جواب هوچیگری

ایمان فروزان‌نیا - در جشنواره فجر، 6سیمرغ را درو کرد و از همان موقع خودش را یک سروگردن از دیگر فیلم‌ها بالاتر دید. همه لحظه‌شماری می‌کردند تا «شبی که ماه کامل شد» روی گیشه بیاید و از نزدیک ببینند که جدیدترین ساخته نرگس آبیار چطور است. حالا هم بعد از یک ماه از شروع اکرانش، نزدیک به 11میلیارد تومان فروش داشته و نقدهای مثبت و منفی زیادی درباره آن نوشته شده است و فیلم‌بین‌ها، دیدن آن را به دیگران توصیه می‌کنند. کاربرانی که از دیدن فیلم راضی بوده‌اند، بعد از دیدنش با چنین توئیت‌هایی از آن تعریف می‌کنند: «‏‎شبی که ماه کامل شد بیشتر از دو ساعت منو میخکوب کرد و از دیشب تا حالا هنوز ذهنمو درگیر خودش کرده. با کشته شدن شهاب، تیک عصبی گرفتم. با فاجعه تاسوکی، حرص خوردم. از نرفتن فائزه با نیروهای امنیتی، عصبانی شدم». برخی کاربران هم از نقاط ضعف فیلمنامه و روی اعصاب بودن تکان‌های دوربین می‌نوشتند. این روند ادامه داشت تا جمعه‌شب که مسعود فراستی علیه این فیلم حرف‌های بسیار تندی زد؛ حرف‌هایی که در یکی‌دو روز گذشته در شبکه‌های مجازی داغ شده و واکنش‌های زیادی را به‌دنبال داشته است.

حمله تمام‌عیار فراستی
مسعود فراستی در حمله به فیلم شبی که ماه کامل شد هیچ چیز کم نگذاشت؛ اول نرگس آبیار را کوبید و گفت که تمام فیلم‌های نرگس آبیار بد است. بعد هم فیلم جدیدش را ضدانسانی و ضدملی خواند و مدعی شد که فیلم طرفدار تروریست‌ها بوده است. دست‌آخر هم برای اینکه کار با غلتک رد شدنش از روی فیلم کامل شود، گفت این فیلم خشونت‌آمیز و سفارشی است و نرگس آبیار سر سفارش‌دهندگان فیلم را کلاه گذاشته است. فراستی در بخشی از صحبت‌هایش هم توهینی به قوم ریگی که از اقوام بلوچ هستند، کرد که با واکنش منفی کاربران فضای مجازی و عوامل فیلم همراه بود. تهیه‌کننده فیلم، روز بعد در برنامه علی ضیا، در شبکه یک، از اقوام بلوچ دلجویی کرد و گفت فراستی هم باید از آن‌ها عذرخواهی کند.

کاربران علیه مسعود
کاربران فضای مجازی نتوانستند دربرابر حرف‌های فراستی آرام بنشینند و موجی از کامنت‌های انتقادی علیه فراستی و در حمایت از فیلم راه افتاد: «فراستی متوجه نیست که این یه اتفاق واقعیه؟ واقعا همچین چیزی اتفاق افتاده.» کاربر دیگری نوشته بود: «‏طرف تکلیفش با خودش معلوم نیست. تو برنامه جشنواره یه چیز دیگه می‌گفت، بعد الان یه چیز دیگه می‌گه، حالش خرابه.»
یک نفر هم این‌طور از تجربه دیدن این فیلم گفته بود: «فیلم شاهکاری نبود اما در نوع خود حرف‌هایی برای گفتن داشت. به نظرم مهم‌ترین نکته حجم بسیار بالای فقر اقتصادی و تبعیض در استان سیستان‌وبلوچستان بود که عامل اصلی ایجاد و رشد و رویش عبدالحمید و عبدالمجیدهاست». بعضی کاربران هم فضای برنامه هفت و شیوه نقد کردن آن را زیر سوال برده بودند: «فراستی با خودش دو نفر میاره که از فیلم تعریف کنن و یه ذره جلو دست‌وپاشو بگیرن که فیلم رو با خاک یکسان نکنه، ولی بازم
بی‌فایده است.» برخی کاربران هم سعی کرده بودند برای نقدهای فراستی، جواب فنی‌تری آماده کنند: «‌‎تحت‌تاثیر موج‌های‌ کلامی منتقدان ‌با یک‌ فیلم ‌مواجه‌ نشویم. فراستی ‌منتقد باسوادی ‌است ‌اما اینکه‌ چرا فیلم ‎شبی ‌که ‌ماه‌ کامل ‌شد را جانبدار و طرفدار تروریست‌ها دانسته، ‌ناشی ‌از نگاه تک‌خطی ‌به ‌شخصیت‌پردازی‌ در این فیلم ‌است. فیلم ‌به‌وضوح مسیر افول ‌شخصیت‌ یک ‌فرد ‌را ‌نمایش‌ می‌دهد ‌و از این ‌جنبه، کارگردانش را باید ستود».

همه ما یک فراستی درون داریم
این اولین‌بار نیست که فراستی به یک فیلم مطرح و کارگردانش حمله می‌کند؛ فرقی هم نمی‌کند آن فیلم چند سیمرغ یا حتی اسکار گرفته باشد. البته منظور این نیست که کارگردان‌هایی مثل آبیار یا فرهادی منتقدان دیگری جز فراستی ندارند، مثلا در مورد فیلم شبی که ماه کامل شد، چند منتقد از ایراد‌های میزانسن ، فیلمنامه و باورپذیر نبودن رفتار بعضی از کاراکترها نوشتند، حتی برخی مثل فراستی فیلم را متهم به سفارشی و دنبال جایزه بودن کردند ولی تفاوت همه آن‌ها با فراستی در نوع ادبیات نقدشان بود. مسعود فراستی همیشه نظر خودش را به بدترین شکل و کوبنده‌ترین حالت بیان می‌کند و از توهین به فیلم، فیلمساز و بازیگر ابایی ندارد و از همین راه برای خودش شهرت کسب کرده است. عجیب اینجاست که وقتی سال قبل در یک برنامه تلویزیونی با نقد کوبنده و تند مجری مواجه شد، برنامه را ترک کرد.
اگر خوب به ماجرا نگاه کنیم، می‌بینیم که همه ما یک فراستی درون داریم؛ فردی که همه‌چیز را حتی ندیده نقد می‌کند و تنها نظر خودش را قبول دارد و برای اثبات خودش از بی‌احترامی به طرف مقابل ابایی ندارد و هیچ‌وقت حاضر به کوتاه آمدن از موضعش یا عذرخواهی بابت حرف‌هایش نیست. سعی کنیم به فراستی درونمان مجال رشد کردن ندهیم؛ چون روح نقادی را در ما می‌کُشد و دست‌آخر که با خودش مواجه شود، صحنه را ترک می‌کند و دست ما را خالی می‌گذارد.