دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی: تقویت فرهنگ عمومی راهی برای افزایش هم‌بستگی اجتماعی است فرهنگ عمومی، زیربنای سلامت جامعه است درگذشت «کوئینسی جونز» تهیه‌کننده آثار مایکل جکسون در ۹۱ سالگی تسهیلات تبصره ۱۸ وزارت فرهنگ به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟ اکران سیار «آسمان غرب» میلیاردی شد «سعیداسلام‌زاده» مدیر روابط عمومی معاونت هنری شد دلیل تعطیلی برنامه «شیوه» شبکه چهار چه بود؟ نگاهی به مجموعه‌داستان «نیمۀ تاریک ماه» هوشنگ گلشیری نگاهی به ذات سیال «فرهنگ عمومی» و آیین‌نامه‌های بدون ضمانت اجرایی صفحه نخست روزنامه‌های کشور - دوشنبه ۱۴ آبان ۱۴۰۳ «دزدان دریایی کارائیب» جدید بدون حضور جانی دپ پیام رئیس انجمن بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان منتشر شد انتشار نسخه مجازی آلبوم عاشقانه «نوازشگر» چرا «سفره ایرانی» کیانوش عیاری پس از ۲۰ سال هنوز اکران نشده است؟ حکایت آبی که صدراعظم نخورد درباره عکاسی تئاتر که پس از ۷ سال به جشنواره رضوان اضافه شد معرفی چند کتاب برای علاقه ­مندان به یادگیری وزن شعر | آراستن طبع موزون
سرخط خبرها

با ترجمه مستقیم به اثر ادبی نزدیک‌تر شویم

  • کد خبر: ۱۲۸۱۵۹
  • ۱۲ مهر ۱۴۰۱ - ۱۱:۲۸
با ترجمه مستقیم به اثر ادبی نزدیک‌تر شویم
در یک سده اخیر که بازار ترجمه ادبی کمابیش رونق داشته، مترجمان ایرانی معمولا یا زبان فرانسوی می‌دانسته اند و می‌دانند یا انگلیسی، کمتر پیش آمده کاری مستقیما از دیگر زبان‌های مهم به فارسی درآمده باشد.

یک تأکید همیشگی نگارنده این یادداشت در کلاس‌ها و محافل ادبی درباره ترجمه هاست. اینکه اگر به زبان اصلی یک اثر ادبی تسلط نسبی نداریم، بهتر است آن را با ترجمه مستقیم از زبان اصلی بخوانیم. اگر بخواهم مقصودم را روشن‌تر بگویم، حرفم این است که در یک سده اخیر که بازار ترجمه ادبی کمابیش رونق داشته، مترجمان ایرانی معمولا یا زبان فرانسوی می‌دانسته اند و می‌دانند یا انگلیسی، کمتر پیش آمده کاری مستقیما از دیگر زبان‌های مهم به فارسی درآمده باشد. اگرچه فراوان بوده اند و هستند نویسندگان تراز اول و بزرگی که داستان‌ها و شعرهایشان را به یکی از دو زبان نامبرده نوشته اند.

جای آن دارد که به ادبیات دیگر زبان‌ها به ویژه آن‌ها که ادبیات قدرتمند و مطرحی دارند نیز اهتمام بیشتری نشان داده شود. برای نمونه می‌توان از جغرافیای اسپانیایی زبان یاد کرد که بیست کشور دنیا را در بر می‌گیرد و نویسندگان و شاعران نام آوری به فرهنگ جهان معرفی کرده است (میگل د سروانتس، گابریل گارسیا مارکز، خولیو کورتاثار، خوان رولفو و...)، اما بخش درخور توجهی از آثار ادبی که به فارسی برگردانده می‌شود، به واسطه زبان انگلیسی یا فرانسوی است.

اگر برایتان این پرسش شکل گرفته که خب ایراد کار کجاست؟ پاسخ این است: بعید است بتوان یک متن را کاملا (از دید شکلی و محتوایی و ویژگی‌های سبکی نویسنده) به زبانی دیگر برگرداند! یعنی همواره در ترجمه ادبی بخشی از متن اصلی از دست می‌رود - فرض کنید ده تا بیست درصد اثر - و با ترجمه دوباره این درصد از بین رفتن دوچندان خواهد شد.

برای نمونه، اگر داستانی از بهومیل هرابال، نویسنده بزرگ چک، به انگلیسی برگردانده شود، متن انگلیسی در بهترین حالت (اگر ترجمه خوبی شود) معادل هشتاد تا نود درصد متن اصلی است. حال اگر مترجم ایرانی زبان چکی را نداند و آن داستان را از روی ترجمه انگلیسی اش به فارسی برگرداند، متن ترجمه او در بهترین حالت با شصت تا هشتاد درصد متن هرابال برابری خواهد کرد.

پس ندانستن زبان اصلی و اتکا به زبان واسطه (فرانسوی و انگلیسی و...) مخاطب را هر چه بیشتر از متن ادبی اصلی دور می‌سازد. نتیجه اینکه اگر اتفاق نادری رخ داد و مترجمی، چون پرویز دوایی داریم که هم فارسی خوبی دارد و هم به زبان مردم جمهوری چک مسلط است، ادبیات این کشور را با ترجمه او بخوانیم (اگرچه متأسفانه او در این زمینه مترجم پرکاری نیست).

امروز مترجمان مطرحی داریم که یک یا دو و یا چند زبان دیگر - به جز انگلیسی و فرانسوی - را می‌دانند و می‌توانند از آن زبان‌ها مستقیم ترجمه کنند. در میان مترجمان زبان و ادب آلمانی محمود حدادی را داریم و در زبان روسی؛ آبتین گلکار و حمیدرضا آتش برآب را. به همین ترتیب می‌توان از مترجمانی دیگر نام برد.

البته گاهی استثنا هم پیدا می‌شود و یکی مثل عبدا... کوثری هست که ادبیات آمریکای لاتین را به واسطه انگلیسی ترجمه می‌کند؛ اما آن قدر کارش خوب و ستوده شده در نزد صاحب نظران است که می‌توان برگردان هایش را به کتاب خوان‌های فارسی زبان توصیه کرد؛ اما توجه داشته باشیم که اتکا به استثنا نیز می‌تواند ما را به بیراهه ببرد.

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->