تخفیف‌های توخالی بلیت های پرواز برای مددجویان!

فرزانه شهامت | شهرآرانیوز؛ «من از خوزستان، شهرستان دزفول تماس می‌گیرم. در اینترنت جست‌وجو کردم و دیدم شهرآرا مشکلات معلولان را به‌خوبی پیگیری می‌کند. لطفا قرارداد بین بهزیستی و شرکت هواپیمایی ایران‌ایر (هما) را هم پیگیری کنید. طبق این قرارداد، هزینه بلیت معلولان ۵۰ درصد تخفیف دارد. زمانی که از طریق سامانه خرید اینترنتی بلیت به‌عنوان فردی معمولی، بلیت تهیه می‌کنم، قیمت به‌طور مثال ۲۱۰ هزار تومان می‌شود. اما وقتی به‌عنوان فردی معلول، اطلاعاتم را وارد می‌کنم و درخواست تخفیف می‌دهم، قیمت می‌شود ۳۲۰ هزار تومان!»

این جملات، چکیده صحبت‌هایی است که یکی از مخاطبان شهرآرا از آن سوی کشور با ما درمیان می‌گذارد. سعید مبینا می‌گوید دارای معلولیت جسمی شدید است و از مخاطبان این قرارداد به‌شمار می‌رود. اینکه تاکنون چه پیگیری‌هایی در این زمینه انجام داده است، سؤالی است که در پاسخ به آن می‌گوید: با بهزیستی کشور تماس گرفتم و جویای دلیل شدم، اما پاسخی که دریافت کردم، قانع‌کننده نبود. گفتند که هزارویک قانون رعایت‌نشده در کشور وجود دارد، این را هم بگذارید کنار همان‌ها. این جواب باعث تاسف است.

این هم‌وطن اضافه می‌کند: با ایران‌ایر هم تماس گرفتم. گفتند که ما از سقف قیمت بلیت برایتان تخفیف قائل می‌شویم؛ اگر می‌بینید قیمت با تخفیف، بیشتر از بدون تخفیف برایتان درمی‌آید، خب از همان بدون تخفیف‌ها استفاده کنید. این همه تبلیغ و خبر درباره اینکه از معلولان حمایت می‌کنیم، باید نتیجه‌اش این باشد؟

در قانون جامع حمایت از حقوق معلولان، مصوب سال ۱۳۹۷، تبصره‌ای گنجانده شده است که به آسان‌سازی تردد گروهی از معلولان اشاره می‌کند. در فصل دوم، ماده ۵، تبصره ۲ این قانون آمده است: «استفاده افراد دارای معلولیت‏‌های شدید از سامانه‌های برون‏‌شهری ریلی، هوایی و دریایی دولتی و عمومی نیم‌بهاست. وزارت مکلف است جهت اجرای این تبصره، نسبت‌به پیش‏‌بینی اعتبارات لازم در لوایح بودجه سالانه، اقدام و سازمان برنامه‌وبودجه در لایحه سالانه بودجه منظور کند.»

استفاده از واژه دولتی در متن قانون، شمول آن را کاهش داده و موجب شده است ازمیان شرکت‌های هواپیمایی فعال در کشور، صرفا خطوط ایران‌ایر آن‌هم با وضعیتی که این هم‌وطن توصیف می‌کند، به بخشی از جامعه مددجویان بهزیستی (افراد با معلولیت شدید) خدمات بدهند. این نکته‌ای است که محمد نفریه، معاون امور توان‌بخشی کشور، نیز به آن اذعان کرده و به خبرگزاری میزان گفته است: قرارداد تازه‌ای بین بهزیستی و شرکت‌های هواپیمایی بسته نشده است و تنها یک خط هواپیمایی با بهزیستی، قرارداد دارد.

بررسی‌های ما در سامانه یادشده، ادعای مخاطب شهرآرا را تایید می‌کند و نشان می‌دهد که در اعمال تخفیف‌ها، قاعده‌ای تحلیل‌شدنی برای مشتری وجود ندارد.
به‌طور مثال نرخ بلیت پرواز شماره ۳۴۱۴ به مقصد تهران، برای مسافران عادی ۲۸۳ هزار و ۶۰۰ تومان است و پس از اعمال تخفیف برای مددجویان بهزیستی، به ۲۰۳ هزار و ۶۰۰ تومان کاهش می‌یابد. مقایسه تفاوت این دو رقم، از تخفیفی ۲۸ درصدی حکایت دارد، نه ۵۰ درصدی.
پرواز شماره ۲۲۳ از مبدا اصفهان به تبریز نیز بدون تخفیف، ۱۷۷ هزار و ۶۰۰ تومان و با تخفیف، ۱۹۸ هزار و ۸۰۰ تومان است!

در مثالی دیگر می‌توان به پرواز شماره ۴۴۹ به مقصد تبریز اشاره کرد که بدون تخفیف ۳۱۵ هزار تومان است. این نرخ پس از اعمال تخفیف به ۲۷۸ هزار و ۳۰۰ تومان می‌رسد که حدود ۱۱ درصد کمتر از نرخ اعلام‌شده برای مسافران عادی است.
اگر بپذیریم که شرکت مسافربری واقعا تخفیف ۵۰ درصدی را در قیمت‌های یادشده اعمال کرده است، به این معناست که نتیجه اجرای قانونی که به‌دنبال حمایت ویژه از افراد با معلولیت شدید بود، گاهی به تخفیف بیشتر برای افراد عادی و گاهی هم تخفیف کمتر از میزان مورد انتظارِ قانون‌گذار برای جامعه هدف این قانون می‌انجامد.

سؤال دیگری که مطرح می‌شود، این است که چرا با وجود نص صریح قانون، تنهاشرکت هواپیمایی مخاطب آن، در برخی پرواز‌ها، دست‌کم تخفیف ۵۰ درصدی را اعمال نمی‌کند؟
تماس ما به‌عنوان مشتری با واحد فروش تلفنی این شرکت مسافربری و گفتگو با کارشناس فروش اینترنتی این شرکت، به پاسخی منجر می‌شود که قابلیت راستی‌آزمایی را ندارد. کارشناس می‌گوید: وقتی اطلاعات‌تان به‌عنوان مددجوی بهزیستی در سامانه، تایید و نرخ بلیت اعلام می‌شود، این همان نرخِ با اعمال تخفیف است که نباید آن را با نرخ بلیت‌های عادی مقایسه کنید. اگر سامانه، نرخ بلیت عادی را ۲۳۰ هزار تومان اعلام کرده است، برای مددجویان بهزیستی تخفیف ۵۰ درصدی روی این قیمت اعمال نمی‌شود.

او ادامه می‌دهد: تخفیف برای مددجویان، روی یک نرخ مصوب که جزو نرخ‌های متوسط به بالاست، اعمال می‌شود. به بیان دیگر ما در طیف قیمت بلیت‌های اکونومی، ۹ نرخ داریم که فقط روی نرخ طبقه هفتم تخفیف داده می‌شود؛ چه پرواز خلوت باشد و چه شلوغ، اما وقتی که به‌صورت کاربر عادی از سامانه بلیت می‌خرید، گاهی که پرواز خلوت است، براساس نرخ طبقه‌های پایین‌تر به شما قیمت می‌دهد.

سوال دیگری که در این بین بی‌پاسخ می‌ماند، این است که اگر آن‌طور که معاون توان‌بخشی بهزیستی کشور گفته است، قراردادی بین این سازمان و ایران‌ایر منعقد نشده، تعیین کلاس هفتم برای اعمال تخفیف‌ها با چه منطق و سازوکاری صورت گرفته است؟