جنگل توسکستان در انتظار باران

محبوبه عظیم زاده | شهرآرانیوز؛ آن‌طرف ریشه‌های درختان می‌سوزد و این‌طرف دل‌های ما. حالا دیگر یک هفته شده است که آتش به دل جنگل‌های شمال افتاده و دارد دمار از روزگارشان درمی‌آورد. آتشی که در میان شلوغ‌بازی‌های فضای‌مجازی که حسابی با انتخابات آمریکا و دوئل دونالد ترامپ و جو بایدن آمیخته شد، چندان دیده نشد، اما حسابی سوخت و سوزاند و از بین برد.

 

شامگاه یکشنبه گذشته بود که شروع شد، از جنگل‌های پهن‌برگ توسکستان گرگان که در دامنه‌های شمال‌شرق البرز و در ۴۰کیلومتری جنوب‌شرقی این شهرستان قرار دارد، اما هرچه بیشتر گذشت به‌سمت ارتفاعات دیگر مثل پنبول‌چال و مازوآروم، گنج‌دره و مناطق دیگر پیش رفت و در این میان وزش باد و سقوط کنده درختان درحال سوختن به سمت مناطق پایین‌دست جنگل‌های شیب‌دار توسکستان، گسترش حریق در مناطق جنگلی شرق گلستان را بیشتر کرد. عکس‌هایی را که تاکنون در فضای‌مجازی پخش شده است، حتما شما هم دیده‌اید. ساقه‌ها و ریشه‌های استواری که آتش امانشان نداده و حالا دیگر تبدیل شده‌اند به تنه‌های سیاه زغال، روی گونه‌ها و پوشش گیاهی علفی کف جنگل که آن هم به خاکستر تبدیل شده است.

 

آتش گونه‌های مختلف جنگلی زیادی را سوزانده و آن‌گونه که در برخی خبرگزاری‌ها ذکر شده، تعداد زیادی از جوانه‌های سرخدار را هم از بین برده است؛ درختان باارزشی که کمیاب‌اند و جزو گونه‌هایی محسوب می‌شوند که قطع‌کردن آن‌ها ممنوع است و استان گلستان از معدود ذخیره‌گاه‌های ارزشمند سرخدار جهان به شمار می‌رود و دقیقا به همین دلیل است که جنگل‌های هیرکانی ایران در فهرست جهانی یونسکو قرار گرفت. با این حال ابوطالب‌قزلسفلو، مدیرکل منابع طبیعی گلستان، آتش‌سوزی سرخدار‌ها را در حریق پاییزی گلستان رد می‌کند. آتش گونه‌های جانوری ساکن را هم از منطقه تاراند و آن‌طور که خبرگزاری ایرنا اشاره کرده بود، آتش در ششمین روز فراگیری با رسیدن به محدوده «اوبن» حدود ۶۰ اسب وحشی ساکن این منطقه را به‌سمت ارتفاعات بالادست فراری داد.

 

بله، همان اسب‌هایی که عکس‌هایشان در فضای‌مجازی دست‌به‌دست شد وقتی درحال تاختن و فرارکردن از گرمای ملتهب و طاقت‌سوز جنگل‌ها بودند و در پس‌زمینه‌شان شعله‌های نارنجی‌رنگ آتش داشت زبانه می‌کشید. برخی خبر‌های ضدونقیض که البته هنوز از سمت منبع معتبری تأیید نشده، می‌گوید که در این مدت آتش ۱۵۰هکتار از جنگل توسکستان را از بین برده است. حالا به‌گفته سیدرضا قادری، مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری گلستان، گروه‌هایی شامل محیط‌بانان، جنگل‌بانان، نیرو‌های امدادی، کوهنوردان و تکاوران ارتش برای مهار آتش به این منطقه اعزام شده‌اند. مدیرکل منابع طبیعی گلستان علت آتش‌سوزی را عامل انسانی می‌داند که شاید رعایت‌نکردن ایمنی جنگل به‌وسیله شکارچی‌ها آتش را به جان جنگل‌های هیرکانی انداخته باشد.

 

نکته‌ای که بومیان منطقه هم باتوجه‌به اینکه «پنبول چال» به‌عنوان زیستگاه اصلی مرال، یکی از گونه‌های مورد علاقه شکارچیان، است، معتقدند که این آتش عمدی یا سهوی از سوی شکارچیان شعله‌ور شده است. این اتفاق به‌ظاهر مصدومیت انسانی هم داشته و یکی از همیاران محیط‌زیست که به‌صورت داوطلبانه برای کمک به اطفای حریق در این منطقه حاضر شده بود، پس از سقوط تنه بزرگ درختی مصدوم و برای درمان به مرکز درمانی منتقل شد. به‌گفته مدیرکل منابع طبیعی گلستان آتش در قسمت شرقی توسکستان مهار شده است، اما همچنان در قسمت غربی ادامه دارد.

 

داستان نبود تجهیزات کافی و صعب‌العبوربودن مسیر در این مواقع البته که چیز جدیدی نیست، با این حال جالب است بدانید در کنار همه صحبت‌هایی که ذکر شد، مدیریت بخشی از این بحران هم به بارانی واگذار شده است که به‌گفته مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری گلستان «بر اساس پیش‌بینی هواشناسی در ۲۴ساعت آینده ۱۰میلی‌متر باران در منطقه توسکستان خواهد بارید که در آن صورت، احتمال خاموش‌شدن آتش وجود دارد». بد نیست بدانید که تاکنون پیشنهاد تربیت یگان حفاظت سواره‌نظام برای عبور از مناطق کوهستانی و اطفای حریق جنگل‌های گلستان و تلاش برای ایجاد پایگاه اطفای حریق در جنگل‌های شمال همچنان بی‌نتیجه مانده است.