واکاوی اهداف و اثرات احتمالی تحریم بانکی ایران

به گزارش شهرآرانیوز؛ روز پنجشنبه ۱۷ مهر، وزارت خزانه داری آمریکا اعلام کرد که ۱۸ بانک ایرانی را تحریم کرده است. این وزارتخانه همچنین مدعی شد که تحریم‌های اعلام شده جدید، مانعی در تبادلات مالی برای کالا‌های بشردوستانه ازجمله غذا و دارو ایجاد نمی‌کند. با این حال، تحریم‌های جدید آمریکا و تأثیرات احتمالی آن، با واکنش‌های مختلفی مواجه شده است. در همین‌باره محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهور به ایرنا گفت: «تحرکات خصمانه و ظالمانه آمریکایی‌ها اگرچه مردم کشورمان را به زحمت انداخته و سبب ایجاد فشار و دشواری برای آن‌ها شده، به هیچ یک از اهداف تعیین شده نرسیده است.

 

شکست‌های پی درپی اعتبار دولت ایالات متحده را به طرز بی سابقه‌ای خدشه دار کرده و تحریم‌های اخیر این کشور یک اقدام نمایشی، برای تحت الشعاع قرار دادن این بی اعتباری است.» برای بررسی بیشتر این موضوع که تحریم‌های جدید آمریکا علیه بانک‌های ایران، چه تأثیری بر عملکرد آن‌ها و مبادلات تجاری خارجی کشور دارد، سراغ حسن بهشتی پور، کارشناس مسائل بین المللی، رفته ایم. بهشتی پور در پاسخ به این پرسش شهرآرا که به روزرسانی تحریم‌های ایران توسط وزارت خزانه داری آمریکا و تحریم ۱۸ بانک جدید ایرانی چه تأثیر و تبعاتی بر مبادلات مالی خارجی ایران و فعالیت بانک‌های کشور دارد، گفت: «این تحریم‌ها در شرایط کنونی اثری بر فعالیت‌های بانک‌های ما ندارد. اصولا بانک‌های ما به دلیل اجرانشدن مقررات FATF از پیش در وضعیت قرمز قرار گرفته و دچار مشکل بوده اند و اگر آمریکا هم آن‌ها را تحریم نمی‌کرد، نمی‌توانستیم حتی با کشور‌های دوست نظیر چین، روسیه و هند، مبادله مالی داشته باشیم.

 

دیگر آنکه بانک‌هایی که در لیست جدید تحریم‌ها قرار گرفته اند، نقش بسیار اندکی در مبادلات خارجی ایران ایفا می‌کردند و بیشتر فعالیتشان متمرکز در داخل کشور بوده است. وقتی بانک مرکزی که بانک اصلی کشور ماست و به دنبال آن، بانک‌های بزرگی نظیر ملی، ملت، تجارت و سپه که دفاتر خارج از کشور و سهمی در تجارت خارجی داشتند، از مدت‌ها پیش تحریم شده بودند، تحریم این ۱۸ بانک، تنها طولانی کردن یک لیست است، وگرنه تأثیری بیش از گذشته بر اقتصاد یا مبادلات تجاری خارجی ما ندارد. به عنوان مثال بانک حکمت ایرانیان یا بانک قوامین که به تازگی تحریم شده اند، جزئی از بانک مادرشان یا همان بانک سپه هستند که خود از پیش تحریم شده بود؛ بنابراین تحریم‌های جدید صرفا یک حرکت نمادین، نمایشی و تبلیغی ازجانب آمریکاست تا نشان دهند که کاری علیه ایران انجام می‌دهند. اگرچه باید توجه کرد که آن‌ها روی فشار و بار روانی این تحریم‌ها بر افکار عمومی حساب باز کرده اند.»

این کارشناس مسائل بین المللی همچنین در پاسخ به این پرسش که تحریم‌های جدید آمریکا در شرایط کرونایی چه پیامد‌هایی در تأمین دارو و مواد غذایی خواهد داشت، گفت: «آمریکایی‌ها خود مدعی شده اند که این تحریم‌ها مشمول غذا و دارو نمی‌شود، اما همه دنیا می‌دانند که این طور نیست؛ مثلا زمانی که قرار است از یک کشور دیگر نظیر سوئیس دارو یا مواد غذایی خریداری و به کشور وارد کنیم، باید در این کشور‌ها یک حساب بانکی باز کنیم تا آن بازرگانان و شرکت‌هایی که قرار است کالا‌های موردنیاز را برایمان ارسال کنند، بتوانند از اعتبار موجود در حساب هایمان در آن بانک استفاده کنند. اما در شرایط تحریم، این بازرگانان و شرکت‌ها از ترس اینکه مشمول تحریم‌های آمریکا نشوند، از مبادله تجاری با ایران به سبب دردسرهایش صرف نظر می‌کنند. این آب باریکه‌ای هم که در سوئیفت ازطریق یک حساب ویژه و همچنین دو حسابی که در اینستکس توسط اروپایی‌ها برای تهیه دارو و غذا باز شده است، بسیار محدود است. درنتیجه اگرچه آمریکایی‌ها به زیرکی می‌گویند که تحریم‌ها در تأمین غذا و دارو تأثیری ندارد، در عمل خودشان هم می‌دانند که بسیار موثر است.»

بهشتی پور درباره این مسئله که برخی معتقدند حتی اگر بایدن در انتخابات آمریکا پیروز شود، تحریم‌های گسترده و مستمر اخیر دولت ترامپ را نمی‌تواند در کوتاه مدت لغو کند و درنتیجه انتخابش تأثیری بر شرایط تحریم‌ها و اقتصاد ایران نخواهد داشت، گفت: «دوستانی که چنین نظری دارند، یا از سازوکار اجرایی و قانونی در آمریکا اطلاعی ندارند یا به دنبال فضاسازی سیاسی در داخل ایران هستند. همان طورکه ترامپ با یک دستور در اردیبهشت ۹۷، همه فعالیت‌های پیشین اوباما را به حالت تعلیق درآورد، باز هم می‌توان این وضعیت را به نحو دیگری تکرار و با یک حکم، همه تحریم‌های کنونی را تعلیق کرد.

 

دوستانی که اکنون می‌گویند نمی‌توان چنین کرد، پیش‌تر می‌گفتند به دنبال اقدامات اوباما در راستای تعلیق تحریم‌ها پس از توافق برجام، تأثیری در اقتصاد ما ایجاد نشده است، اما دیدند که با بازگشت تحریم‌ها به دنبال دستور ترامپ، چه قدر اوضاع متفاوت شد. باید توجه کرد که میان لغو تحریم‌ها و تعلیق تحریم‌ها باید تفاوت قائل شد. توضیح آنکه باید دید منشأ ایجاد تحریم‌ها چه نهادی است، چون تحریم‌های ایران چنددسته اند. برخی از تحریم‌ها مربوط به شخص رئیس جمهور آمریکاست و اگر بخواهد، با یک دستور می‌تواند تحریم‌ها را لغو کند. اما برخی دیگر از تحریم‌ها مربوط به کنگره است و این نهاد، آن‌ها را تصویب کرده است.»