حرکت کُند اشتغال | بهبود یک‌دهم‌درصدی نرخ اشتغال در خراسان رضوی

به گزارش شهرآرانیوز، خراسان رضوی با نرخ بیکاری ۶.۵ درصدی در بهار ۱۴۰۳ در رتبه نهم کشوری نشست و بر اساس آنچه گزارش فصلی مرکز آمار از نتایج طرح آمارگیری نیروی‌کار نشان می‌دهد، این شاخص در استان ما در مقایسه با میانگین ۷.۷ درصدی کشور وضعیت مناسب‌تری دارد. البته معمولا آمار کاغذی با آنچه مردم احساس می‌کنند متفاوت است و برای تشخیص خوب و بد این آمار، باید آن را در کنار دیگر بخش‌های گزارش در نظر گرفت.

هرچند خراسان رضوی جزو استان‌هایی است که نرخ بیکاری آنها به کمتر از ۷ درصد رسیده است، اما اولین نکته‌ای که مقایسه وضعیت اشتغال در بهار امسال با مدت مشابه سال قبل و همچنین مقایسه استان و کشور نشان می‌دهد، این است که بهبود نرخ بیکاری در کشور نسبت به بهار ۱۴۰۲ معادل ۰.۵ درصد بوده، درحالی‌که این شاخص در استان ما فقط ۰.۱ درصد بهبود داشته است. به زبان ساده این یعنی روند بهبود در کشور نسبت به استان ما بیشتر بوده است. 

باتوجه به روند کند کاهش نرخ بیکاری در استان و همچنین افول در نرخ مشارکت اقتصادی و نسبت اشتغال، رتبه استان در نرخ بیکاری چهار پله افول کرد. خراسان رضوی در بهار سال قبل در نرخ بیکاری رتبه پنجم را داشت و در گزارش سال ۱۴۰۲ به رتبه دوم کشوری رسیده بود. 

کاهش مشارکت اقتصادی یا افزایش ناامیدی

شاید بهترین معادل ساده‌سازی شده برای کاهش مشارکت اقتصادی، افزایش ناامیدی نیروی کار (جمعیت فعال بالای ۱۵ سال) برای یافتن کار باشد. قبل از اینکه بیشتر به بررسی اعداد و ارقام بپردازیم با اینکه در گزارش مختلف درباره اصطلاح‌های به کار رفته در گزارش مرکز آمار توضیح دادیم، اما برای درک بهتر موضوع بار دیگر به آن اشاره می‌کنیم. طبق تعاریف، افراد شاغل و بیکاری که توانایی انجام کار را دارند، در دسته جمعیت فعال اقتصادی قرار می‌گیرند. حالا حتی اگر شما در طول هفته فقط یک ساعت کار کرده باشید هم جزو شاغلان محسوب می‌شوید، یعنی در این گزارش‌ها کیفیت کار مهم نیست. 

از طرفی وقتی در گروه بیکار‌ها قرار می‌گیرید که هم‌زمان که بدون شغل هستید جویای کار و آماده به کار باشید. اگر در این دو دسته نباشید شما جزو جمعیت غیرفعال خواهید بود. حالا بر اساس این تعاریف، شاید بهتر درک کنید چرا با وجود نرخ بیکاری ۶.۵ درصدی باز هم احساس بیکاری در جامعه وجود دارد. 

حالا باتوجه‌به این تعاریف، کاهش نرخ بیکاری یا به‌اصطلاح بهبود وضعیت اشتغال به عوامل متعددی بستگی دارد و باید برای بررسی آن دیگر بخش‌های آمار منتشرشده از جمله جمعیت فعال و نرخ مشارکت اقتصادی را نیز در نظر گرفت. بر اساس گزارش مرکز آمار، نرخ مشارکت اقتصادی خراسان رضوی از ۴۲.۳ درصد در بهار سال گذشته به ۴۱.۷ در امسال کاهش یافته که یعنی ۰.۶ درصد کاهش داشته است. این در حالی است که این نرخ در کشور ثابت بوده است که این یعنی نسبت جمعیت فعال به کل جمعیت پانزده ساله و بیشتر در استان ما کم شده است. 

افول در نسبت اشتغال

اگر نگاهی به میانگین کشوری دو شاخص نرخ مشارکت اقتصادی و نسبت اشتغال بیندازید، متوجه خواهید شد که وضعیت استان در هر دو مورد نسبت‌به میانگین کشوری بهتر است، اما تغییرات آن نسبت‌به مدت مشابه سال قبل، در مقایسه با میانگین کشوری منفی بوده است. 

نسبت اشتغال یعنی نسبت جمعیت شاغل به کل جمعیت بالای پانزده سال، بدیهی است که هرچه این شاخص بالاتر باشد بهتر است. براساس این آمار، نسبت اشتغال در کشور با افزایش ۰.۲ درصدی به ۳۸ درصد رسیده است. در مقابل هرچند نسبت اشتغال ۳۹ درصدی خراسان رضوی در مقایسه با میانگین کشور بالاتر است، اما این شاخص در استان نسبت به سال قبل ۰.۵ درصد کاهش یافته است. یعنی علاوه بر کاهش مشارکت اقتصادی، جمعیت شاغل استان ما نیز نسبت به قبل کاهش یافته است. 

۳۸ میلیون غیر فعال 

بر اساس گزارش مرکز آمار جمعیت شاغلان پانزده‌ساله و بیشتر در این فصل ۲۴ میلیون و ۷۴۶ هزار نفر بوده که نسبت به فصل مشابه سال قبل ۴۴۰ هزار نفر افزایش داشته است. 
همچنین جمعیت غیرفعال از نظر اقتصادی (شامل افراد محصل، خانه‌دار، دارای درآمد بدون کار مانند بازنشستگان و...) ۳۸ میلیون و ۲۲۸ هزار نفر بوده که نسبت به فصل مشابه سال قبل ۴۳۱ هزار نفر افزایش داشته است.

بررسی اشتغال در بخش‌های مهم اقتصادی نشان می‌دهد که در بهار ۱۴۰۳، بخش خدمات با ۵۲.۴ درصد بیشترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است. در مراتب بعدی بخش‌های صنعت با ۳۳ درصد و کشاورزی با ۱۴.۵ درصد قرار دارند. 

در بخشی دیگر از این گزارش آمده است بررسی سهم جمعیت دارای اشتغال ناقص جمعیت پانزده ساله و بیشتر نشان می‌دهد که در بهار ۱۴۰۳، ۷.۹ درصد جمعیت شاغل، به دلایل اقتصادی (فصل غیرکاری، رکود کاری، پیدانکردن کار با ساعت بیشتر و…) کمتر از ۴۴ ساعت در هفته کار کرده و آماده برای انجام کار اضافی بوده‌اند. این در حالی است که ۳۸.۵ درصد از شاغلان پانزده ساله و بیشتر، بیش از ۴۹ ساعت در هفته کار کرده‌اند.

در ادامه حتما بخوانید چرا باید از کار تابستانی نوجوانان حمایت کنیم؟