بررسی جایگاه تاریخی روز تاسوعا در واقعه کربلا در گفت‌و‌گو با پژوهشگر علوم اسلامی
پژوهشگر علوم اسلامی و مدرس حوزه علمیه با استناد به منابع معتبر تاریخی، جایگاه روز تاسوعا در روند وقایع کربلا را تحلیل کرده و از تحولات سرنوشت‌ساز این روز سخن گفت.
به گزارش شهرآرانیوز، روز تاسوعا، نهمین روز ماه محرم، نقطه عطفی در مسیر رخداد‌های کربلاست؛ روزی که تاریخ‌نگاران از آن به‌عنوان آستانه عاشورا، اوج محاصره سپاه امام حسین (ع) و تبلور وفاداری یاران آن حضرت یاد کرده‌اند. به‌همین مناسبت، محمد هادی میهن‌دوست پژوهشگر علوم اسلامی، در گفت‌و‌گو با شهرآرانیوز به بازخوانی وقایع و اهمیت این روز پرداخت و با اتکا به منابع معتبر تاریخی، آن را «روزی سرنوشت‌ساز و پرحادثه» توصیف کرد.
میهن‌دوست گفت: تاسوعا، روزی است که حلقه محاصره بر سپاه حق کامل شد. لشکر دشمن با اطمینان از نیامدن نیروی کمکی، فرمان حمله را دریافت کرد و شمر بن ذی‌الجوشن، با نامه‌ای از عبیدالله بن زیاد و چهار هزار نیروی تازه‌نفس وارد کربلا شد تا فضا را به سمت درگیری قطعی سوق دهد. همزمان، دشمن تلاش کرد با صدور امان‌نامه‌هایی، میان یاران امام (ع) تفرقه ایجاد کند که این حربه نیز با وفاداری حضرت عباس (ع) و برادرانش به شکست انجامید.
ورود شمر؛ آغازی بر پایان
پژوهشگر معارف اسلامی با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین رویداد‌های این روز، ورود شمر بن ذی‌الجوشن به کربلاست؛ فرمانده‌ای که در تاریخ، نامش با قساوت و بی‌رحمی گره خورده است، با استناد به معارف تاریخی افزود: شمر به‌همراه فرمانی از عبیدالله وارد کربلا شد که در آن، بر ضرورت پایان دادن به هرگونه مذاکره با امام و آغاز جنگ تأکید شده بود. عبیدالله بن زیاد در این نامه به عمر بن سعد هشدار داده بود که اگر توان اجرای فرمان را ندارد، باید فرماندهی را به شمر واگذار کند. این نامه، آخرین امید به صلح را از میان برد و فضای کربلا را به سوی جنگ قطعی هدایت کرد.
به گفته وی، ورود شمر به صحنه، روحیه سپاه کوفه را تقویت و در عین حال، فضای تهدید و ارعاب را علیه یاران امام تشدید کرد. شمر با تکیه بر قدرت و حمایت عبیدالله، تمام راه‌های خروجی و امدادی را مسدود کرد و حتی عبور افراد به خیمه‌گاه امام حسین (ع) نیز تنها در تاریکی شب ممکن شد.
امان‌نامه‌ای که وفاداری را آزمود
از دیگر رخداد‌های شاخص روز تاسوعا، رساندن امان‌نامه عبیدالله برای حضرت عباس (ع) و سه برادر دیگرش بود؛ اقدامی که از دیدگاه میهن‌دوست، نشان‌دهنده تلاش دشمن برای شکستن وحدت درونی سپاه امام و جدا کردن چهره‌های مؤثر از حلقه یاران ایشان بود.
وی دراین‌باره توضیح داد: شمر به واسطه خویشاوندی قبیله‌ای با فرزندان‌ام‌البنین (س)، از عبیدالله خواست امان‌نامه‌ای برای حضرت عباس (ع) و برادرانش صادر کند تا آنان را از میدان نبرد خارج سازد. شمر با صدای بلند فریاد زد «پسران خواهر ما کجایند؟» و خواستار جدا شدن آنها از امام شد. پاسخ حضرت عباس (ع)، اما تاریخی و قاطع بود که فرمود «بریده باد دستان تو و لعنت خدا بر تو و امان‌نامه‌ات!ای دشمن خدا! آیا ما را امان می‌دهی ولی فرزند رسول خدا را امانی نیست؟»
میهن‌دوست افزود: این پاسخ نه‌تنها عمق وفاداری حضرت عباس (ع) و برادرانش را به تصویر کشید، بلکه ثابت کرد که هیچ تطمیع یا تهدیدی نمی‌تواند یاران حقیقی را از مسیر حق جدا سازد.
تکمیل حلقه محاصره و آماده‌باش جنگی
پژوهشگر علوم اسلامی در ادامه به اوج‌گیری فشار‌های نظامی و روانی در روز تاسوعا پرداخت و گفت: در این روز، خیمه‌های امام حسین (ع) به‌صورت کامل در محاصره قرار گرفت. با ورود نیرو‌های شمر، آرایش نظامی دشمن گسترده‌تر شد و هیچ مسیر امدادی باقی نماند.
وی با اشاره به تدابیر دفاعی امام و یارانش توضیح داد: برای مقابله با این محاصره، خیمه‌ها به‌هم نزدیک شدند، طناب‌های آنها به هم گره خورد، پشت خیمه‌ها گودالی حفر شد که پر از نی و هیزم شد تا هنگام حمله، آتش‌افروزی مانع پیشروی دشمن شود. تنها یک راه از روبه‌رو باز گذاشته شد تا کنترل میدان نبرد حفظ شود.
میهن‌دوست با تأکید بر نقش این تدابیر در تأخیر حمله دشمن افزود: صبح عاشورا، دشمن در برابر دیواری از آتش و دود قرار گرفت و این زمان‌خری، فرصت آمادگی بیشتری را برای سپاه امام فراهم ساخت.
شب عبادت و آمادگی؛ درخواست امام برای یک شب مهلت
یکی از لحظات ماندگار تاسوعا، مهلت خواستن امام حسین (ع) برای عبادت است. میهن‌دوست با اشاره به این واقعه گفت: عصر تاسوعا، پس از دریافت نامه تهدیدآمیز ابن زیاد، عمر بن سعد تصمیم به حمله گرفت. اما حضرت عباس (ع) از طرف امام نزد دشمن رفت و از آنها یک شب مهلت خواست تا امام و یارانش به عبادت بپردازند. این مهلت پذیرفته شد و شب عاشورا، به شبی عرفانی و آماده‌سازی نهایی تبدیل شد.
وی ادامه داد: این شب، از نظر معنوی بسیار حائز اهمیت است. در منابع آمده است که یاران امام آن شب را به نماز، ذکر، استغفار و تلاوت قرآن گذراندند و آماده مرگی شدند که برایشان شیرین‌تر از عسل بود.»
تاسوعا؛ روز تمایز حق از باطل
میهن‌دوست تأکید کرد: تاسوعا، روزی است که در آن دشمن با تمام توان برای نابودی حق آماده شد، اما در نقطه مقابل، اوج وفاداری، شجاعت، عزت و معنویت یاران امام حسین (ع) نیز آشکار گشت. این روز، آینه تمام‌نمای غربت امام و مظلومیت اهل‌بیت (ع) است و زمینه‌ساز بزرگ‌ترین حماسه تاریخ اسلام، یعنی عاشورا شد.
وی خاطرنشان کرد: در تاسوعا، نه‌تنها چهره خبیث دشمنان آشکار شد، بلکه مردانگی و بصیرت اصحاب امام حسین (ع) نیز در تاریخ ثبت شد. از این رو، تاسوعا در تقویم عاشورا، نه‌فقط یک روز پیش از جنگ، بلکه نماد ایستادگی در برابر فریب، تهدید و ظلم است.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
