شهرآرانیوز - مجموعهای از آزمایشها نشان دادهاند که بحثهای آنلاین درباره «تریپوفوبیا» (trypophobia) – یا ترس از سوراخهای کوچک – میتواند تا حدی عامل ایجاد این پدیده رایج باشد.
تیمی از روانشناسان در دانشگاه اسکس و دانشگاه سافولک در یک نظرسنجی از ۲۸۳ فرد ۱۹ تا ۲۲ ساله دریافتند که یک چهارم افراد تریپوفوبیک هرگز درباره این بیماری چیزی نشنیدهاند؛ این نشان میدهد که واقعاً جنبهای از این وضعیت، ذاتی است.
این تیم همچنین دریافت که پاسخدهندگان به نظرسنجی اگر قبلاً درباره این وضعیت شنیده باشند، به احتمال زیاد تریپوفوبیک هستند و به سوراخهای کوچک حساستر هستند.
۶۴ درصد گفتند که این پدیده را در اینترنت یا رسانههای اجتماعی کشف کردهاند.
محققان نوشتهاند: «به طور کلی، این نتایج نشان میدهد که اگرچه حضور گسترده تریپوفوبیا در اینترنت ممکن است به جنبه یادگیری اجتماعی این پدیده کمک کرده باشد، اما این نمیتواند تنها توضیح باشد.»
البته یادگیری اجتماعی عامل شناختهشده سایر فوبیاها هم هست، مانند فوبیاهای مربوط به مارها یا عنکبوتها. اما یافتههای اخیر نشان میدهد که شایع بودن تریپوفوبیا ممکن است، حداقل تا حدی، تحت تأثیر حضور گسترده آن در اینترنت باشد.
تریپوفوبیا هنوز یک بیماری شناختهشده پزشکی نیست. این واژه را اولینبار دو روانشناس از دانشگاه اسکس در سال ۲۰۱۳ به کار بردند. یکی از آنها نویسنده مقاله جدید است. با این حال، به نظر میرسد که نام این پدیده در واقع هشت سال قبل در بحثهای آنلاین ظاهر شده است.
از آن زمان تاکنون صدها مقاله خبری در مورد این موضوع نوشته شده است و الگوهای تصویری اکنون اینترنت را پر کرده است. با این حال، امروزه دانشمندان هنوز در مورد اینکه آیا تریپوفوبیا یک وضعیت واقعی است یا نه، یا همان طور که برخی حدس میزنند، «ترسی است که توسط اینترنت بدتر میشود» تردید دارند. آنها حتی نمیتوانند درباره افرادی که تحت تأثیر این موضوع قرار گرفتهاند نظر مشخصی بدهند.
در سال ۲۰۱۳، دانشمندان میگفتند ۱۵ درصد افراد دچار این فوبیا هستند، اما در سال ۲۰۲۳، یک مطالعه بزرگ روی جوانان چینی نشان داد که تریپوفوبیا احتمالاً ۱۷.۶ درصد از مردم را تحت تأثیر قرار میدهد.
روانشناس، جف کول، اکنون یک سری آزمایشات دیگر را در دانشگاه اسکس انجام داده است تا شرایط را بهتر درک کند. کول و تیمش برخلاف مطالعه قبلی خود دریافتند که تریپوفوبیا حدود ۱۰ درصد از افراد را تحت تاثیر قرار میدهد.
درست است که تجربهای منفی در مواجهه با یک رویداد یا شی میتواند باعث ایجاد فوبیا شود، اما بعید است که افراد مبتلا به تریپوفوبیا واقعاً با مجموعهای از سوراخهای کوچک تهدید شده باشند.
در عوض، دانشمندان پیشنهاد کردهاند که ترس یا احساس انزجار از سوراخهای کوچک چیزی است که از سیر تکامل نوع ما باقی مانده است. این الگو شبیه هجوم انگل یا بیماریهای عفونی است که میتواند سلامت انسان را تهدید کند.
محققان در توضیح این استدلال میگویند: «روایت دیگری از علت تریپوفوبیا، اینترنت است. درواقع فردی که قبلاً از این بیماری آگاه نبوده، ممکن است متوجه شود که به حفرهها حساس است و سپس درباره آن در اینترنت جستجو کند».
اینترنت هم آنچه را که شخص قبلاً به آن مشکوک بوده تأیید میکند. این بدان معنا نیست که رسانههای اجتماعی به خودی خود باعث ایجاد تریپوفوبیا میشوند، اما نشان میدهد که محتوای آنلاین مردم را از احساساتی که ممکن است قبلاً وجود داشته باشند آگاه کند. اینترنت میتواند این فوبیا را تشدید کند.
چندین مطالعه دیگر در حوزه روانشناسی نشان داده است که حتی در بین کودکان ۴ و ۵ ساله، تصاویر تریپوفوبیک باعث ناراحتی میشود، حتی قبل از اینکه بچهها فرصتی برای آشنایی با اینترنت داشته باشند.
محققان در اسکس نتیجه میگیرند: «به طور کلی، این دادهها نشان میدهند که هم یادگیری اجتماعی و هم یادگیری غیراجتماعی به تشدید تریپوفوبیا کمک میکنند».
این مطالعه در مجله Quarterly Journal of Experimental منتشر شد.