پایان سیاهی قراردادهای سفید امضا

جزایری - 90درصد، آخرین رقم تخمینی از قراردادهای موقت کارگران است، رقمی که نشان می‌دهد اکنون بیشتر افراد شاغل با قراردادهای موقت مشغول‌به‌کار‌ند. سختی معیشت و کاهش فرصت‌های شغلی سبب شده تا وقتی فرد کار‌ پیدا می‌کند، کمتر به بندهای درج شده در قرارداد دقت کند و به‌اصطلاح چشم‌بسته آن را امضا کند تا بتواند لقمه نانی ‌سر سفره خانواده‌اش ببرد. ظاهرا تا زمانی که اختلافی بین کارگر و کارفرما پیش نیاید، فرد برای حفظ معیشت خود مجبور است‌ دیده را نادیده کند، اما وقتی ‌کار بیخ پیدا می‌کند و کارگر به اداره کار مراجعه می‌کند، برخی از کارفرماها برگ‌هایی را ارائه می‌کنند که در آن، کارگر اعلام کرده است همه حق و حقوق خود را گرفته و اکنون نیز با رضایت محل کار را ترک کرده است. در اینجا هرقدر کارگر اصرار می‌کند هیچ‌گاه چنین کاری را که به ضررش است نکرده، کارفرما مدام به همین قرارداد استناد می‌کند. بالاخره کاشف به عمل می‌آید این قرارداد همان کاغذی است که کارگر روز اول بدون توجه امضا کرده و حالا از همان علیه خودش استفاده شده است. افزایش دامنه چنین قراردادهایی مسئولان وزارت کار را وادار کرد تلاش کنند به صورت جدی‌تری وارد قضیه شوند. بر این اساس، به‌تازگی وزارت کار سامانه‌ای را رونمایی کرده که قرار است در آن تمامی قراردادهای منعقدشده بین کارگران و کارفرماها به ثبت برسد.

جلوگیری از ثبت قراردادهای غیرقانونی
دبیرکل کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران در گفت‌وگو با شهرآرا با بیان اینکه ثبت‌نام آزمایشی قراردادها در «سامانه جامع روابط کار» از طریق دفاتر منتخب پیشخوان دولت در استان تهران و فارس آغاز شده است می‌گوید: به منظور استفاده از خدمات سامانه جامع روابط کار کارگران، کارفرمایان با یک بار مراجعه به یکی از دفاتر منتخب پیشخوان دولت و ارائه کارت ملی به ثبت نام در سامانه مذکور و دریافت نام کاربری و رمز عبور اختصاصی اقدام می‌کنند. پس از آن، به جای صرف وقت و هزینه در مراجعات حضوری به ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی، تمامی فرایندهای حوزه روابط کار را پیگیری می‌کنند.
هادی ابوی می‌افزاید: فاز نخست این سامانه شامل ثبت قراردادهای کار و تمامی مراحل دادرسی کار اعم از طرح دادخواست، تعیین وقت رسیدگی، ارائه لوایح مربوط و ابلاغ رأی از طریق سامانه صورت گرفته است و کارگران و کارفرمایان در مراحل مختلف از طریق پیامک یا استفاده از فضای مجازی از روند امور مطلع خواهند شد. کارگران و کارفرمایان با وجود این سامانه بدون صرف هزینه از یک نظام رسیدگی الکترونیکی روابط کار در هر شرایط و هر مکانی بدون مراجعه حضوری برخوردار می‌شوند. وی با بیان اینکه کارفرماها ملزم به ثبت قراردادهای کار در این سامانه هستند افزود: سامانه جامع روابط کار قرارداهای منعقد‌شده بین کارگر و کارفرما را رصد می‌کند و اگر مورد غیرقانونی در آن درج شده باشد، از ثبت آن جلوگیری می‌کند. با آغاز به کار این سامانه در عمل قراردادهای سفید امضا از حیز انتفاع ساقط می‌شوند.
دبیرکل کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران درباره زمان آغاز به کار سراسری سامانه جامع کار می‌گوید: بیشتر بسترهای اجرای سامانه فراهم شده است. با این حال، بر اساس رایزنی‌های صورت‌گرفته، مقرر شده است تا آذرماه این سامانه کار خود را به صورت سراسری آغاز کند. همچنین نمایندگان تشکل‌های کارگری خراسان رضوی این مسئله را پیگیری کرده‌اند که اگر در آذرماه شرایط برای فعالیت سراسری این سامانه فراهم نبود، این سامانه از این ماه در استان راه اندازی شود.
وی تأکید می‌کند: به دلیل اینکه بخشی از قراردادهای کار در جایی ثبت نمی‌شوند، برخی از کارفرماها از این مسئله سوءاستفاده ‌و کارگران را به انعقاد قراردادهایی ملزم می‌کنند که به وسیله آن بتوانند حقوق و مزایایی کمتر‌ از قانون کار به آن‌ها بپردازند. از این رو، پیش‌بینی می‌شود با راه‌اندازی سامانه جامع کار از میزان شکایت‌های کارگری در حوزه قراردادهای مخدوش و غیرقانونی کاسته شود.
حاتم شاکری، معاون روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز با بیان اینکه این سامانه قرار است کل روابط کارگری و کارفرمایی را از ابتدای انعقاد قرارداد تا بازنشستگی و یا حتی اخراج را شامل شود و بر این اساس، وزارت کار از این پس به صورت نرم‌افزاری به جزئیات روابط کارگری و کارفرمایی اشراف خواهد داشت، به ایرنا گفته است: از مزایای این سامانه اطلاع وزارتخانه از تعداد کارگران یک کارخانه یا کارگاه، رد شدن بیمه کارگران، ممانعت از سوءاستفاده‌ها، به وجود آمدن یک بانک اطلاعاتی جامع، ممانعت از دریافت رشوه‌ از کارگران و غیره است، ضمن اینکه این سامانه از تردد غیرضرور کارگران به وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مربوط
خواهد کاست.