جلوه‌های بهار در هنرنمایی نقش و نور | گزارشی از جشنواره هنر‌های نوری مشهد که با استقبال مردمی همراه است

ریحانه موسوی | شهرآرانیوز؛ جشنواره هنر‌های نوری در بهار۱۴۰۳ با محوریت ماه مبارک رمضان در شش هکتار از بوستان کوهسنگی برگزار شد. این برنامه با شصت اتفاق و رویداد نوری از جمعه سوم فروردین ماه آغاز شده است و تا عید فطر ادامه دارد. حفظ اصالت هنرى و زیبایی بصرى و انتقال پیام، امکان درک صحیح و آسان مخاطب، ارائه ایده هاى خلاقانه و بدیع و بهره گیرى از قالب‌های متنوع تعاملى مثل ترکیب عنصر نور با صوت، حرکت، بازى، فناورى هاى نوین و... براى ایجاد سرزندگى و نشاط در شهروندان از ویژگى هاى آثار این بخش است. گفتگو با هنرمندان بخش هنر‌های نوری این رویداد را در ادامه می‌خوانیم.

حفظ پیشتازی مشهد در رویداد استقبال از بهار

جشنواره هنر‌های نوری به دلیل نوپابودن نقاط ضعف خودش را دارد، اما جای امیدواری است که بتواند در دوره‌های بعدی خلأ‌ها را پر و ضعف هایش را جبران کند. این جمله را مهدی درویشی، هنرمند حاضر در جشنواره نور هنر‌های مردمی بهار می‌گوید. او ادامه می‌دهد: به طورکلی انجام چنین کاری نوعی مزیت است که می‌تواند جنبه رقابتی و پیشتازبودن مشهد را در این بخش حفظ کند.

او که مدرک کارشناسی ارشد ارتباطات تصویری دارد و عضو هیئت علمی دانشگاه نیشابور است، درباره اثری که ارائه داده است، بیان می‌کند: کار من یک چراغ گردسوز به ارتفاع شش متر است که بدنه و سازه کار از فلز و قسمت‌های نورانی آن با پلکسی کار شده است. روی آن با ویترای نقاشی شده است تا بتواند نور را از درون خودش متصاعد کند و روی صورت مخاطب بازتاب داشته باشد.

درویشی به دلیل اینکه اثرش در یک محیط پیاده محور طراحی شده است و مخاطب می‌تواند از نزدیک آن را ببیند، برایش جذابیت بیشتری از کار‌های موجود در مسیر سواره محور دارد. او می‌گوید: مخاطبان از نزدیک کار‌ها را لمس می‌کردند، با آن‌ها عکس می‌گرفتند و درباره آثار با یکدیگر گفتگو می‌کردند که نشان می‌دهد برایشان جالب بوده و ذهن آن‌ها را درگیر کرده است. 

درویشی زمان انتشار فراخوان جشنواره را خوب بیان می‌کند و می‌گوید: از بخش اجرایی آن به دلیل کم بودن زمان چندان راضی نیستم. کار با نور بسیار پیچیده است و در حین انجام آن باید آزمون وخطا‌هایی انجام دهیم که نیازمند زمان است. اگر یک اشتباه رخ دهد، فرصت را به کلی از دست داده ایم و فشار کاری زیاد می‌شود. 

این موضوع باید قدری مدیریت شود. در این صورت آثار بیشتری برای جشنواره ارسال خواهد شد. ما چند کار داشتیم که باتوجه به اندک بودن زمان به آن‌ها وارد نشدیم. وی با اشاره به اینکه مسائل مالی بخش مهمی از کار هنرمندان را تشکیل می‌دهد، اذعان می‌کند: ما برای رساندن به موقع آثار تلاش زیادی کردیم و متقابلا انتظارمان این است که مسئولان نیز قدری در این زمینه طبق قرارداد عمل کنند و اسباب دل سردی هنرمندان را فراهم نکنند.

تداعی ماه رمضان و بهار با نقش و رنگ

علی احسانی نیز که هفت اثر در بخش آذین بندی شهری و نور دارد، بیان می‌کند: ما در بخش نور سه کار بزرگ داشتیم. حدود سیزده اثر کاشی کاری شده در قالب ماه داشتیم که فرم‌های هندسی مدرنی دارند و تداعی کننده ماه رمضان هستند. این کار برای نشان دادن هم زمانی ماه رمضان است و برای عید نوروز نیز از کاشی‌های رنگی در آن استفاده کردیم. ورودی مجموعه جشنواره نور اثر دیگر ماست که «ورودی نقش و رنگ» نام دارد و شامل یک طاق بزرگ رنگی با شیشه ارسی است و یک قالیچه پرنده با طرح گلیم نیز به صورت معلق روی سقف آن آویزان است که طرح پارامتریک دارد. یک تونل نوری نیز داریم که نام آن را «کهکشان» گذاشته ایم و دارای پلی شیشه‌ای است و وقتی وارد آن می‌شوید، حس معلق بودن در کهکشان را دارید.

این هنرمند می‌گوید: مسئولان جشنواره روی نور پردازی آثار تأکید داشتند، زیرا بیشتر فعالیت شهر در شب است و باتوجه به اینکه سال‌های آینده نیز ماه رمضان و نوروز با یکدیگر هم زمان اند، تأکید بر این بود که از این عناصر بازهم استفاده شود.

وی منحصربه فردبودن آثار را از دیگر موارد مهم این جشنواره بیان می‌کند و یادآور می‌شود: مسئولان رویداد به دنبال آن بودند که کار‌ها خاص باشد نه تکراری، زیرا هدفشان این بود در کشور تک باشند. هر سه طرح ارسالی ما خاص بوده و پیش از این جایی اجرا نشده است. ما کاملا از صفر شروع به طراحی و اجرای آن‌ها کردیم. در فرایند داوری با احتیاط و حساسیت زیاد طرح‌ها انتخاب می‌شد تا کار‌ها کپی برداری نباشد یا در سال‌های گذشته و در شهر‌های دیگر ارائه نشده باشد. به همین نسبت هم هزینه‌های بیشتری برای ساخت آثار شد.

احسانی بیان می‌کند: به دلیل اینکه ابلاغیه‌ها دیر به دست ما رسید، از زمانی که شروع به کار کردیم تا نصب آن‌ها کمتر از یک ماه وقت داشتیم که بسیار زیرفشار محدودیت زمانی قرار گرفتیم و به همان نسبت خطا‌های اجرا بسیار زیاد شد. چون زمان محدود بود و کار‌های نوری بسیار پیچیده بودند، این آثار از لحاظ ساختاری در بخش‌هایی مانند جوشکاری و از سوی دیگر، قسمت نور بسیار گسترده و سخت بود.

وی با ابراز گلایه از نحوه کارشناسی آثار، بیان می‌کند: ما سعی می‌کنیم خطاهایمان را اصلاح کنیم و از سودمان بزنیم تا کار قابل قبولی ارائه دهیم؛ زیرا اگر آثارمان تأیید نشود، حسن انجام کار به ما پرداخت نخواهد شد. ما پنج سال سابقه کار داریم و هیچ وقت پیش نیامده است که آثار مشکل یا خطایی داشته باشند و درست نیست آن را ناقص تحویل دهیم، بنابراین همه ایرادات آن را برطرف می‌کنیم.

احسانی نحوه داوری آثار را خوب قلمداد و اظهار می‌کند: از همه کار‌های ما استقبال شد و باتوجه به اینکه موضوعات مشخص و تفکیک شده بود، از روند آن راضی بودیم. برخی هنرمندان طرح هایشان را از اینترنت می‌گرفتند و تغییراتی در آن ایجاد می‌کردند که قبول نمی‌شد. کیفیت اجرا‌ها به دلیل کمبود زمان قدری ضعیف بود. من نمی‌توانم درباره آثار دیگر هنرمندان نظر بدهم، اما خودم می‌توانستم کار‌هایی با کیفیت اجرایی بهتر ارائه دهم. این در حالی است که همان هزینه‌ها برای تولید آثار صرف شد.

این هنرمند درباره حضور مردم در این رویداد می‌گوید: مردم از کار‌های سنتی، ایرانی و رنگ‌های شاد بسیار استقبال می‌کردند و ورودی جشنواره نور بسیار مورد توجه قرار گرفت. وقتی کار نصب آن به پایان رسید، مردم به صورت خودجوش بنر‌های خطری را که اطراف آن نصب کرده بودیم، جمع آوری کردند تا بتوانند در کنار آن عکس بگیرند و همه از آن لذت می‌بردند و از ما تشکر می‌کردند.

احسانی اختصاص نیافتن بودجه موردنیاز از سوی مسئولان جشنواره را از چالش‌های این رویداد برمی شمرد و بیان می‌کند: ما برخی لوازم را با هزینه شخصی تهیه کردیم و از سودمان زدیم تا بتوانیم کار را به ثمر برسانیم. این موضوع هرسال وجود دارد و اگر قرار باشد به این شکل پیش برود، دیگر در جشنواره نور شرکت نخواهیم کرد؛ زیرا کاری پیچیده و پرهزینه است که به قیمت دلار وابسته است و از مرحله آنالیز تا زمانی که ابلاغیه به دست ما رسید، قیمت آن جهشی شد و مواد موردنیازمان را بسیار گران‌تر از آنچه در مرحله آنالیز تصویب شده بود، خریدیم. این مسئله خسارت زیادی به ما وارد کرد و فقط برایمان یک رزومه شد، نه بیشتر.

این هنرمند در پایان مطرح می‌کند: من احترام خاصی برای مدیران و مسئولان خانه هنرمندان و سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد قائل هستم و می‌دانم در برخی موارد آن‌ها مقصر نبودند و پیگیری، همکاری و تلاش زیادی کردند تا این جشنواره‌ها برگزار شود.

نظر مردم درباره جذابیت‌های جشنواره هنر‌های نوری | رویدادی خلاقانه و متفاوت

جشنواره هنر‌های نوری در اولین سالش با استقبال بسیار خوب مردم روبه رو شد. خانواده‌های زیادی ازجمله مشهدی‌ها و زائران بارگاه منور رضوی با حضور در این جشنواره، نوروزی متفاوت و خاطره انگیز را تجربه کردند.

مشهد شهری مدرن و متفاوت

یک نوجوان تبریزی که خودش را محمد معرفی می‌کند و شانزده سال دارد، می‌گوید: مشهد شهر متفاوت و مدرنی است و هروقت که به این شهر سفر می‌کنیم، خاطرات خوبی برایمان رقم می‌خورد. امشب برای تفریح به بوستان کوهسنگی آمدیم که متوجه جشنواره نور هنر‌های شهری شدیم. این رویداد کاری خلاقانه و متفاوت است. برخی بخش‌های آن مانند کهکشان و بازی که با استفاده از فناوری تصویر ترتیب داده شده بودند، نظر مرا به خود جلب کردند.

استقبال کم نظیر زائران و مجاوران از هنر‌های نوری

شهروندی دیگر که با شنیدن صدای نورافشانی و آتش بازی جشنواره هنر‌های نوری، خودش را به بوستان کوهسنگی رسانده است، می‌گوید: برگزاری چنین برنامه‌ای با این حجم از استقبال، کم نظیر است. نوروز امسال به دلیل هم زمانی با ماه مبارک رمضان قدری متفاوت بود که این رویداد آن را خاص کرد و نشان داد مشهد در این زمینه برتر است.
من به عنوان یک مشهدی با دیدن زائران و مسافران در این مکان احساس غرور و شعف کردم که مشهد در این زمینه پیشرو و چندین گام جلوتر است.