عمل نکردن به استخاره چه حکمی دارد؟

به گزارش شهرآرانیوز، اسلام دین تفکر و تعقل است و پیروانش را به تفکر و تعقل در همه امور تشویق کرده است، اما گاهی زمان تردید و دو دلی تعقل و مشورت چاره کار نیست و بسیاری از ما به استخاره روی می‌آوریم تا چاره کارمان را بیابیم، اما آیا حتما باید به استخاره عمل کنیم؟ عمل نکردن به استخاره چه گناهی دارد؟ در چه مواردی استخاره جایز است؟ استخاره ازدواج چه حکمی دارد؟ 

اِسْتِخاره در لغت به معنای طلب کردن خیر است، اما در اصطلاح به معنای طلب کردن خیر از خداست زمانی که انسان در شک و تردید به سر می‌برد و نمی‌تواند خیر و شر آن را با مشورت با دیگران تشخیص دهد. استخاره انواع متفاوتی مانند استخاره با نماز و دعا، قرآن، کاغذ (ذات الرِّقاع) و تسبیح دارد.

استخاره با قرآن

استخاره با قرآن یکی از روش‌های استخاره می‌باشد که بر اساس روایات در زمان پیامبر گرامی اسلام و امامان نیز رواج داشته است.

سید بن طاووس از پیامبر اسلام (ص) نقل کرده است: هنگامی که خواستی با قرآن تفأل بزنی (استخاره بگیری)، سه مرتبه سوره اخلاص را قرائت کن و سه مرتبه صلوات بفرست و سپس این دعا را «قُلْ اللَّهُمَّ إِنِّی تَفَأَّلْتُ بِکِتَابِکَ وَ تَوَکَّلْتُ عَلَیْکَ فَأَرِنِی مِنْ کِتَابِکَ مَا هُوَ الْمَکْتُومُ مِنْ سِرِّکَ الْمَکْنُونِ فِی غَیْبِک» را بخوان و قرآن را بگشا، از سطر اول صفحه اول استخاره خود را بگیر. (ابن طاووس، فتح الابواب، ۱۴۰۹ ق، ص ۱۵۶)

از امام صادق (ع) نقل شده یکی از روش‌های استخاره با قرآن این است که هرگاه شخصی میان انجام یا ترک کاری مردد بود، وقتی برای نماز آماده شد، قرآن را بگشاید و به نخستین چیزی که در آن دید، عمل کند. (طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ ق، ج ۳، ص ۳۱۰)

امام صادق «علیه السلام» می‌فرمایند: ما استخاره را آموزش می‌دهیم همانگونه که سوره قرآن را آموزش می‌دهیم. سپس فرمودند:آنگاه که استخاره کردم، باکی ندارم که چه بر من واقع می‌شود. (وسائل الشیعة، ج ۸، ص ۶۶)

حکم شرعی عمل نکردن به استخاره

آیت الله خامنه‌ای:

سؤال:آیا عمل به استخاره واجب است؟

 جواب:الزام شرعی در عمل به استخاره وجود ندارد ولی بهتر است بر خلاف آن عمل نشود. («دعانویسی و استخاره‏»، دفتر حفظ و نشر آیت‌الله العظمی خامنه‌ای.)

آیت الله مکارم شیرازی:

 سؤال:آیا پس از انجام استخاره موظف به انجام آن هستیم؟

• جواب:عمل به نتیجه استخاره وجوب شرعی ندارد.

تکرار استخاره از نظر علما و مراجع تقلید

آیت الله خامنه‌ای:

سؤال:چند بار استخاره برای یک کار صحیح است؟

جواب:چون استخاره برای رفع حیرت است، بنا بر این بعد از برطرف شدن حیرت با استخاره اول، تکرار آن معنی ندارد مگر آنکه موضوع تغییر کند.

آیت الله سیستانی

 آیا استخاره به طریقی که امروزه در میان ما متداول است، شرعاً وارد و پسندیده است؟ و آیا تکرار آن ضرری دارد اگر با تصدّق همراه شود تا با خواسته استخاره کننده، برابر گردد؟

جواب:استخاره به هنگام حیرت و تساوی احتمالات و رجحان نداشتن یک احتمال، به قصد رجاء انجام می‌شود آن هم پس از فکر و مشورت، اما تکرار آن به سبب حیرت، صحیح نیست مگر در صورت تغییر موضوع و دادن صدقه به مقدار از مال.

در ادامه حتما بخوانید فتوای رهبر معظم انقلاب درباره تماشای کشتی مردان توسط زنان

در چه مواردی می‌توان استخاره را دوباره تکرار کرد؟

بزرگان دینی تکرار استخاره را در مورد یک موضوع جایز نمی‌دانند پس بهتر است از تکرار استخاره دوری کنید و به همان پاسخ اولی اکتفا کنید، تکرار استخاره تنها در شرایطی جایر است که موضوع عوض شده باشد.

چه زمانی استخاره جایز است؟

اسلام دین تفکر و تعقل است و پیروانش را به تفکر و تعقل در همه امور تشویق کرده است، در زمان تردید و سردرگمی اسلام پیروان خود را به مشورت با افراد دانا تشویق نموده، اما اگر با مشورت تردید برطرف نگردید، استخاره جایز می‌باشد و طبق روایات برای از بین بردن تردید، مشکلی نخواهد داشت. در کار‌های خیر، عمل به استخاره الزام شرعی ندارد، اما بهتر است به آن عمل شود. («دعانویسی و استخاره‏»، دفتر حفظ و نشر آیت‌الله العظمی خامنه‌ای.)

عمل به استخاره

استخاره ازدواج و نظر مراجع تقلید و بزرگان دینی

آیت الله خامنه‌ای:

سؤال:بنا بر آنچه گفته می‏ شود که در کار‌های خیر نیازی به استخاره نیست. آیا در مورد کیفیت انجام آنها و یا در مورد مشکلات پیش بینی نشده ‏ای که در خلال انجام آنها ممکن است پیش بیاید، استخاره جایز است؟ و آیا استخاره راهی برای شناخت غیب محسوب می ‏شود یا اینکه فقط خدا از آن آگاه است؟

جواب:استخاره برای رفع حیرت و تردید در انجام کار‌های مباح است، اعم از اینکه تردید در اصل عمل باشد یا در چگونگی انجام آن. بنا بر این در کار‌های خیر که در آنها حیرت وجود ندارد، استخاره لازم نیست و همچنین استخاره برای آگاهی از آینده شخص یا عمل نمی‏ باشد.

سؤال:آیا در مواردی مثل تقاضای طلاق یا عدم آن استخاره با قرآن صحیح است؟ و در صورتی که شخصی استخاره کند ولی طبق آن عمل نکند، حکم چیست؟

جواب:جواز استخاره با قرآن یا تسبیح اختصاص به مورد خاصی ندارد، بلکه در هر امر مباحی که شخص راجع به آن تردید و حیرت داشته باشد به طوری که قادر بر اتخاذ تصمیم نباشد، می‏توان استخاره گرفت و از نظر شرعی عمل به استخاره واجب نیست هرچند بهتر است انسان با آن مخالفت نکند.

سؤال:آیا استخاره با تسبیح یا قرآن در مسائل سرنوشت ساز مانند ازدواج جایز است؟

جواب:شایسته است انسان در اموری که می‏خواهد راجع به آنها تصمیم بگیرد، ابتدا تأمل و دقت کند و یا با افراد با تجربه و مورد اطمینان مشورت نماید و در صورتی که با این کار‌ها تحیّر او برطرف نشد، می‏ تواند استخاره کند.

آیت الله مکارم شیرازی:

سؤال:آیا در مورد ازدواج، تجدید استخاره جایز است به چه روش؟

جواب:در هیچ مورد تجدید استخاره درست نیست مگر این که مدّت قابل ملاحظه‌ای بگذرد یا شرایط مورد استخاره تغییر کند.

سؤال:آیا برای پاسخ دادن به خواستگار دختر، استخاره کردن مورد دارد؟

جواب:هرگاه بعد از مشورت و تحقیقات لازم، مشکل حل نشود می‌توان از استخاره استفاده کرد.

در ادامه حتما بخوانید چه مکان‌هایی برای اقامه نماز مکروه است؟