آخرین وضعیت مسکن ملی در مشهد و خراسان رضوی | ۳۰هزار متقاضی داریم، زمین نداریم

به گزارش شهرآرانیوز؛ قانون حمایت از جوانی جمعیت، با ۷۳ماده و ۸۱تبصره، ۲۴مهر سال۱۴۰۰ در کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده مجلس شورای اسلامی، تصویب شد و اجرای آزمایشی آن به مدت هفت سال، به تأیید شورای نگهبان رسید. ازآنجاکه مطالعات جمعیت‌شناسی نشان می‌داد در آستانه بحران جمعیتی و پیری جمعیت هستیم، این قانون قرار است فرزندآوری را برای خانواده‌های ایرانی، آسان‌تر و دلپذیرتر کند.

یکی از بخش‌های این قانون، امتیاز واگذاری زمین به والدین دارای سه فرزند و بیشتر است که جزئیات فراوانی دارد. متولی این بخش از قانون، اداره‌کل راه‌وشهرسازی استان‌ها هستند و مراحلی دارد که با ثبت‌نام والدین آغاز می‌شود. مرضیه مولوی‌حقیقی، مسئول مصوبات قانون جوانی جمعیت اداره‌کل راه‌وشهرسازی خراسان‌رضوی، از چندوچون این قانون می‌گوید.

اجرای مصوبات قانون جوانی جمعیت از چه روزی در مشهد آغاز شد؟

از تاریخ ۲۴ آبان سال ۱۴۰۰ که قانون به ما ابلاغ شد، شروع کردیم و تا امروز مجموع آمار ثبت نام‌ها در استان، ۶۳ هزارو ۵۱ نفر است که از طریق سامانه جامع طرح‌های حمایتی مسکن یا سامانه تم (سایت مسکن ملی) ثبت نام کرده‌اند.

تاکنون تعداد متقاضیانی که بررسی و تأیید نهایی شده‌اند، یعنی در انتظار تأمین زمین هستند، ۳۰ هزارو ۴۴۲ نفر است. از این تعداد تاکنون برای ۷ هزارو ۵۶ نفر زمین تأمین کرده‌ایم؛ به عبارتی در فرایند تحویل قرار دارند. اینکه بگویم همه این ۷ هزارنفر زمینشان را تحویل گرفته‌اند، درست نیست؛ زیرا مراحل اداری دارد ولی به هرحال توقفی برای این تعداد نداریم.

مدت زمان انتظار هر متقاضی چقدر است؟ آیا مدت مشخصی دارد؟

خیر؛ زیرا به عنوان نمونه در شهرستان گناباد به محض اینکه فرد ثبت نام می‌کند و تأیید نهایی می‌شود، درنهایت بین هفت تا ده روز قرعه کشی می‌شود و به زمین خود خواهد رسید.

این سرعت زیاد به خاطر تعداد کم متقاضی در آن مناطق است؟

به این دلیل است که ما آنجا زمین داریم. به طورکلی اگر ما مشکل تأمین زمین نداشته باشیم، دو هفته بعد از ثبت نام متقاضی، زمان می‌برد تا فرایند تأیید نهایی طی شود. این دو هفته هم البته مربوط به مشهد است؛ زیرا در یک روز مثلا ششصد نفر ثبت نامی جدید داریم و ما مرتب هر یک روزدرمیان برای دویست نفر دعوت نامه تکمیل پرونده می‌فرستیم.

در شهرستان گناباد که مشکل تأمین زمین نداریم، این مراحل خیلی کوتاه است. این یک هفته تا ده روزی هم که اعلام کردم، از این نظر است که وقتی به عنوان مثال پنج نفر تأیید نهایی شدند، نمی‌توانیم برای این تعداد جلسه بگذاریم و منتظریم که بیست تا سی نفر بشوند تا جلسه برگزار کنیم.

قرعه کشی یعنی چه؟ یعنی برای تعیین محل زمین، قرعه کشی می‌کنید؟

بله؛ دو حالت دارد. در شهرستان‌هایی که مشکل زمین نداریم، قرعه کشی تنها برای این است که کدام قطعه به متقاضی تعلق بگیرد، اما در مشهد و شهرستان‌هایی مثل سبزوار، کاشمر و نیشابور که تعداد متقاضیان ثبت نامی بیشتر از میزان تأمین زمین‌های ماست، قرعه کشی می‌کنیم؛ هم برای اینکه زمین به نام فرد بیفتد و هم اینکه کدام قطعه باشد.

در تمام قرعه کشی هایمان، زمان ثبت ‎نام را ملاک قرار می‌دهیم و اولویت ما خانواده‌های با چهار فرزند و بیشتر، دارای فرزند سه قلو و بیشتر یا خانواده‌های دارای شرایط خاص هستند؛ مثلا آن‌ها که فرزند معلول دارند یا زیرپوشش کمیته امداد یا بهزیستی هستند؛ چون همه این شرایط را موقع ثبت نام اعلام می‌کنند.

در ادامه حتما بخوانید اختصاص یک خودروی ایرانی با قیمت کارخانه به مادرانی که فرزند دوم دارند

مگر این قانون و امتیاز فقط برای والدین دارای سه فرزند و بیشتر نیست؟ فرزند معلول و... چه جایگاهی دارد؟

یعنی خانواده‌ای که دست‎ کم دارای سه فرزند و مشمول قانون جوانی جمعیت باشد و درعین حال یکی از آن‌ها معلول است. اگر مشمول قانون نباشد، در همان مراحل اولیه، امکان ثبت نام در سامانه را نخواهد داشت. وقتی می‌گوییم به اندازه پنجاه قطعه زمین ظرفیت قرعه کشی در مشهد داریم، از این‌ها سی تا را به چهارفرزندی‌ها و بقیه را به سه فرزندی‌ها اختصاص می‌دهیم.

ممکن است والدینی این تعداد فرزند را داشته باشند، اما شرایط دیگر را نداشته باشند و اصلا مشمول قانون جوانی نشوند؟

زمان دار است؛ به خصوص برای مشهد. بازهم تأکید می‌کنم در شهرستان‌ها مشکل نیست، غیر از برخی مناطق که زمین ملی نداریم و در حال رایزنی هستند. بیشترین مشکل ما برای شهر مشهد است. یا باید این تعداد را به شهر‌های جدید انتقال بدهیم که شهر‌های جدید ما گلبهار و بینالود هستند، یا شهر‌هایی کمتر از ۳۰۰ هزارنفر یعنی شهرستان‌های کوچک یا به شهر‌های زادگاه پدر یا مادر که همه این‌ها در حال انجام است.

اما ما متقاضی‌ای هم داریم که در مشهد زندگی می‌کند و مثلا متولد سبزوار است، می‌گوییم می‌توانی از همان سبزوار درخواست بدهی و زمین بگیری، قبول نمی‌کند و در صف انتظار مشهد می‌ماند. همچنین قانون می‌گوید اگر فرزندان از یک پدر و مادر نباشند، مجاز به واگذاری زمین نیستیم.

مستأجر بودن والدین مهم است؟ یعنی مالکیت سند در قانون ذکر شده است؟

اصلا؛ اولین مزیت قانون جوانی جمعیت، این است که سند به صورت نصف بین پدر و مادر صادر می‌شود. شرط مالکیت نداریم و فرد با هرتعداد ملک می‌تواند با این قانون، صاحب زمین شود و به فرم جیم هم کاری نداریم؛ یعنی متقاضی اگر یک بار از مسکن مهر استفاده کرده باشد، مجاز است بار دیگر از امتیاز قانون جوانی جمعیت استفاده کند. مزیت دیگر این است که آن متقاضیانی که در طرح نهضت ملی ثبت نام کرده‌اند، اگر قبل از ۲۴ آبان ۱۴۰۰ باشد، می‌توانند برای طرح جوانی جمعیت هم ثبت نام کنند و یکی از آن‌ها را پیش ببرند.

زمین‌های این قانون، متراژ مشخصی دارد؟

بله؛ قانون حداقل متراژ را مشخص نکرده است، اما ما مجاز هستیم تا سقف دویست متر به افراد زمین بدهیم. همچنین تا دویست متر زمین‌ها رایگان هستند، اما اگر حتی یک متر به زمین اضافه شود، متقاضی باید به نرخ کارشناسی روز هزینه آن را واریز کند. 

زمین متقاضیان مشهدی کجاست؟

در مشهد صرفا اولین گزینه ما براساس مصوبه شورای مسکن استان، شهر جدید بینالود بود که از سال ۱۴۰۱ تا امروز به ۷۰۱ نفر در بینالود در سه مرحله زمین واگذار کردیم. سه مرحله قرعه کشی براساس پویش‌ها انجام گرفت؛ چون پویش‌ها را وزارتخانه اعلام می‌کند و در همان مراسم، مردم را دعوت و قرعه کشی می‌کنیم.

نکته مهم این است که از تمام متقاضیانی که در قرعه کشی نامشان مشخص می‌شود، بازهم سؤال می‌کنیم که موافق محل زمین هستند؟ تعداد زیادی بودند که اسمشان در بینالود درآمده بود، اما انصراف و ترجیح دادند منتظر زمین بعدی در منطقه‌ای دیگر بشوند. ظرفیت بینالود هم تمام شده است؛ یعنی در آنجا قرعه کشی نداریم. 

۲۲۰ نفر را هم در شهر جدید گلبهار قرعه کشی کردیم. به ۸۰ نفر، واحد مسکونی دادیم که باقی مانده‌های مسکن مهر بودند و تمام شد و ۱۴۰ نفر دیگر هم زمین در شهر جدید گلبهار گرفتند. فکر می‌کنم براساس آخرین خبری که من داشتم، در همه کشور فقط ما بودیم که برای قانون جوانی جمعیت، واحد مسکونی تحویل دادیم. میزان آماده بودن واحد‌های آپارتمانی در همان مرحله‌ای است که در نهضت ملی مسکن تحویل داده شد. دلیل معطل شدن این افراد برای تحویل آپارتمان، این بود که دستی به سروروی ساختمان کشیدیم؛ چون مدتی در آن‌ها بسته بود و بعد تحویلشان دادیم.

هنوز تعداد زیادی از ثبت نامی‌ها معطل هستند، درست است؟

از ابتدای قانون، ۶۳ هزار نفر در استان ثبت نام کرده‌اند، اما به معنی تأیید نهایی یا مشمول قانون بودن، نیست. تعداد مشخصی تأیید شده‌اند و بخشی هم در انتظار بررسی هستند؛ چون به تازگی ثبت نام کرده‌اند و در مدت دو هفته بررسی می‌شوند.

با این وضعیت، هرروز به تعداد متقاضیان شما اضافه می‌شود؟ برنامه شما برای آن‌ها چیست؟

مشکل ما این است که از تعداد ۳۰ هزارثبت نامی، تنها ۱۳ هزارو ۸۰۰ نفر متقاضیانی از مشهد، بینالود، گلبهار و ملک آباد هستند و برای همه با وجود شرایط مشهد، باید زمین تأمین کنیم. مکاتبات زیادی هم انجام دادیم و به طور مثال درحال بررسی سایت ملک آباد هستیم. از یک طرف، دست ما بسته است و نباید در مشهد زمین بدهیم و ازسوی دیگر، ظرفیت شهر‌های جدید ما محدود است. چالش دیگر این است که باید زمین‌هایی را تحویل مردم بدهیم که سندشان مشکل ثبتی نداشته باشد؛ زیرا شش دانگ سند باید به نام پدر و مادر منتقل شود.

شهر‌های جدید، ظرفیت محدودی دارند و از طرف دیگر، مدام به ثبت نام‌ها اضافه می‌شود. ممکن است در نقطه‌ای برنامه واگذاری تمام یا این تحویل‌ها لغو شود؟

تاریخ اجرای این قانون تا سال ۱۴۰۷ تعیین شده است. ما به کار خود ادامه می‌دهیم، اما در قانون ذکر شده است که درصورت تأمین زمین. ما تا امروز هرجا که توانسته‌ایم زمین تأمین کنیم، توقف نکرده‌ایم. 

فرایند ثبت نام، قرعه کشی، تحویل زمین و امور دیگر برای والدین هیچ هزینه‌ای ندارد؟

برای متقاضیانی که دارای سه فرزند هستند، یعنی فرزند سوم یا بیشترشان بعد از ۲۴ آبان سال ۱۴۰۰ متولد شده باشد، زمین رایگان است، اما هزینه آماده سازی آن را با دو سال تنفس و هشت سال قسط، باید به دولت برگردانند. ما زمین را آماده ساخت منزل، تحویل می‌دهیم. برای مراحل ساخت هم دخالتی نمی‌کنیم و دولت وام می‌دهد که بسازند.

هزینه آماده سازی باتوجه به اینکه فرد در کدام منطقه است، تفاوت دارد. کارشناس رسمی دادگستری به محل زمین می‌رود و هم قیمت زمین را برای ما و هم هزینه آماده سازی را برای شهروند، برآورد می‌کند. نظریه کارشناس در پرونده متقاضی ثبت می‌شود. برای آن هشت سال بعد، چک صیادی یا دوبرابر مبلغ سفته می‌گیریم.   

ما دو قانون داریم؛ یکی قانون سه فرزندی، یکی هم چهارفرزندی و بیشتر. متقاضی داریم با چهار فرزند یا بیشتر که همگی زیر بیست سال هستند. این متقاضیان هیچ هزینه‌ای را بابت هیچ مرحله‌ای پرداخت نمی‌کنند. یعنی علاوه بر اینکه زمینشان رایگان است، تاریخ هم ندارند؛ یعنی مهم نیست فرزندی سال ۱۴۰۰ به بعد داشته باشند یا خیر. خانواده‌هایی که مشمول این بخش قانون می‌شوند، علاوه بر رایگان بودن زمین، هزینه آماده سازی هم پرداخت نمی‌کنند.

آن والدینی که ساکن شهر نیستند، مشمول دریافت زمین نمی‌شوند؟

وزارت راه وشهرسازی به طور ویژه برای متقاضیانی که در شهر‌ها زندگی می‌کنند، متولی ارائه زمین است. یک چالش بزرگ دیگر ما این است که در آن آمار ۳۰ هزارنفر به راحتی می‌شود تخمین زد که شاید ۲۰ درصدشان متقاضیانی هستند که در روستا زندگی می‌کنند، اما در شهر ثبت نام کرده‌اند. تا بخواهید، روستای چسبیده به مشهد داریم که دهیار هم دارند، اما آن‌ها خودشان را مشهدی می‌دانند.

آیین نامه اجرایی مواد ۳ و ۴ قانون جوانی جمعیت در بند ۱۵ به صراحت اعلام کرده است که در مناطق روستایی کشور، تأمین و واگذاری برعهده بنیادمسکن است و ما متقاضی را به بنیاد معرفی می‌کنیم.

در ادامه حتما بخوانید قانون «جوانی جمعیت»؛ پرهزینه، اما کم اثر

آماده سازی از لحظه‌ای که زمین قرعه کشی می‌شود تا زمانی که متقاضی آن را تحویل می‌گیرد، چقدر طول می‌کشد؟

براساس اینکه متقاضی در کدام شهرستان و کدام سایت باشد، متفاوت است. ماشین آلات ما در سایت‌ها مستقر و در حال کار کردن هستند. زمان تحویل به میزان حجم کار بستگی دارد. 

خیلی‌ها می‌گویند می‌خواهیم زمین خود را واگذار کنیم، آیا مجاز به فروش هستند؟

بله؛ درصورتی که قانونی بخواهد امتیازش را واگذار کند، باید آخرین قسط آماده سازی را (صرفا کسانی که باید هزینه آماده سازی به دولت بدهند) با دولت تسویه کند. آن وقت سند شش دانگ به نامش است و‌ می‌تواند بفروشد. 

برنامه آینده شما چگونه پیش خواهد رفت؟

تصمیم گرفته‌ایم تا همان سال ۱۴۰۷ پیش برویم. تأمین زمین یکی از دغدغه‌های بزرگ ماست و اگر بخواهیم همه متقاضیان مشهد را سامان دهی کنیم، باید یک شهر جدید بسازیم. با این تعداد زیاد متقاضی، مطمئن هستیم که هنوز عده زیادی از افراد از این قانون بی خبر هستند یا از دهک بالا هستند یا تمایلی به استفاده از این امتیاز ندارند. با همه این ها، کار ما بسیار سخت است.