محبوبی | شهرآرانیوز؛ در موزه جانورشناسی دانشگاه فردوسی، ویترینی هست که به مرحوم
دکتر جمشید درویش اختصاص دارد، همان کسی که نامش برای همیشه با دانشکده علوم، با موزه جانورشناسی و با موزه تاریخ طبیعی خراسان گره خورده است.
او رشته بیوسیستماتیک جانوری را وارد ایران کرد و آن را بر اساس علوم پایه خودش در دانشگاه راه انداخت. از همین رو، او را پدر علم بیوسیستماتیک ایران میدانند. پروفسور درویش مؤسس مرکز پژوهشی جانورشناسی دانشگاه فردوسی مشهد در دهه ۳۰ بود و از سال ۱۳۹۲ تا پایان حیاتش در سال ۱۳۹۶ ریاست این مرکز را به عهده داشت. دکتر درویش دورههای کارشناس ارشد و دکتری بیوسیستماتیک جانوری را در دانشگاه فردوسی مشهد ایجاد کرد و در تشکیل دوره دکتری بیوسیستماتیک جانوری دانشگاه تهران نیز همکاری داشت. پیشنهاد و پیگیری ساخت موزه تاریخ طبیعی دانشگاه فردوسی که حدود ۲۰ سال از تصویب طرح آن میگذرد، از دغدغههای جدی و مهم او بود.
این دانشمند خراسانی متولد سال ۱۳۳۰ در شهرستان بیرجند بود. بعد از دیپلم، در سال ۱۳۴۹ در رشته زیست شناسی دانشگاه تبریز پذیرفته شد و از آنجا بورسیه ادامه تحصیل را به دست آورد. سال ۱۳۵۳ به فرانسه رفت و در سال ۱۳۵۷ پس از دفاع از رساله دکتری در زمینه بیوسیستماتیک و تکامل جوندگان، به ایران بازگشت. دکتر درویش ابتدا با توجه به تعهدش به دانشگاه تبریز، در آنجا کارش را آغاز کرد، اما پس از مدتی، به پیشنهاد وزارت خانه به دانشگاه بیرجند منتقل شد. پس از ۶ سال فعالیت در آنجا نیز به دانشگاه فردوسی مشهد منتقل شد.
شادروان درویش کارنامه علمی پرباری دارد. او بنیان گذار مرکز پرورش حیوانات انستیتوی علوم تکاملی دانشگاه مون پلیه است. تأسیس مرکز لرزه نگاری و تأسیس گروه زمینشناسی و نیز تأسیس دانشکده پزشکی دانشگاه بیرجند و هم چنین راه اندازی شعبهای از مرکز تحقیقات کویری و بیابانی دانشگاه تهران در دانشگاه بیرجند از اقدامات اوست.
طراحی سامانه نیمه خودکار تشخیص مشخصات کروموزومها در گونههای مختلف جانوری و گیاهی و مرتب سازی آنها (با همکاری دانشکده مهندسی دانشگاه فردوسی)، ساخت شمع دودزا برای مبارزه با موشهای مضر (با همکاری گروه شیمی دانشکده علوم دانشگاه فردوسی)، ساخت دستگاه مطالعه کلونی موشها در بررسیهای میدانی (با همکاری دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی) و اختراع دستگاه پرتاب یاخته و گسترش کروموزم از نمونه اقدامات ارزنده دکتر درویش است.
موزه جانورشناسی دانشگاه فردوسی پس از فوت دکتر درویش به اسم او نام گذاری شده است. او در فیلمی که مربوط به آخرین روزهای زندگی اش است میگوید: «بهترین چیزی که از داشتنش به خودم افتخار میکنم وجدان کاری است. من اعتقاد دارم که انسان مسئولیت دارد در قبال هستی. بهترین استاد استادی است که با دانشجو صادق باشد. اگر چیزی نمیداند، بگوید نمیدانم و برنامه ریزی شده برای ارتقای سطح فکر و دانش دانشجو کار کند به این امید که در آینده به درد او بخورد. اگر کشور شما قوی نباشد، شما نمیتوانید قوی شوید. حتی اگر بخواهید به خارج از کشورتان هم بروید، باید کشورتان قوی و سرپا باشد. اگر در خارج مانده بودم، دکتر درویشی بودم که بر اساس برنامههای فرانسویها باید طرح مینوشت و تحقیق میکرد.»