معصومه متیننژاد | شهرآرانیوز؛ «مجموعه ما با همه تلاش و تکاپویش، بیشتر وقتها آرام بهنظر میرسد؛ درست مانند جنبوجوشهایی که در زیر پوست شهر اتفاق میافتد و خیلی نماد بیرونی ندارد. اما چندهفته پیش اتفاقی غیرمنتظره همه ما را غافلگیر کرد و تا حدی هم متأثر. فشار کاری و ناهماهنگی در یکی از بخشهای مجموعه سبب شده بود مکالمه ساده دو تن از همکارها، به مشاجره و توهین بکشد.
این اتفاق تقریبا همه را متعجب هم کرد؛ زیرا یک طرف بحث همکاری بود که ظاهری بسیار آرام دارد و بسیار هم کمحرف است. چند روز بعد، همین اتفاق به شکلی دیگر تکرار شد؛ تکراری که نشان از علتی مهم داشت و خیلی از ما ساده از کنار آن گذشتیم و سبب شد تا دیروز برای چندمینبار تنش دیگری بین تعدادی از همکاران اتفاق بیفتد و زنگ خطری جدی بهصدا دربیاید.»
محیطهای کاری هر جایی و با هر ساختاری که باشند، با تنشهایی روبهرو هستند، مانند همین تجربهای که یکی از دوستانم با تعجب آنرا تعریف میکرد و برایش تازگی داشت؛ بنابراین اگر درست مدیریت نشوند، خیلی زود کاراییشان کم میشود و مشکلات دیگری سربرمیآورد. موضوعی که بهانهای شد تا ما هم آن را با دکتر علی کاظمیدلوئی، روانشناس، در میان بگذاریم و او توصیهها و هشدارهای زیادی دراینباره به ما بدهد که مطالعه آن برای همه مفید است، حتی خانمهای خانهداری که همسرانشان هر روز با مجموعهای از همین تنشها به خانه پا میگذارند.
محیطهای کاری را باید به دو دسته پراسترس و کماسترس تقسیم کرد که یا جنس کارشان استرسزاست، مانند آتشنشانان، پرستاران و پلیسها یا روابطی که بر محیط کار در این فضاها حاکم است، استرس ایجاد میکند، مانند رابطه مدیر و کارمند یا کارگر و کارفرما. ازاینرو، خیلی مهم است که بدانیم با چه نوع کاری روبهرو هستیم و چه تدابیری برای تنشزدایی از این محیطهای کاری باید بیندیشیم.
همچنین وقتی شما در مکانی مانند یک مرکز ارائه خدمات رایانهای فعالیت میکنید، خیلی نیازمند کار گروهی هم نیستید؛ بنابراین طبیعی است که مانند برخی مشاغل استرس زیادی را هم تحمل نکنید؛ ولی وقتی در مکانی مانند بیمارستان یا آتشنشانی کار میکنید، فعالیت شما گروهی است و استرس هم بخش جداییناپذیر کارتان خواهد بود.
جدا از این مسائل، مهارتهای ارتباطی افراد نیز نقشی تعیینکننده در میزان استرس کاری آنها دارد که بهعنوان یک عامل کنترلکننده باید به آن نگاه کرد؛ مانند اینکه آیا زود عصبانی میشوند؟ آیا میتوانند شوخیهای بالغانه باهم داشته باشند؟ آیا همکاری و همدلی لازم را دارند؟ آیا برای ساختن محیطی شاد بهاندازه کافی توانمند هستند؟
جدا از جنس کاری که انجام میدهیم، عوامل دیگری هم وجود دارند که در بروز تنشها و استرسهای فضای کاری مؤثرند.
میزان درآمد و دریافتی افراد، با مشکلات اقتصادیشان رابطهای مستقیم دارد؛ بنابراین هرچه درآمد بیشتر باشد، میزان استرس و بروز تنش هم کمتر خواهد شد.
از آن عواملی است که مستقیم و غیرمستقیم با میزان بروز تنش در محیطهای کاری ارتباط دارد. هرچه یک مدیر یا کارفرما مدیریت کارآمدتری در حوزه روابط انسانی داشته باشد و بدون تبعیض و سوگیری مشکلات مجموعهاش را حل کند، بروز تنش در آن مجموعه کمتر خواهد بود.
وقتی حجم کار زیاد میشود و فشار کاری بر افراد افزایش مییابد، طبیعی است که شاهد تنش زیادی هم باشیم، بهویژه وقتی که عدالتی هم در کار نباشد و سختگیریها بیش از اندازه شود.
وجود استرس و تنش در محیطهای کاری افزون بر اینکه سلامت جسم و روان افراد را تهدید میکند، از عوامل تأثیرگذار بر کاهش کارایی هم محسوب میشود؛ بنابراین باید تا حد ممکن با تدابیری از بروز و میزان آنها کاست. برای این منظور چند راهکار توصیه میشود:
درصورتی که محیط کاری پراسترسی داریم، حتما دو مهارت مهم کنترل خشم و استرس را یاد بگیریم. این دو مهارت کمک میکنند که بهتر بتوانیم استرسها و تنشهای بیرونی را کنترل و مدیریت کنیم.
پس از چند ماه کارکردن، حتما مرخصی چندروزهای بگیریم و به کمک هیجانات مثبت و خودمراقبتی، آستانه تحملمان را بازیابی کنیم. برای نمونه به مسافرت برویم، در جمع خانواده و دوستان طبیعتگردی کنیم، از ورزش منظم غافل نشویم و سینما برویم و فیلم ببینم. مهم نیست چهکاری انجام میدهیم، فقط باید تنشهای کاری را به هر روشی که شده است، تخلیه کنیم.
عوامل استرسزا در محیط کاری را بررسی و شناسایی و برای حذف یا کاهش آنها اقدام کنیم؛ مانند اینکه اگر درآمدمان کم است، برای آن فکری بکنیم.
عوامل استرسزا در محیط کاری را بررسی و شناسایی و برای حذف یا کاهش آنها اقدام کنیم؛ مانند اینکه اگر درآمدمان کم است، برای آن فکری بکنیم.
وقتی از کنترل خشم و استرس صحبت میکنیم، منظورمان نادیدهگرفتن علت خشم و استرس یا سرکوبکردن آنها نیست، چون این رفتار در درازمدت سبب واردشدن آسیبهای زیادی به فرد و دیگران خواهد شد؛ مانند ابتلا به انواع بیماریهای جسمی مانند بیماریهای قلبیعروقی، فشارخون و سردردها و معدهدردها یا ابتلا به مشکلات روحی و خلقی مانند پرخاشگری و درگیری با دیگران در جامعه و خانواده. بنابراین، خیلی مهم است که این مهارتها را در خودمان ایجاد و با تمرین تقویت کنیم. در ادامه به برخی راهکارهای ساده برای این منظور اشاره میکنیم: