نگاهی به فیلم اسفند، ساخته دانش اقباشاوی، به بهانه رقابت در جشنواره فجر

به گزارش شهرآرانیوز؛ فیلم سینمایی «اسفند» ساخته دانش اقباشاوی روز گذشته در خانه جشنواره برای اهالی رسانه به نمایش درآمد و رضایت نسبی آن ها را نیز در بر داشت.

 به همین بهانه ندا الماسیان طهرانی عضو انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران در یادداشتی درباره این فیلم که به بخشی از زندگی شهید علی هاشمی در دوران دفاع مقدس می‌پردازد، نوشته است.

در این یادداشت آمده است:

مشکلات متعددی در دوران دفاع مقدس میان بومیان منطقه خوزستان و رزمندگان وجود داشت که در صورت عدم مدیریت و تدبیر از سوی فرماندهان می‌توانست به معضلی جدی تبدیل شود. در این میان علی هاشمی با گفت‌و‌گو و فعالیت با بومیان منطقه، خطوط چالش مردم منطقه با رزمندگان دفاع مقدس را کمرنگ کرد و موجب شد عرب‌ها خود را خالصانه در خدمت دفاع مقدس انقلاب اسلامی قرار داده و در این راه مجاهدت‌های کم‌نظیر از خود نشان دهند و با کمک هم قرارگاه سری متشکل از عرب‌ها برای شناسایی و طراحی و انجام عملیات آبی خاکی را تشکیل دادند که در نهایت منجر به فتح جزایر مجنون شد.

نبرد در نیزار‌ها بخشی از جنگ ایران و عراق محسوب می‌شود که در اواخر سال ۱۳۶۲ در نیزار‌های هورالعظیم درگرفت. در این نبرد نیرو‌های مسلح ایران با ابتکاراتی که داشتند به اهدافی که در طرح عملیاتی تعریف شده بود، دست یافتند از جمله عملیات خیبر که یکی از عملیات‌های چندگانه این نبرد بود و به تصرف جزیره استراتژیک مجنون ختم شد. شهید علی هاشمی از فرماندهان جنگ به‌عنوان طراح اصلی عملیات خیبر و عملیات بدر شناخته می‌شود. فیلم سینمایی «اسفند» برشی از تلاش‌های شهید علی هاشمی برای انجام عملیات خیبر را روایت می‌کند.

دانش اقباشاوی که پیش از این نام او را با فیلم سینمایی «تاج محل» و یکی از اپیزود‌های «هیهات» در مقام کارگردان شناخته بودیم اینک با یک فیلم در حوزه دفاع مقدس که به نوعی فیلم پرتره یکی از شهدای جنگ هم محسوب می‌شود به سینمای ایران بازگشته است. فیلم به طرز عجیبی در ساختار برخلاف اینگونه تولیدات چند سال اخیر سینمای ایران از جلوه‌های ویژه رایانه‌ای و صحنه‌های انبوه حضور تانک و درگیری و ... به صورت آگاهانه‌ای پرهیز کرده تا جایی که حتی در برخی بخش‌های داستان و فیلم بیننده از خودش سوال می‌کند آیا الان در دوران جنگ هستیم یا خیر؟ فضا بر خلاف پتانسیل موجود در داستان خیلی آرام است و تب و تابی برای پیدا کردن معبری که بتوان از طریق آن به نیرو‌های دشمن ضربه وارد ساخت (و همین مساله در واقع گره اصلی دراماتیک قصه محسوب می‌شود) دیده نمی‌شود.

در ادامه حتما بخوانید درآمد فیلم بچه مردم تقدیم بهشت امام رضا (ع) می‌شود

نکته‌ای که در بسیاری بخش‌های فیلم هم دیده می‌شود و از همین رو با ریتمی کند مواجه هستیم. از دیگر سو بخش اعظم پرده نخست داستان صرف تعقیب و گریز بازی‌های بیهوده‌ای می‌شود که مثلا طرح عملیات خیبر لو نرود و همین مساله جان قصه و ساختار را گرفته است. بی تعارف «اسفند» با وجود ایده مناسبی که دارد در پرداخت دچار اشکال شده و زمانی ریتم به نقطه مطلوب خود می‌رسد و پرداخت جان می‌گیرد که دیگر دیر شده است. شاید بهترین بخش «اسفند» را که هم ریتم خوبی دارد هم ساختار خوبی و هم شوق مخاطب را به لحاظ حسی و حتی هنری بر می‌انگیزد صحنه فینال داستان است. جایی که علی هاشمی برای سربازان عرب و مسلمان سخنرانی می‌کند و وحدت عرب و عجم را به آنها (در واقع مخاطب) یادآور می‌شود و پیرو آن شاهد هلهله و پایکوبی و رجزخوانی سربازان برای صدام و ارتش بعث هستیم و این روند تا پایان فیلم ادامه می‌یابد.

ایکاش اقباشاوی از ابتدا همین روند را در دستور کار ساختار اثرش قرار می‌داد تا این کم رمقی فعلی حال حاضر فیلم به پایین‌ترین میزان خود برسد.
بازی بازیگران نیز البته هیچ حسی را در مخاطب بر نمی‌انگیزد و شاید یکی از دلایل عدم ارتباط حداکثری و مطلوب تماشاگر با «اسفند» عدم ارتباط حسی مناسب با گروه بازیگران فیلم باشد. شکل و جنس بازی بازیگران «اسفند» که می‌توانست به هر حال در فضاسازی حسی و البته تکنیکی اثر موثر باشد متاسفانه نتوانسته قابل قبول باشد و به نظر می‌رسد «اسفند» از این نقطه نیز دچار خسارت شده است.

در مجموع، اما «اسفند» فیلمی قابل اعتنا و ماندگار در سینمای ایران است. محتوای فیلم و پرداخت به یکی از شخصیت‌های اثرگذار تاریخ معاصر در حوزه جنگ تحمیلی به خودی خود برای ماندگاری این اثر در سینمای ایران کفایت می‌کند.

منبع: مهر