جزئیاتی از فاز یک خط ۳ قطار شهری مشهد؛ از تولیدات داخل تا همه آمار‌ها و رکورد‌ها | خط‌۳ متروی مشهد روی ریل افتخار

به گزارش شهرآرانیوز؛ تردیدی نیست که مهم‌ترین فاز از میان کل خطوط حمل‌و‌نقل ریلی درون‌شهری کشور، فاز‌یک خط‌۳ قطار‌شهری مشهد است، مسیری شش‌کیلومتری که از پایانه مسافربری مشهد آغاز می‌شود و پس از عبور از میدان ۱۵‌خرداد و چهارراه دانش، در اولین ایستگاه در باب‌الجواد (ع) مسافران بارگاه منور رضوی را به چند‌متری حرم امام‌رضا (ع) می‌رساند تا زیارت سریع، آسان و ارزان را تجربه کنند، بدون کرایه‌های گزاف حمل‌و‌نقل درون‌شهری، بدون دود‌و‌دم، بدون ترافیک و کلافگی و با حداقل مبلغ پرداختی ۲‌هزار تومان.

ویژگی نخستین محور ریلی زیارت در جهان

با گذشته مدتی از بهره‌برداری از این فاز شاخص، شاید بد نباشد که با بخشی از ویژگی‌های خاص این فاز از قطار‌شهری که پایانه مسافربری مشهد و به‌طور کلی مسیرریلی درون‌شهری را به حرم رسانده است، بیشتر آشنا شویم.

فاز‌یک خط‌۳ قطار‌شهری مشهد بخشی از چهار فاز اجرایی خط‌۳ قطار‌شهری مشهد به طول ۲۸ کیلومتر است که از آن به‌عنوان طولانی‌ترین خط مترویی مشهد یاد می‌شود.

البته شاخص‌ها و آمار ویژه این خط کم نیستند، چنان‌که این خط با ۴۵ متر عمق، به‌عنوان عمیق‌ترین خط مترویی شهر نیز معروف شده است. اتصال پایانه مسافربری به حرم‌مطهر‌رضوی و مرکز شهر، اتصال با خط‌۲‌و‌۴ در ایستگاه شهدا، اتصال راه‌آهن و فرودگاه مشهد به حرم‌مطهررضوی از طریق تقاطع با خط‌۲ در میدان شهدا و خط‌یک در میدان بسیج، اتصال حاشیه شهر به حرم‌مطهر‌رضوی (از طریق تقاطع با خط ۴ در ایستگاه شهدا) و خلاصه اینکه اتصال جنوب‌شرق شهر به شمال‌غرب از دیگر ویژگی‌های این خط است.

۲ ایستگاه شاخص

به جز پایانه مسافربری مشهد که متصل‌کننده مسیر ورودی زائران به خطوط ریلی است، دو ایستگاه باب‌الجواد (ع) و شهدا نیز دارای ویژگی‌های خاصی است. ایستگاه باب‌الجواد (ع) اولین مسیر ریلی اتصال به بارگاه منور رضوی است؛ ضمن اینکه از این پس به‌عنوان زیباترین ایستگاه قطار‌شهری کشور شناخته خواهد شد که با استفاده از معماری ایرانی‌اسلامی (منطبق با معماری حرم) جلوه‌آرایی زیبایی در آن موج می‌زند. این ایستگاه، تنها ایستگاه چهارطبقه کشور نیز هست.

ایستگاه میدان شهدا نیز با عمق ۴۵ متر، عمیق‌ترین ایستگاه مترویی مشهد است و به‌دلیل مجاورت دو ایستگاه خط ۳ و خط ۴، بزرگ‌ترین ایستگاه جزیره‌ای کشور را نیز به نام خود ثبت کرده است. البته در این ایستگاه تقاطع با سایر خطوط قطارشهری مشهد (خط ۲ و خط ۴) نیز میسر شده است و جلوه‌هایی از معماری ایرانی‌اسلامی نیز در آن مشاهده می‌شود.

هزینه ۲۰‌هزار‌میلیارد‌تومانی یک ابرپروژه

برای به سرانجام رسیدن پروژه فاز‌یک خط‌۳ که گفته می‌شود حدود ۲۰‌هزار‌میلیارد تومان هزینه برای مدیریت شهری داشته است، ۳۸‌هزار‌و ۵۰۰ مترمکعب بتن پرکننده و ۵۱ هزار تن متر‌مکعب بتن اسلب استفاده شده است، ضمن اینکه ۲۰‌هزار‌و‌۵۰۰ قطعه تراورس نیز تولید و نصب شده است. از دیگر ابعاد فنی و مهندسی این مسیر شش‌کیلومتری می‌توان به خرید و نصب ۱۳۶۵‌تن ریل، ۳۹‌هزار مترمربع اجرای فرش Pu و دوازده کیلومتر ریل سوم اشاره کرد. علاوه‌بر‌این‌ها سه دستگاه کراس‌اور و سیصد تن طول اسلب بتنی به‌عنوان رکورد روزانه این مسیر به ثبت رسیده است.

۳۰‌میلیون نفر‌ساعت کار برای یک عملیات بزرگ

برای فاز‌یک خط‌۳ قطار‌شهری مشهد که شش کیلومتر طول دارد، ۵‌هزار‌و‌۸۵۰ متر تونل احداث شده و عملیات کم‌نظیر ریل‌گذاری به اندازه ۲۳‌هزار‌و‌۴۰۰ متر نیز با موفقیت صورت گرفته است و شاید جالب باشد بدانید که برای تکمیل این مسیر، تجمیع خدمات انجام شده شامل ۳۰‌میلیون نفر‌ساعت کار بوده است.

تاریخ‎های به‌یاد‌ماندنی در خط‌۳

در ایامی که دیگر‌کلان‌شهر‌ها (به‌جز تهران) هنوز در خم‌وچم یک فاز از خط اول خود مانده بودند، ۲۱ فروردین ۹ سال قبل، عملیات حفاری مسیر شرقی خط‌۳ قطار‌شهری مشهد آغاز شد. این عملیات سرانجام در ۱۶‌اسفند‌۱۴۰۱ به پایان رسید. برای مسیر غربی خط‌۳ قطار‌شهری مشهد، عملیات حفاری در ۱۲‌شهریور همان سال آغاز شد که این کار همچنان ادامه دارد.

برگه‌های تقویم اولین روز از دومین‌ماه پایین سال ۱۴۰۱ را که نشان داد، عملیات ریل‌گذاری در مسیر رفت آغاز شد و پس از اتمام این مسیر، در ۳۱‌مرداد سال گذشته، ریل‌گذاری مسیر برگشت آغاز شد.

وقتی صحبت از تست گرم به میان می‌آید، این یعنی به قول قدیمی‌ها، کار به دمش رسیده است. برای تست گرم فاز‌یک خط‌۳، تست گرم در ۱۸ فروردین سال گذشته و تست نهایی مسیر و ایستگاه‌ها نیز در ۲۶ اسفند سال ۱۴۰۳ انجام شد.

اگر بخواهیم گریزی به عملیات عمرانی ایستگاه‌ها بزنیم، ۱۹ خرداد سال ۱۳۹۵ ساخت ایستگاه استراتژیک و ویژه میدان شهدا در این خط آغاز شد؛ ایستگاهی که در زیرساخت‌ها، کلیات و بسیاری از ریزه‌کاری‌هایش نهایی شده است و تیم‌های فنی و مهندسان قطار‌شهری مشهد و قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) مشغول رتق‌و‌فتق جزئیات انتهایی این ایستگاه هستند.

دوم بهمن همان سال نیز عملیات ساخت ایستگاه باب‌الجواد (ع) به‌عنوان خاص‌ترین ایستگاه قطار‌شهری کشور و تنها ایستگاه زیارت جهان، با همراهی متخصصان مدیریت شهری، قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) و هنرمندان بی‌بدیل و چیره‌دست آستان‌قدس‌رضوی آغاز شد. 

قرار‌و‌مدار‌ها میان شهرداری و آستان‌قدس، ساخت ایستگاهی با استفاده از معماری ویژه بخش‌هایی از حرم در این ایستگاه بود تا هم زیباترین ایستگاه قطار‌شهری کشور در چشم زائر و مجاور، چشم‌نوازی کند، هم هارمونی زیارت برای زائر و مجاور، پیش از ورود به حرم و در لحظه ورود به ایستگاه، جلوه‌نمایی و لحظاتی خاص را ثبت و ضبط کند؛ البته با وجود نهایی شدن این ایستگاه، همچنان بخشی از جزئیات کار با وسواس و دقتی مثال‌زدنی، در حال بازبینی و جانمایی است، اما ایستگاه برای حضور زائران بارگاه منور رضوی آماده است.

ایستگاه اول این مسیر نیز پایانه مسافربری مشهد است که کارش از اول دی‌ماه سال ۱۳۹۵ آغاز شده و همه زیرساخت‌ها و جزئیاتش تمام شده است.

در ادامه حتما بخوانید ادامه فعالیت عمرانی خط ۳ مترو مشهد، با وجود کمبود منابع مالی

یک ایران برای یک مسیر زیارت

اکنون مترو مشهد با اعتماد به دستان توانمند متخصصان داخلی، تا حدودزیادی (نزدیک به ۸۰‌درصد) با ابزار و تجهیزات ملی به سرانجام رسیده است. خط‌۳ مترو مشهد این مدال افتخار را بر سینه ما مشهدی‌ها و مدیریت شهری مشهد نشانده است که از ساخته‌های پرافتخار داخلی به‌عنوان محصولات ملی برای این خط استفاده کرده‌ایم. در این میان، ریل‌های ملی از نصف جهان و شرکت ذوب آهن اصفهان آمد و با ضریب اطمینان بسیار بالا، در مسیر رفت و برگشت فاز‌یک خط‌۳ نصب شد، اطمینانی که در ادامه قرار است برای کل مسیر باقی مانده خط‌۳ و البته خط‌۴ نیز ادامه یابد.

تأمین پله‌برقی‌های ایستگاه‌ها نیز توسط یک شرکت معظم تهرانی انجام شد. گفته می‌شود این محصول باکیفیت پایتخت از نمونه‌های مشابه خارجی نیز کیفیت بهتری دارد. متخصصان شهر کویری یزد هم کار ساخت تابلوبرق مسیر و ایستگاه‌ها را با کیفیتی ممتاز به پایان رساندند تا بسته تولیدات باکیفیت داخلی برای فاز‌یک خط‌۳ مترو مشهد مزین به مهر «ساخت ایران» باشد. این تمام ماجرا نیست، چرا که یزدی‌ها بخش زیادی از کابل‌های برق مترو را هم تأمین کرده‌اند. پابند ریل‌ها از دیار کریمان (کرمان) رسید.

ریل سوم یا همان ریل برقی از پایتخت به مشهد منتقل و نصب شد. کارشناسان دیار ستارخان و باقرخان (تبریز) سوزن و کراس‌اور را تأمین کردند. متخصصان همسایه رود زیبای کارون (اهواز) لوله‌های آتش‌نشانی را ساختند و ارسال کردند. تیم دیگری از متخصصان دیار نصف جهان فرش‌های PU (ارتعاشی) را با کیفیت بسیاربالا برایمان تولید کردند. در دیار حافظ و سعدی بخشی از تجهیزات مخابراتی مترو تولید شد. 

دیگ‌های بخار را بچه‌محله‌های امام‌رضا (ع) در همین مشهد خودمان تولید کردند. کار ساخت میل‌گرد‌های سازه‌ای را همشهری‌های عطار و خیام انجام دادند. رکتیفایر (یکسوساز) در جهاد دانشگاهی تهران تولید شد و بالاخره دستگاه اندازه‌سنجی با اعتماد به اساتید کارکشته دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه تهران ساخته و راهی مشهد شد. اینها تازه بخشی از همت اهالی ایران برای تکمیل مسیر زیارت بود که به لطف الهی به ثمر رسید و نهایی شد. 

حالا بیایید یک حساب‌و‌کتاب سرانگشتی برای اهمیت ساخت مترو در افق کلان‌شهر‌ها داشته باشیم. هر نفر در سال اگر همه آمد‌و‌شدهایش را با مترو تردد کند، طبق اعلام کارشناسان، انگار که هر‌سال از ورود سه تن دی اکسید‌کربن به شهر جلوگیری کرده است؛ این یعنی معادل حفاظت از ۱۵۰ درخت بالغ. هر درخت بالغ هم می‌تواند در شبانه‌روز بیست کیلوگرم دی‌اکسید‌کربن را جذب کند. به‌روایتی هر شهروند که آمد‌وشدهایش در طول روز را با مترو تنظیم کند، انگار در یک سال معادل کاشت ۵۷ درخت به شهر خدمت کرده است.