به گزارش شهرآرانیوز، میزان رنج و اندوه زنان در افغانستان تنها به ممنوعیت آموزش و تحصیل خلاصه نمیشود، بلکه آنان وضعیت دشوارتر و فاجعهباری را در کشور تجربه میکنند. در این میان زنان باردار با چالشهای جدیتر و نگرانکنندهتر روبهرو هستند.
سازمان ملل گفته است که در هر دو ساعت یک زن در هنگام زایمان در افغانستان جان میدهد و سیستم بهداشت افغانستان به شدت از کمبود بودجه رنج میبرد و وضعیت در این کشور وخیم است. با این حال، مقامهای بهداشت حکومت پیشین افغانستان میگویند که ارقام مرگومیر مادران در هنگام زایمان بالاتر از آمار ارایه شده توسط سازمان ملل است.
به گفته آنان، گزارشهای این نهاد به طور معمول ارجاع به گذشته دارد و بازتابدهنده واقعی وضعیت موجود نیست. به باور آنان، افزایش مرگومیر مادران تنها شاخص سلامت نیست و به مسایل اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی نیز بستگی دارد.
عدم دسترسی به مراقبتهای سلامت اولیه، ناامنی، فقروگرسنهگی، تغذیه ناسالم، عنعنات ناپسند، محدودیتهای طالبان، نبود مراکز سلامت و کمبود پزشکان زن از عوامل مهم افزایش میزان مرگومیر مادران در افغانستان شمرده میشود. یونیسف نیز گفته است که افغانستان یکی از بالاترین نرخ مرگومیر مادران را در جهان دارد.
عرضه خدمات بهداشتی در افغانستان پس از تسلط طالبان، با بحران مواجه شده است. این گروه در بیشتر از دو سال گذشته نتوانسته این بحران را مدیریت کند و زمینه عرضه خدمات سلامت را برای همه شهروندان در مناطق روستایی و حتی شهری فراهم کند. طالبان زنان را از تحصیل در رشتههای پزشکی محروم کردهاند و بسیاری از خانوادهها از فرستادن زنان نزد دکتران مرد اجتناب میکنند. در کنار ممنوعیتهای دستوپاگیر طالبان، بسیاری از نیروهای متخصص با تسلط طالبان کشور را ترک کردهاند.
در تازهترین مورد، خبرگزاری فرانسه ۲۴، به نقل از استیفان دوجاریک، سخنگوی سازمان ملل متحد، گفته است که در هر دو ساعت، یک مادر در هنگام زایمان در افغانستان جان میدهد.
خبرگزاری فرانسه ۲۴، گزارش داده که براساس آخرین آمار سازمان بهداشت جهانی از سال ۲۰۱۷ به این طرف، سالانه ۶۳۸ زن در افغانستان در ازای ۱۰۰ هزار تولد جان خود را از دست میدهند.
این رسانه به نقل از فیلیپ ریبیرو، رییس پزشکان بدون مرز در افغانستان نوشته است: «دسترسی به مراقبتهای قبل از زایمان و پس از زایمان برای یک زن در افغانستان همیشه بسیار پیچیده بوده، امروز پیچیدهتر شده است.»
سازمان بهداشت جهانی همچنان گفته که سیستم سلامت افغانستان به شدت از کمبود بودجه رنج میبرد و در حال حاضر میلیونها تن به دلیل فقر در معرض خطر شدید سوءتغذیه قرار دارند و این امر آنان را در معرض بیماری قرار داده است. به گفته این سازمان، بیش از هشت میلیون تن در افغانستان به دلیل کمبود بودجه، دسترسی به کمکهای بهداشتی ضروری و نجاتدهنده را از دست خواهند داد.
در همین حال، ثریا دلیل، وزیر بهداشت حککومت سابق افغانستان در گفتگو با روزنامه ۸صبح میگوید که میزان مرگومیر مادران در افغانستان به مراتب بالاتر از ارقام ارایه شده است. او میافزاید: «شخصاً فکر میکنم که میزان مرگومیر مادران در افغانستان از این نرخ کرده بلندتر است. علتش این است که گزارشهای سازمان ملل به دو تا سه سال قبل راجع میشود. از نظر متدلوژی منبع ارقام عطف به سابق دارد، یعنی retrospective است که دو تا سه سال قبل تخمین کردند و گزارش میدهند، ولی اگر امروز مطالعه کنیم، موضوع از این کرده شدیدتر، حادتر و وفیات بالاتر است.»
خانم دلیل تصریح کرد که مرگومیر تنها یک شاخص سلامت نیست، بلکه بُعد توسعه، اقتصادی، اجتماعی، مدنی و فرهنگی زنان، خانوادهها و در مجموع یک جامعه را نشان میدهد. او میافزاید: «به این معنا که میزان مرگومیر مادران در حقیقت نوک کوه (tip of the iceberg)، اما در عمق مساله، فاجعه مرگومیر به مراتب بالاتر است. این نشان میدهد که وضعیت خانمها در اجتماع وخیم است. زنان در زمان حمل، ولادت و بعد از ولادت، دسترسی به خدمات بهداشتی ندارند.»
این مقام حکومت پیشین افغانستان که در حال حاضر مدیریت برنامههای ویژه مراقبتهای بهداشتی سازمان بهداشت جهانی را نیز بر عهده دارد، میگوید: «علتی که زنان به مراکز بهداشتی دسترسی ندارند، ممکن در مرکزهای بهداشتی پرسنل زنانه نیست یا کم است و نمیتوانند بهطور منظم کار کنند. یا مراکز بهداشتی دارو و تجهیزات لازم را ندارند، یا خانمها به دلیل طولانی بودن و بالا بودن کرایه راه نمیتوانند به مراکز سلامت برسند یا همراه داشته باشند. ارقام در تمام دنیا نشان میدهد که هر قدر رشد اقتصادی، میزان تحصیلات عالی و سطح شغلی زنان بلند میرود همان قدر میزان مرگومیر مادران پایین میآید.»
بانو دلیل میافزاید که شرایط ماحول مادران روی صحت و سلامتی نوزادان تاثیر فوقالعاده دارد. او میگوید: «تجربهای که از افغانستان دارم مرگ یک مادر نه تنها به عنوان یک انسان، بلکه یک فاجعه است و تاثیرات جبرانناپذیری بالای فرزندان دارد و بهخصوص کودکی که زنده میماند و هیچ چیزی جای مادر را در زندگی فرزندان نمیتواند پر کند.»
با این حال، دکتر نفیسه رشیدی صوفیزاده، متخصص زنان در بیمارستانی در بلخ در گفتوگو با روزنامه ۸صبح میگوید که عدم دسترسی به مراقبتهای بهداشتی اولیه، ناامنی، فقر و تغذیه ناکافی از عوامل مهم افزایش مرگومیر مادران در افغانستان است.
صوفیزاده تصریح میکند که عدم وجود مراکز بهداشتی در روستاها و مناطق دوردست افغانستان و سیطره فرهنگ و رسوم نادرست، باعث میشود که بیماران زن به مراکز درمانی مراجعه نکنند.
او در ادامه افزود: عدم آگاهی از مراقبتهای قبل از ولادت، استفاده نکردن از داروهای کمخونی، تأخیر در مراجعه به مراکز درمانی، وضع حمل مریضان در خانه و دور از دسترس دکتران که بیشتر در مناطق روستایی اتفاق میافتد، وقایع مرگومیر مادران را در روستاهای افغانستان افزایش داده است.
این در حالی است که صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف)، افغانستان را همچنان یکی از خطرناکترین مکانها در جهان برای نوزادان و مادران توصیف کرده است.
به گفته یونیسف، افغانستان بالاترین نرخ مرگومیر مادران را در جهان دارد که سالانه هزاران زن به دلیل بارداری جان خود را از دست میدهند که مرگومیر اکثریت آنان به راحتی قابل پیشگیری است.
سازمان ملل متحد در حالی افزایش مرگومیر مادران در افغانستان را تکاندهنده توصیف میکند که طالبان آزمون دانشجویان پزشکی عمومی دانشگاههای دولتی و خصوصی را بدون حضور دختران برگزار کردهاند. این گروه افزون بر ممنوعیت زنان از شرکت در امتحان Exit Eam، در برنامه تخصص نیز به آنان اجازه شرکت نداده است.
گفتنی است که در حال حاضر، به دلیل اعمال ممنوعیتهای طالبان علیه زنان، ناتوانی این گروه در ارایه خدمات سلامت، نبود مراکز درمانی، عدم وجود دارو و تجهیزات پزشکی در مراکز سلامت، خشکسالیهای پی هم و افزایش فقر و گرسنگی، بحران سلامت در افغانستان را تشدید کرده است.
منبع: روزنامه هشت صبح