبیل را از پارکینگ خارج کند و دچار سانحه شود آیا مالک اتومبیل پاسخگو می‌باشد؟

خیر، زیرا مالک مسئولیتی ندارد، اما می‌تواند از بیمه برای خسارت سانحه دیده استفاده کند و شکایت کیفری علیه شخصی که اتومبیل را بدون اجازه از پارکینگ خارج کرده است همچنان وجود دارد.

آیا دارنده گواهی‌نامه رانندگی با اتومبیل مجاز به استفاده از موتورسیکلت می‌باشد؟ در صورت بروز حادثه چنانچه شخصی با اطلاع از این امر موتورسیکلت خود را در اختیار دیگری قرار دهد، چه کسی باید خسارت پرداخت کند؟

چنانچه شخصی دارای گواهی‌نامه رانندگی اتومبیل باشد و با موتور تردد کند، عمل او به منزله نداشتن گواهی‌نامه است؛ که طبق قانون جریمه در انتظار اوست و چنانچه شخصی با علم و اطلاع از این موضوع موتورسیکلت را در اختیار فردی که گواهی‌نامه ندارد قرار می‌دهد مرتکب معاونت در رانندگی بدون پروانه شده است که برابر قانون مجازات می‌شود.

در صورت بروز تصادف مالک اتومبیل تا چه اندازه مسئولیت مالی دارد؟

هرگونه جبران خسارت مالی یا پرداخت دیه برعهده راننده است و مالک وسیله نقلیه مسئولیتی ندارد. اما شخص زیان‌دیده می‌تواند از مالک و راننده شکایت کند که جبران خسارت شود.

آیا توقیف ماشین تا زمان پرداخت خسارت امکان‌پذیر است؟

اصولا توقیف اتومبیل تا زمان ترسیم کروکی و عدم نیاز مقام قضایی به آن به عنوان وسیله ارتکاب جرم در توقیف خواهد بود و بعد از انجام مراحل ترخیص به صاحبش مسترد می‌شود.

چنانچه اتومبیلی به نحو اشتراک بین چند راننده خریداری شود و فرزند یکی از رانندگان که بدون گواهی‌نامه است با اتومبیل تصادف کرده است مسئولیت بقیه شرکا در این باره چگونه محاسبه می‌شود؟

فقط شریکی که با علم و اطلاع اتومبیل را در اختیار فرزند خود که بدون گواهی‌نامه است قرار داده است به عنوان معاون جرم قابل تعقیب خواهد بود و بقیه شرکا مسئولیتی ندارند.

مالک اتومبیلی که با علم و اطلاع وسیله نقلیه را در اختیار شخص بدون گواهی‌نامه قرار می‌دهد آیا در صورت تقصیر نام‌برده در حادثه رانندگی می‌تواند خسارت اتومبیل را از او دریافت کند؟

گرچه مالک اتومبیل مرتکب معاونت در رانندگی بدون پروانه شده است، اما در صورت تقصیر راننده در حادثه برای مطالبه خسارت وارده حق رجوع به او را دارد.

در صورتی که پرونده‌ای در دادگاه کیفری مورد رسیدگی قرار بگیرد برای مطالبه خسارت، تصادفات رانندگی بدون گواهی‌نامه امکان درخواست آن به دادگاه کیفری وجود دارد؟

اصولا هرگاه جرمی واقع شود و بین جرم مزبور و خسارات وارده رابطه مستقیم وجود داشته باشد متضرر از جرم حق دارد تا در کنار رسیدگی به جنبه عمومی جرم از دادگاه رسیدگی‌کننده با تقدیم دادخواست حقوقی خسارات ناشی از جرم را مطالبه کند. اما چون مرجع رسیدگی به جرم رانندگی بدون گواهی‌نامه ارتباطی با مالک ندارد و ادعای وی حقوقی محسوب می‌شود، به لحاظ فقدان ارتباط موضوعی این مورد در دادگاه کیفری قابل طرح نمی‌باشد.

در صورت بروز تصادف راننده تحت تعلیم، تعلیم‌دهنده به عنوان معاون در جرم قابل تعقیب است؟

اگر تعلیم بیننده حین رانندگی دستورات معلم را عینا اجرا کند هیچ مسئولیتی نداشته و چنانچه حادثه منجر به قتل یا صدمه بدنی دیگری شود معلم که کنترل تعلیم گیرنده را در حین رانندگی در اختیار دارد مسئولیت خواهد داشت. اما اگر تعلیم گیرنده حین رانندگی دستورات معلم را به کار نگیرد و اعمال او به گونه‌ای باشد که معلم قادر به جلوگیری از وقوع آن نباشد مسئولیت کیفری و مدنی ناشی از تصادف برعهده تعلیم‌گیرنده است.