حضور فیلم کوتاه «نرموک» اثر فیلم‌ساز مشهدی، در قدیمی‌ترین جشنواره کودک و نوجوان آلمان درباره کتاب زندگی نامه حجت الاسلام والمسلمین سیدعلی اکبر ابوترابی فرد و اهمیت روایت زیست اسرا راهیابی فیلم کوتاه سرود کلنل از مشهد، به جشنواره پورتوبللو لندن معرفی برندگان جایزه آکیرا کوروساوا جشنواره فیلم توکیو ۲۰۲۵ فیلم «سردباد» در جشنواره فیلم ونکوور جشنواره فیلم ونکوور میزبان آثار سینماگران ایرانی می‌شود دلنوشته «الهام پاوه نژاد» به بهانه پایان پخش سریال «شکارگاه» + عکس رقابت لیلا حاتمی و طناز طباطبایی در جشن منتقدان سینما انیمیشن «شکارچیان شیطان کی پاپ» پربیننده‌ترین فیلم تاریخ نتفلیکس شد قطعه «صبح امید» به آهنگسازی حسین یوسف زمانی منتشر شد + صوت مجموعه مستند «ماجرا» روی آنتن تلویزیون+ زمان پخش مینی سریال «مرگ به واسطه روشنایی» روی آنتن تلویزیون + زمان پخش رمان «موج»ویرجینیا وولف، به چاپ دوازدهم رسید حراج گیتار «ادی ون هیلن» گیتاریست افسانه‌ای، به ارزش ۲ میلیون دلار
سرخط خبرها

نگاهی به شعر آیینی که به گستره تاریخ شعر فارسی است | مدح اولیا از رودکی تا ملک الشعرا بهار

  • کد خبر: ۱۶۶۶۴۴
  • ۰۸ خرداد ۱۴۰۲ - ۱۳:۳۲
نگاهی به شعر آیینی که به گستره تاریخ شعر فارسی است | مدح اولیا از رودکی تا ملک الشعرا بهار
شاید تصور شود گونه ادبی که به آن «ادبیات آیینی» می‌گوییم، پدیده‌ای است مربوط به ادبیات پس از انقلاب. ازاین رو، گاهی آن را زیرمجموعه ادبیات انقلاب می‌خوانند. حال آنکه این گونه ادبی پیشینه‌ای به تاریخ شعر و ادبیات فارسی دارد

شهرآرانیوز؛ از نخستین دوره‌های سرودن شعر فارسی، شعر آیینی هم ظهور کرده است و به عنوان نمونه یادآوری می‌کنم که معروفی بلخی از رودکی سمرقندی (پدر شعر فارسی) چنین حکایت کرده است:

از رودکی شنیدم سلطان شاعران
کاندر جهان به کس مگرو جز به فاطمی
و یا «ناصرخسرو» می‌گوید:
جان را ز بهر مدحت آل رسول
گه رودکی و گاهی حسان کنم

کسایی مروزی، شاعر قرن چهارم، شهرت بیشتری در سرودن شعر آیینی و شیعی دارد و اهل ادب به خوبی این را می‌دانند:

تا زنده‌ای چنین کن، دل‌های ما حزین کن
پیـوستـه آفرین کن بر اهل بیت زهرا

یا

مدحت کن و بستای کسی را که پیمبـر
بستـود و ثنـا کرد و بـدو داد همه کار
و فردوسی بزرگ که در دیباچه شاهنامه می‌سراید:
اگر چشم داری به دیگر سرای
به نزد نبی و وصی گیر جای

و حکیم ناصرخسرو قبادیانی، شاعر و نویسنده قرن پنجم در جای جای دیوان شعر خود به پیامبر و خاندان پاکش ادای احترام کرده است:

نگر که دست که بگرفت مصطفی به غدیر
که را امام هُدی خواند و فخر و زین و همام
مرا امام هم از جایگه وصیّ ِ خداست
ز جایگاه نبـی، مر تـو را امام کدام؟

در این میان حتی شاعران اهل تسنن نیز در کنار نعت پیامبر، اشعاری کم و بیش در ستایش خاندان رسول خدا دارند که ماندگار شده است و می‌شود همه آن‌ها را در شمار ادبیات آیینی دانست؛ کسانی مانند عطار نیشابوری:

دوستی احمد و حب علی
مـی کنــد آییـنـه دل، منـجـلـی
مولانا:
از علی آموز اخلاص عمل
شیر حق را دان منزه از دغل

در عصر صفوی و پس از آن با شاعران و شعر‌های فراوانی روبه رو می‌شویم که با این گرایش سروده شده است. البته پس از انقلاب سرعت و فراوانی اشعار آیینی با گرایش مدح و مرثیه بیشتر شد و امروز ادبیات آیینی یکی از گونه‌های جدی ادبی به شمار می‌آید.
البته اگر ادبیات آیینی را فراتر از مدح و مرثیه بدانیم ـ که چنین است ـ، بسیاری از شعر‌هایی که ماهیت دینی و اخلاقی دارند نیز در شمار ادبیات آیینی قلمداد می‌شوند.

پس از انقلاب ادبیات آیینی با نگرش شیعی و مدح و مرثیه پیامبر و خاندان رسالت، بیشتر به شاخه‌های شعر نبوی، شعر علوی، شعر فاطمی، شعر عاشورایی، شعر رضوی و شعر مهدوی تقسیم می‌شود.
در این میان شعر رضوی به دلیل اینکه امام رضا (ع) میهمان ما ایرانیان است و توفیق میزبانی این امام مهربان را داریم، پرشمار و درخور اعتناست تا جایی که شاعری با نگرش ملی و حماسی، مانند اخوان ثالث هم اشعاری در ستایش حضرت رضا دارد:

علیّ بن موسی الرضا،‌ای شهی
که بر درگهت کوسِ دولت زنند
شهی کو جبین بر زمینت نسود
بر او ز آسمان داغ نکبت زنند
بسا شیرمردان که روباه‎وار
به خاکت سرِ عَجز و خجلت زنند
چو بر پای خیزند کرّوبیان
به سرشان گُلِ فخر و عزّت زنند
مرا نیز دریاب در «ری» ز «توس»
بگو تا نه تیغ ملامت زنند
که من زادۀ خاکِ پاکِ توام
رهی، تا که صور قیامت زنند
غریبی تو آنجا، من اینجا غریب
مَهِل کِم چنین طعنِ غربت زنند

از این زاویه شاعرانی مثل ملک الشعرا بهار و قاسم رسا را می‌توان نام برد که در نعت حضرت رضا (ع) اشعاری سروده اند و نیز شاعرانی مانند کمال، صاحبکار، قدسی، خسرو، مؤید، غفورزاده شفق، شکوهی، نیک، منوری، محدثی و شاعران جوان دیگری که در رثا و منقبت امام رضا (ع) شعر سروده اند و امروز اشعار رضوی یکی از گنجینه‌های شعر آیینی شده است.

چندین دفتر شعر رضوی منتشر شده است و چندین جشنواره و سوگواره برگزار شده که به مناسبت هرکدام، ده‌ها و بلکه صد‌ها قالب شعری سروده شده است و جا دارد از میان این همه اشعار رضوی، دفتری گرد آید که ناب‌ترین آن‌ها را برگزیند. البته در کنار شعر رضوی، ادبیات داستانی هم به ساحت حضرت رضا (ع) ادای دین داشته است که در جایی دیگر می‌توان بدان پرداخت.

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
آخرین اخبار پربازدیدها چند رسانه ای عکس
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->