نگاهی به تحریم کاربران ایرانی از سوی شرکت‌های فناوری و راه‌های دور زدن آن

علیرضا وفایی نیا | شهرآرانیوز؛ بازی «کلش آف کلنز» از عناوینی بود که در سال‌های گذشته توانست بین کاربران ایرانی حسابی محبوب شود و طرفدار پیدا کند، به اندازه‌ای که شرکت سوپرسل با کافه بازار قرارداد همکاری بست تا هم زبان فارسی به بازی اضافه شود و هم کاربران بتوانند خرید‌های درون برنامه‌ای را با ریال انجام دهند. ولی هفته گذشته شرکت سوپرسل در اطلاعیه‌ای اعلام کرد به دلیل تحریم ایران، خدمات خود را به کاربران کشورمان قطع خواهد کرد.

 

طبق اطلاعیه این شرکت، علاوه بر حذف پرداخت ریالی برای کاربران ایرانی، مسدود شدن کلش آف کلنز و دیگر بازی‌های سوپرسل از جمله کلش رویال نیز محتمل است و این یعنی قطع دسترسی میلیون‌ها کاربر ایرانی به بازی موردعلاقه شان.

 

تحریم‌های فناوری مخصوصا تحریم‌های صنعت کامپیوتر در ایران قدمتی به بلندای چندین دهه دارد و به اندکی پس از آغاز عصر کامپیوتر‌های شخصی بازمی گردد، زمانی که اپل و IBM اولین کامپیوتر‌های شخصی به معنای امروزی آن را تولید کرده بودند و دنیا در آستانه تحولی بزرگ بود. همان سال‌ها هم نشانه‌های محدودیت در دسترسی به فناوری‌های روز در ایران وقتی آشکارتر شد که شرکتی مانند «اینترنشنال بیزینس مشینز» یا همان IBM که برای همه فعالان این صنعت در ایران کاملا شناخته شده بود و مین فریم‌های آن در بانک‌ها و سازمان‌های دولتی مشهور و پراستفاده بود، عزم خداحافظی را جزم کرد و پس از ۲ دهه فعالیت، به طور رسمی از ایران خارج شد. در این مطلب با یعضی از مهم‌ترین سرویس‌های اینترنتی که کاربران ایرانی را تحریم کرده اند بیشتر آشنا خواهیم شد و در ادامه، سامانه‌ای قانونی را برای دور زدن این تحریم‌ها معرفی خواهیم کرد.

 

 

از آغاز روند تصویب قانون تحریم‌های ایران تا اجرایی شدن آن توسط شرکت‌های بزرگ فناوری اطلاعات در دنیا به طور خاص، فاصله زمانی زیادی وجود دارد. تقریبا از دهه ۹۰ میلادی بود که تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه کشورمان کم کم شکل گرفت، اما در آن برهه، نه خدمات اینترنتی مانند حالا بود، نه شبکه‌های اجتماعی و پیام رسان‌ها تا این حد کاربردی و فراگیر بودند و نه شرکت‌های فناوری تا این حد بزرگ و ارزشمند. اما روند پیشرفت در این حوزه در دهه اول قرن ۲۱ شتابی دوچندان داشت و شرایط را در عرض یک دهه در دنیای فناوری‌های ارتباطی و رایانه‌ای به کلی دگرگون کرد. برخی شرکت‌ها از میدان رقابت خارج شدند.

 

برخی نیز به غول‌های صنعت فناوری اطلاعاتی و ارتباطی تبدیل شدند. در چنین وضعیتی بود که تخطی از قوانین حقوقی و ابلاغ شده از سوی آمریکا ریسک بزرگ تری در مقایسه با گذشته در بر داشت و این شرکت‌ها توسط وکلای حقوقی باید به طور متناوب قوانین وضع شده را در سرویس ها، محصولات و خدمات خود لحاظ می‌کردند. سهل انگاری در رعایت این قوانین هم طبعا می‌توانست پیامد‌هایی در بر داشته باشد. یک نمونه از این قضیه، انتشار اخباری مبنی بر احتمال جریمه شدن شرکت آمازون تنها به علت فروش برخی از اقلام به اشخاص حاضر در فهرست تحریم‌ها بود که البته در مرداد ۱۳۹۶ رسانه‌ای شد و سرنوشت آن تاکنون مشخص نشده است.

 

اولین نشانه‌ها از تحریم‌های نرم افزاری و سرویس‌های اینترنتی ایرانیان در آبان ۱۳۸۶ با حذف نام ایران از سرویس ایمیل شرکت یاهو پدیدار شد و با فاصله کوتاهی، شرکت مایکروسافت هم نام ایران را از فهرست کشور‌های قابل انتخاب در ساخت حساب کاربری خود در سرویس Hotmail حذف کرد. متأسفانه این داستان تا امروز ادامه داشته است و آخرین نمونه از آن هم همین هفته گذشته با تحریم کاربران ایرانی از سوی شرکت بازی ساز سوپرسل اتفاق افتاد.

 

 

گوگل آنالیتکس سرویس گزارش و آماردهی وب سایت هاست. مدیران وب سایت‌ها از طریق این سرویس گوگل می‌توانند اطلاعات جامع و ارزشمندی از میزان بازدید و رفتار‌های مخاطب خود به دست آورند و همچنین پویش‌های تبلیغاتی خود را زیر نظر بگیرند. این سرویس امکان بررسی و تحلیل ورودی ها، صفحات ورودی دهنده، کاربران بازدیدکننده، فعالیت‌های کاربران، زمان حضور و مسیر خروجی آن‌ها را ارائه می‌کند. به این ترتیب، گستره وسیعی از اطلاعات در اختیار مدیریت سایت قرار خواهد گرفت.

 

 

ترلو (Trello) با بیش از ۵۰ میلیون کاربر، یکی از محبوب‌ترین سرویس‌های مدیریت پروژه و کار گروهی در جهان و ایران است. با استفاده از ترلو می‌توان وظایف مختلف را بین اعضای حاضر در یک کار گروهی تقسیم و برای هر وظیفه، اولویت و زمان انجام مشخصی تعیین کرد. با همه گیری جهانی ویروس کرونا و روی آوردن بسیاری از مشاغل و کسب وکار‌ها به دورکاری، اهمیت ابزارهایی، چون ترلو بیش ازپیش شده است. اما این برنامه هم از چند ماه پیش دسترسی کاربران ایرانی به خدمات خود را مسدود کرد.

 

 

اگر تا به حال با سیستم عامل اندروید کار کرده باشید، حتما با بخش نوتیفیکیشن و پیام‌های آن قسمت رو به رو شده اید. وان سیگنال یک سیستم بزرگ برای ارائه سرویس ارسال نوتیفیکیشن برای وب سایت‌ها و اپلیکیشن‌های موبایلی است. این شرکت هم از حدود ۲ سال پیش دسترسی کاربران ایرانی را به خدمات خود قطع کرده است.

 

 

تیم ویوئر نرم افزاری قدرتمند است که به شما امکان دسترسی به کامپیوترتان را از هر مکان از طریق اینترنت فراهم می‌کند. البته برای استفاده از این امکان، روی هر ۲ کامپیوتر مبدأ و مقصد باید نرم افزار TeamViewer نصب شده باشد. با استفاده از این نرم افزار، دسترسی به دسکتاپ و کنترل کامپیوتر از راه دور، می‌توانید فایل‌ها را جا به جا کنید، چت کنید، به تعمیر و عیب یابی کامپیوتر مقصد بپردازید یا چیزی را در کامپیوتر مقصد به نمایش بگذارید.

 

 

تا سال ۱۳۹۶ شرکت هلندی Resello بزرگ‌ترین ثبت کننده دامنه‌های اینترنتی ایرانی بود، اما از آن زمان به بعد، به دلیل تحریم‌های موجود، این شرکت از ثبت دامنه‌های اینترنتی با پسوند‌های net، org و com توسط کاربران ایرانی جلوگیری کرد و به حضور چهارساله خود در بازار کشورمان پایان داد.

 

 

گیت هاب سرویسی است که به توسعه دهندگان امکان ذخیره سازی کدهایشان برای پروژه‌های مشارکتی متن باز و شخصی را می‌دهد. کاربران گیت هاب می‌توانند تغییرات کد‌ها را ردگیری، یا باگ‌ها را گزارش کنند. این شرکت در مرداد سال گذشته در نامه‌ای به کاربران ایرانی، از قطع دسترسی آن‌ها به سرویس‌های خود در راستای اجرای تحریم‌ها علیه کشورمان خبر داد.

 

 

لنوو یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های فعال در حوزه کامپیوتر‌های شخصی، تبلت، سرور، ورک استیشن و گوشی‌های هوشمند است که در بسیاری از بازار‌های جهانی حضور دارد و جزو بزرگ‌ترین عرضه کنندگان کامپیوتر‌های شخصی به حساب می‌آید. این شرکت که در بازار کامپیوتر رومیزی و لپ تاپ کشورمان نیز بازار قابل ملاحظه‌ای در اختیار دارد، از یک سال پیش دسترسی افراد با IP ایران را به وب سایت رسمی خود مسدود کرده است.

 

 

اسلک یک ابزار همکاری تیمی ابری به حساب می‌آید، اپلیکیشنی کاربردی برای راحت‌تر کردن ارتباط با همکاران و تعامل بیشتر در انجام کار‌ها و مأموریت‌های شغلی یک سازمان. اما این برنامه در سال ۹۷ تمامی حساب‌های کاربران ایرانی خود را مسدود کرد. این شرکت در نامه‌ای به کاربران خود اعلام کرد: برای هماهنگی با قوانین و اعمال تحریم‌های آمریکا، اسلک اجازه استفاده از اپلیکیشن خود را در کشور‌های تحت تحریم شامل کوبا، ایران، کره شمالی، سوریه و شبه جزیره کریمه و اوکراین سلب می‌کند.

 

 

تقریبا کسی نیست که از اینترنت استفاده کند و کار با فیلترشکن‌ها را امتحان نکرده باشد، اما کار با فیلترشکن‌های مختلفی که در فضای اینترنت وجود دارند، علاوه بر پایین آوردن زیاد سرعت اینترنت، می‌تواند خطرات امنیتی مختلفی هم برای شما در اینترنت به دنبال داشته باشد. به همین دلیل، شرکتی ایرانی با نظارت وزارت ارتباطات و دیگر سازمان‌های مسئول، راهکاری مناسب برای دور زدن تحریم‌ها در فضای اینترنت ایجاد کرده است. سامانه «شکن» یک تحریم شکن ایرانی و قانونی است که امکان دسترسی به سایت‌های تحریم شده را به آسانی فراهم می‌کند. احتمالا کلمه قانونی به خوبی محدوده کاری Shecan.ir را برای شما مشخص می‌کند. این سرویس روی وب سایت‌های پرکاربرد و مفید تمرکز کرده است و در واقع، برنامه اش این است که با تغییر IP کاربران، استفاده از ابزار‌هایی که از خارج ایران را تحریم کرده اند ساده‌تر بشود. حالا این ابزار‌ها می‌توانند سرویس‌های گوگل باشند یا وان سیگنال و پی پال و چیز‌هایی که روزانه خیلی‌ها با آن سر و کار دارند. اما سامانه شکن چگونه کار می‌کند؟ این سرویس یک IP جدید به کاربر می‌دهد و با تنظیم آن روی اتصالات اینترنت، بدون دردسر ارتباط با سرویس‌های تحریم شده برقرار می‌شود. به غیر از اندروید که در آن تنها به نصب اپلیکیشن نیاز دارید، پیش از استفاده از شکن روی بقیه پلتفرم‌ها باید چند مرحله را پشت سر بگذارید. خوشبختانه در خود سایت توضیحات کامل داده شده است و راهنمای قدم به قدم برای هر ۴ سیستم عامل ویندوز، iOS، لینوکس و macOS وجود دارد.

 

 

شرکت سازنده شکن را با ۴ ویژگی توصیف کرده است: سرعت بالا، امنیت، همیشه رایگان بودن و استفاده آسان. یکی از مشکلاتی که فیلترشکن‌ها دارند سرعت پایین و قطع و وصلی زیاد آن هاست. از طرفی برای اینکه به بهترین خدمات این نرم افزار‌ها دسترسی پیدا کنید، راهی جز پرداخت پول نخواهید داشت. شکن برای استفاده‌های شخصی و غیرتجاری کاملا رایگان است. شرکت‌ها و سازمان‌ها نیز بسته به پهنای باند اینترنتی که در این برنامه مصرف می‌کنند، باید هزینه‌ای بپردازند. شکن با دست گذاشتن روی این ۲ نقطه ضعف، تا اندازه‌ای توانسته است سرویس خودش را از بقیه جدا کند.

 

ضمن اینکه با پشتیبانی از سایت‌های بیشتر، می‌تواند گزینه امن تری برای استفاده از ابزار‌ها یا سایت‌های مفید باشد و نگرانی‌ها بابت سوء استفاده از بقیه فیلترشکن‌ها را کاهش بدهد. البته امیدواریم که در آینده تحریم‌های علیه ایران برطرف شوند تا مستقیما به سرویس‌های پرکاربرد جهانی دسترسی پیدا کنیم، چون استفاده از شکن نیز به معنای حل همه مشکلات نخواهد بود. ولی با توجه به مشکلات کنونی، این سرویس با امنیت محتوایی، سرعت بالا و البته رایگان بودنش تا حدی ظرفیت این را دارد که کار کاربران را راه بیندازد.