اولین مذاکرات درباره خرید واکسن کرونا به کجا رسیده است؟

محبوبه عظیم زاده | شهرآرانیوز؛ حالا مدت هاست جدا از هول وهراسی که کرونا به دل جهان و جهانیان انداخته است، دغدغه اینکه سرانجام کدام کشور و کدام شرکت موفق به دست یابی به یک واکسن مؤثر می‌شود، به حاشیه‌های دیگر این متن اضافه شده است. بر اساس اطلاعاتی که سازمان جهانی بهداشت منتشر کرده، تاکنون ۱۸۰ پروژه در سراسر جهان درباره تولید واکسن کرونا به ثبت رسیده، ۳۵ پروژه آن به مرحله آزمایش رسیده و از این میان ۸ واکسن به مراحل پایانی آزمایش نزدیک شده و نهمین واکسن هم در راه است. به جز این، سؤالی در ذهن خیلی‌ها شکل گرفته است که در صورت تولید یک نمونه موفق، دسترسی به آن چگونه خواهد بود؟

 

سؤالی که تاکنون کشور‌ها و دولت‌های زیادی را بر آن داشته است تا به محض اینکه خبر‌های اولیه موفقیت آمیزی از وجود چنین واکسنی برای کووید ۱۹ به گوش رسید، به سرعت تعداد زیادی از آن را پیش خرید کنند. طبق صحبت‌هایی که در روز‌های گذشته به گوش می‌رسد، قرار است کشورمان ۲۰ میلیون واکسن کرونا را از یک شرکت هندی بخرد. ناصر ریاحی، عضو اتاق بازرگانی تهران و فعال صنعت دارو، ضمن بیان اینکه یک شرکت آمریکایی تعداد زیادی واکسن را از هم اکنون تولید کرده، گفته است به نظر می‌رسد برای واکسیناسیون جمعیت ۸۰ میلیونی ایران، حدود ۸ میلیارد دلار اعتبار نیاز خواهد بود.

وزیر بهداشت در جلسه‌ای که روز شنبه در ستاد ملی کرونا با حضور رئیس جمهور برگزار شد، از این گفت که قرار است از یک شرکت هندی که صاحب آن یک ایرانی زرتشتی است ۲۰ میلیون دز واکسن کرونا خریداری شود و البته با قیمتی ارزان تر. شرکتی که بنا بر گفته‌های نمکی تاکنون ۱۰۰ میلیون دز واکسن به آمریکا پیش فروش کرده است و اجازه دارد تا ۲۰ درصد محصولات خودش را به سایر کشور‌ها بفروشد. این شرکت هندی که با نام مؤسسه «سروم» شناخته شده است، از همان ابتدا که ویروس کرونا به شکل همه گیری جهانی ظاهر شد، تلاش خودش را برای تحقیق روی تولید واکسن آن آغاز کرد.

 

شرکتی که بزرگ‌ترین مؤسسه تولید واکسن به لحاظ کمی در جهان است و در سال ۱۹۶۶، کوروش پونوآلا که یکی از شخصیت‌های مهم جامعه زرتشتیان هند به شمار می‌رود، آن را بنیان گذاری کرد. این روز‌ها توجهات زیادی برای تولید واکسن کرونا روی این شرکت متمرکز شده است. به عنوان مثال واکسن دانشگاه آکسفورد یکی از واکسن‌هایی است که شرکت سروم برای فراهم کردن بستر توزیع و تولید انبوه آن، با آن وارد همکاری شده است. ۶۰ تا ۷۰ درصد فروش واکسن در جهان بر دوش این مؤسسه است. البته به ظاهر فروشندگان شرط وشروطی هم گذاشته اند.

 

آن گونه که از قول ریاست جمهوری در فضای مجازی منتشر شده است، پیش پرداخت این واکسن که معادل ۱۵ درصد مبلغ دریافتی است، در صورت به نتیجه نرسیدن تولید واکسن، برگردانده نمی‌شود. اتفاقی که روحانی از آن با عنوان ریسکی یاد کرد که در پول ما وجود دارد و باعث شد تا یکی از کاربران صفحات مجازی هم این گونه به آن واکنش نشان بدهد: «ریسک که قطعا داره، برای همه کشور‌ها داره، منتهی امیدواریم مدیریت این شرایط جوری باشه که در نهایت تحمل این ریسک روی دوش مردم و سلامت مردم نباشه.»

‌

ماجرای خرید واکسن به وسیله کشورمان پیش از این هم مطرح شده بود، زمانی که صحبت‌های ضدونقیضی از مؤثربودن واکسن تولید روسیه به میان آمد و گزارش‌های امیدوارکننده‌ای از عملکرد این واکسن حتی در نشریات معتبر پزشکی آن‌ها به چاپ رسید. اتفاقی که باعث شد رئیس جمهور دستور خرید واکسن کرونا را صادر کند و سفیر ایران در روسیه برای تولید مشترک واکسن وارد مذاکره شود.

 

نکته‌ای که حالا باتوجه به خبر جدید پیش خرید از یک شرکت هندی، مخاطبان دنیای مجازی را هم به واکنش واداشته است: «فقط می‌خوام بگم ما حتی توی خرید واکسن کرونا هم به قیمت پایین‌تر فکر می‌کنیم. احتمالا به واکسن روس‌ها گفتیم ما بریم یه دوری بزنیم، دوباره مزاحم می‌شیم.» روند شتاب زده تولید واکسن کرونا در روسیه البته موجی از انتقاد‌ها را هم به همراه داشت و مینو محرز، یکی از اعضای کمیته مبارزه علمی کرونا، این اتفاقات را نمایشی و غیرقابل اعتماد خواند. پیش از این در کشور خودمان نیز خبر گذر از مرحله آزمایش حیوانی یک نمونه و آماده سازی مقدمات آزمایش انسانی آن به گوش رسید. ما در ایران از مواهب برنج هندی استفاده کرده ایم و حالا امید واریم واکسن هندی‌ها مانند برنج‌شان درجه چندم نباشد.

تمام این صحبت‌ها درحالی بیان می‌شود که از سویی از موج سوم ویروس کرونا و هم زمانی آن با آنفلوانزا صحبت می‌شود و از سویی دیگر عادی شدن مسافرت‌های داخلی و خارجی. نکته‌ای که حالا حسابی باعث ابراز نگرانی شده و حتی با وجود صحبت‌های علی اصغر مونسان، وزیر گردشگری، مبنی بر اوضاع نامطلوب نهاد‌های وابسته به گردشگری و تلاش برای کسب اجازه رسمی برای سفر، وزیر بهداشت و رئیس جمهور درباره آن ابراز نگرانی کرده اند، به ویژه درباره وضعیت شهر‌های زائرپذیر قم و مشهد.

 

علاوه بر این، بنا بر گفته‌های سازمان جهانی بهداشت، تمام این واکسن‌ها فعلا درحال بررسی و کسب نتیجه است و هنوز هیچ کدام از آن‌ها نتوانسته است تأیید رسمی دریافت کند. شاید باتوجه به این شرایط نگران کننده و تا رسیدن به لحظه شادی بخش تأیید یک واکسن، بهترین کار همان باشد که کاربران در دنیای مجازی هم به آن اشاره کرده اند: «هم وطن! شما فعلا ماسکت رو بزن.»