کانون‌های بیابانی خراسان رضوی یکی از منشأ‌های اصلی آلودگی هوا | مهار قطره‌چکانی بیابان‌زدایی

سمیه سعادتمند | شهرآرانیوز؛ درحالی‌که کلان‌شهر مشهد، این روز‌ها در حصار آلایندگی‌ها قرار گرفته است، آمار‌ها نشان می‌دهد که در روز‌های گذشته از پائیز امسال، شهروندان برای بیش از بیست روز ناچار به تنفس هوای آلوده بوده‌اند. کانون‌های بیابانی در استان خراسان رضوی به‌عنوان یکی از منشأ‌های اصلی این آلودگی تنفسی، در سکوت برنامه‌ریزی‌های کلان، با سرعتی نگران‌کننده در حال گسترش هستند.

 توسعه بیابان‌ها در داخل و تشدید ریزگرد‌های خارجی از کشورهایی، چون ترکمنستان، سلامت عمومی را با خطر جدی روبه‌رو کرده است. در همین زمینه مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی در گفت‌و‌گو با شهرآرا گفت: از مجموع ۱۱.۶ میلیون هکتار مساحت استان، حدود ۸.۲ میلیون هکتار آن را اراضی ملی تشکیل می‌دهد که ۵.۵میلیون هکتار از این عرصه‌ها دارای اقلیم بیابانی است.

متأسفانه با وجود تلاش‌های صورت گرفته، بیابان‌زایی هر ساله دو تا سه برابر سرعت بیشتری نسبت به اقدامات ما دارد و سالانه به‌طور میانگین بیش از ۱۰ تُن در هر هکتار فرسایش خاک در استان اتفاق می‌افتد. در حال حاضر برای مدیریت این بحران، نیازمند تغییر رویکرد از نگاه صرفا دولتی به‌سمت مشارکت فعال و حکمرانی مردمی هستیم.

۳۰کانون بیابانی نشان از تغییرات اقلیمی با سرعت بالاست

علی شکاری با ابراز نگرانی از روند روبه‌رشد کانون‌های بحرانی، اعلام کرد: از سال۱۳۹۷ که ما ۲۳کانون بیابانی داشتیم، متأسفانه امروز به سی کانون رسیده‌ایم که این افزایش به یک معضل بزرگ تبدیل شده است. مساحت کانون‌های فرسایش بادی که ریزگرد‌ها از آنجا بلند می‌شوند، معادل یک‌ونیم میلیون هکتار از پهنای استان است که نشان از وسعت درگیری این پدیده با محیط‌زیست استان دارد.

وی با تأکید بر اهمیت مهار کانون‌های داخلی و بحث کریدور سرخس، افزود: در بحث کریدور سرخس دو منشأ داریم؛ یکی مربوط به چهار کانون داخلی کشوری و دیگری مسئله قره‌قوم ترکمنستان است که پیگیری آن در حال رایزنی‌های وزارت امور خارجه است.

چالش بودجه در برابر اراده متولیان

شکاری با تشریح اقدامات انجام‌شده در کریدور سرخس، اظهار کرد: در این منطقه ۲۱۰هزار هکتار مطالعه شده و برای تسریع در کار، این عملیات به پنج بخش مجزا تقسیم شده است. متولیان این پنج بخش جهاد کشاورزی، عشایر با همکاری آستان قدس، پالایشگاه نفت و گاز شرق، راه‌آهن و اداره راه هستند.

وی درباره تأمین مالی این پروژه‌های حیاتی گفت: سال گذشته ۱۷۰۰میلیارد تومان برآورد هزینه کردیم و این رقم را به این متولیان اعلام کردیم تا بودجه تأمین و تقسیم شود. امسال نیز حدود ۱۲ میلیارد تومان اعتبار برای سرخس گذاشته‌ایم که متأسفانه گاهی بین ارگان‌های دیگر جابه‌جا می‌شود و خب، منابع طبیعی با دست خالی روبه‌رو می‌شود.

شکاری تصریح کرد: با بودجه ناچیز سال گذشته، منابع طبیعی تنها توانسته است دویست هکتار از اراضی سرخس را زیرپوشش عملیاتی قرار دهد که این میزان در مقابل یک‌ونیم میلیون هکتار کانون فرسایش بادی، قطره‌ای در برابر دریاست. امسال ۶۰میلیارد تومان درخواست اعتبار دادیم که هنوز تخصیص نگرفته‌ایم.

در ادامه حتما بخوانید انتقاد رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس از دولت | تهران‌نشینان، آلودگی هوای مشهد را به فراموشی سپرده‌اند

توپ ریزگرد‌ها در زمین دیپلماسی

پیش‌ازاین رئیس کمیسیون اصل۹۰ مجلس شورای اسلامی، در گفت‌و‌گو با خبرنگار شهرآرا، ضمن انتقاد شدید از عملکرد دستگاه‌های اجرایی، بر ابعاد بین‌المللی این بحران تأکید کرده بود. حجت‌الاسلام‌والمسلمین نصرا... پژمان‌فر نبود مدیریت کانون‌های بحرانی ریزگرد در مبدأ را مسئله اصلی دانست و اعلام کرده بود تا زمانی که این ریزگرد‌ها که از سمت قره‌قوم در کشور ترکمنستان یا از مناطق عراق منشأ می‌گیرند، به‌طور جدی مدیریت نشوند، نتیجه‌اش همین خواهد بود که در این وضعیت، ناچار به پذیرش شرایط نارنجی و بعضا وضعیت قرمز از لحاظ فضای تنفسی برای مردم خواهیم شد که تهدیدی جدی برای سلامت عمومی محسوب می‌شود.

رئیس کمیسیون اصل۹۰ مجلس شورای اسلامی افزوده بود که وظیفه پیگیری این معضل با وزارت امور خارجه است و در راستای رسیدگی به این معضل، بخش مربوط به حوزه بین‌الملل و مسئولان وزارت امور خارجه، باید با رویکردی فعالانه‌تر و قوی‌تر به موضوع ورود کنند.

 متأسفانه، باوجود اهمیت حیاتی این مسئله برای کلان‌شهر‌هایی نظیر مشهد، پیگیری جدی و مستمر درخصوص کنترل ریزگرد‌ها در مبدأ خارجی، به‌طور مطلوب از ناحیه وزارت امور خارجه انجام نمی‌شود. در عین حال اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجی کشورمان هفته گذشته در گفت‌و‌گو با شهرآرا قول پیگیری این موضوع را داد.