تأثیر خطرناک «تیستر‌های غذا» روی ذائقه  غذایی جامعه

معصومه متین نژاد | شهرآرانیوز؛  حتم دارم درباره تیستر‌های غذا چیز‌هایی شنیده اید. آدم‌های به اصطلاح صاحب نظر و متخصص درحوزه غذا که برای مخاطبانشان از تجربیات حرفه‌ای خود درباره مزه غذا‌ها و کیفیت مراکز توزیع آن‌ها مانند رستوران ها، ساندویچ فروشی‌ها و کترینگ‌ها می‌نویسند. کافی است واژه «تیستر غذا» را در اینستاگرام یا دیگر شبکه‌های اجتماعی جست وجو کنید تا ببینید چه خبر است!

 

خیلی‌ها پیشینه تیستر‌های غذا را به پیش مرگ‌های حکم رانان قدیم می‌رسانند که وظیفه کنترل سلامت غذای حاکمان را برعهده داشتند، اما واقعیت این است که تیستر‌ها با رقابتی شدن صنایع غذایی در کشور‌های توسعه یافته به وجود آمدند و کم کم حوزه فعالیتشان را به سمت غذاخوری‌های شخصی سوق دادند، افرادی که برای این منظور، در دانشگاه‌ها آموزش‌های علمی و کاربردی می‌بینند و افزون بر دانش تغذیه، در زمینه آشپزی هم صاحب نظرند.

 

با این توصیف، وضعیت بیشتر تیستر‌های غذای ایرانی در سایه کم رنگ نظارت سازمان‌ها و نهاد‌های مربوط مشخص است، افرادی که سلامت غذایی جامعه را به راحتی با منافع مالی خود و صاحبان ثروت تاخت زده اند و با دنبال کنندگان زیادی که در فضای مجازی دارند، چهره و حرفه موجهی برای خود ایجاد کرده اند. این موضوع را با یکی از متخصصان تغذیه شهرمان، دکتر سارا موحد، در میان گذاشتم تا تأثیر درازمدت چنین فعالیت‌هایی را بر تغییر ذائقه غذایی مردم بررسی کنیم.

 

اگر تصویری که تا امروز از غذاخوردن در ذهن داشته اید این است که غذا می‌خوریم تا فقط انرژی کافی برای فعالیت داشته باشیم، سخت در اشتباهید. تأمین انرژی و مواد مغذی مانند انواع پروتئین، ویتامین‌ها و املاح برای حفظ سلامتی و توان کافی در بدن هدف اصلی ما از غذاخوردن هست، اما تنها علت آن نیست. زمانی که در کنار دیگر اعضای خانواده یا بستگان و دوستانمان هستیم و با آن‌ها غذا می‌خوریم، فرصتی ایجاد می‌شود که روابط بین فردی ما بهبود یابد.

 

اگر دلخوری و ناراحتی‌ای داریم، از بین برود و برای آینده پیش رویمان برنامه‌های مشترکی داشته باشیم. از این گذشته، غذا خوردن با آداب و تشریفاتش از لذت‌های واقعی زندگی است که نمی‌توان آن را حذف کرد یا ساده انگاشت. اینکه غذا را تزیین می‌کنیم یا رنگ و لعابش می‌دهیم، فقط برای این نیست که اشتهابرانگیز شود بلکه به دنبال این هستیم که از دیدن و خوردنش لذت بیشتری هم ببریم.

 

غلظت مواد غذایی و نوع آن و چگونگی ترکیب آن‌ها راز خوش مزگی غذاهاست. اینکه ۲ نفر از مواد غذایی یکسانی استفاده می‌کنند، ولی غذای یکی خوش مزه‌تر می‌شود، علتش را باید همین جا جست وجو کرد. نمک، چربی و ادویه‌ها تأثیر زیادی بر خوش مزگی غذا‌ها دارند، چیز‌هایی که وقتی شما در خانه آشپزی می‌کنید، بیشترین دقت را درباره اندازه به کارگیری آن‌ها صرف می‌کنید، ولی در رستوران‌ها و غذاخوری‌ها به کل نادیده گرفته می‌شوند، چون مشتری با مراجعه به چنین مراکزی به دنبال لذت بردن بیشتر از غذاست.

 

شاید بد نباشد بدانید ما مشهدی‌ها ۲/۵ برابر نیاز روزانه بدنمان نمک دریافت می‌کنیم. میزان مصرف روغن هم که باید روزانه حدود یک قاشق غذاخوری باشد و شامل انواع روغن و کره می‌شود، در هر وعده غذایی بیش از میزان استاندارد است. این عوامل در ابتلای گسترده مردم به فشارخون و بیماری‌های قلبی عروقی نقش مهمی دارند. ادویه هم که باید متناسب با مزاج هر فرد مصرف شود، این روز‌ها به کارگیری اش از حد اعتدال خارج شده است. با این توصیف، تازه می‌فهمیم چرا متخصصان تغذیه تا این اندازه تأکید دارند که غذا را درخانه بخوریم و درباره سلامت غذا مراقبت بیشتری داشته باشیم.

 

بیشتر افرادی که آن‌ها را به اسم «تیستر» می‌شناسیم، با استفاده از تریبون فضای مجازی، مدام به این رستوران و آن غذاخوری سرک می‌کشند و در ازای دریافت مبلغی پول، تبلیغ می‌کنند. این افراد درباره مزه غذا‌ها و ظاهر آنچه می‌بینند با شما صحبت می‌کنند، چیزی که کاملا سلیقه‌ای است. این در حالی است که یک تیستر واقعی باید توانایی تحلیل سلامت چیزی را که می‌خورد داشته باشد و اطلاعاتی جانبی درباره گواهی سلامت کارکنان، پروانه بهداشتی محل، میزان رعایت نکات بهداشتی هنگام آشپزی و سرو غذا و کیفیت مواد غذایی به شما بدهد.

 

ذائقه غذایی ما به آهستگی و تا پنج سالگی شکل می‌گیرد. این یعنی والدین مهم‌ترین نقش را در تضمین سلامت ما دارند، چه در کودکی چه در آینده. با وجود این، ذائقه چشایی ما تغییرپذیر است و پس از چند سال، چیز‌هایی را می‌خوریم که تا پیش‌تر نمی‌خورده یا دوست نداشته ایم. این اتفاقی است که افرادی مانند تیستر‌ها در آن نقش زیادی دارند و می‌توانند با تعریف و تمجید یا نقد منفی از غذاها، آن را به ما القا کنند. اگر قرار باشد غذا‌های آماده و رستورانی زیاد مصرف کنیم، کم کم مزه غالب چشایی مان خواهد شد و غذا‌های سالم خانه به نظرمان بی مزه می‌آیند.

 

سکه فعالیت تیستر‌ها یا درست‌تر بگوییم «تیسترنماها» روی دیگری هم دارد. اشاره مان به تأثیر قوی این افراد بر فضای کسب و کار تولیدی‌های غذاست، آنچه از برایند فعالیت این منتقدان در فضای مجازی هم حس می‌شود.

 

اگر یک تیستر حرفه‌ای عمل کند و در آنچه می‌بیند و انتشار می‌دهد با مخاطبانش صادق باشد، به طور حتمی، بر کیفیت خروجی تولیدی‌های غذا افزوده و فضای رقابتی سالمی در بین صاحبان این حرفه ایجاد می‌شود که به سود مردم خواهد بود. این در حالی است که اگر تیستر صداقت لازم را نداشته باشد و به ازای دریافت پول یا هر نوع معامله دیگر با تولیدی‌های غذا به تعریف و تمجید بی پایه واساس از آن‌ها بپردازد یا از روی غرض ورزی حق را ناحق کند، زمینه را برای سوءاستفاده بیشتر فراهم می‌آورد، زیرا نه استانداردی حرفه‌ای برای این نوع فعالیت‌ها تعریف شده است، نه صنف و اتحادیه‌ای دارند که بر آن‌ها نظارت کند. از همه این کاستی‌ها که بگذریم، خود ما هم در به وجود آمدن این شرایط و موجودیت بخشیدن به این آدم‌ها بی تقصیر نیستیم، زیرا با دنبال کردن صفحه‌های آن‌ها در فضای مجازی، مجوز فعالیتشان را صادر می‌کنیم.

اگر به نظرتان تیسترغذا بودن حرفه‌ای جالب است و دوست دارید وارد این حوزه شوید، بهتر است کار را حرفه‌ای دنبال کنید. برای این منظور، ابتدا باید تحصیلات دانشگاهی (رشته‌های صنایع غذایی، کارشناسی تغذیه و آشپزی و زیرمجموعه‌های آن) کسب کنید. بعد هم مهارت‌های وابسته به آن مانند آشنا شدن با انواع خوراک، مواد غذایی و مکاتب مختلف آشپزی را فرابگیرید. بهتر است زبان انگلیسی تان را هم قوی کنید، چون در آینده نه چندان دور به ارتباطات بین المللی هم نیازمند خواهید شد. توانایی نوشتن در نشریه‌های چاپی و مجازی هم از مهارت‌هایی است که باید آن را بیاموزید.

 

گذراندن یک دوره کارورزی در کنار یک تیستر حرفه ای، شما را چند سال جلوتر خواهد انداخت. کارآموزی تان را باید مانند یک شغل واقعی در نظر بگیرید و به دنبال افزایش مهارت‌هایی تجربی باشید که در هیچ کتاب و دانشگاهی آموزش نمی‌دهند. سعی کنید با مطالعه کتاب‌ها و نشریه‌های مربوط به منتقدان غذا در سراسر دنیا اطلاعات حرفه‌ای تان را افزایش دهید.
کم کم شروع به چشیدن انواع غذا‌ها و مواد غذایی خام کنید و با این کنار حس چشایی تان را بیش از پیش تقویت کنید. هم زمان تجربیات خود را روی کاغذ بیاورید تا بتوانید در گذر زمان رشد خود را ببینید. زمانی که احساس کردید دیگر وقتش رسیده است، یک صفحه، کانال یا سایت درست کنید و تجربیاتتان را با دیگران به اشتراک بگذارید. یادتان باشد صادق بودن با خودتان و مخاطبانتان یک اصل است که هرگز نباید آن را به بهانه‌های مختلف زیر پا گذاشت.

 

دادن غذا‌های آماده و رستورانی به بچه‌ها خیانت در حق سلامتی آن هاست. شاغل بودن و وقت و حوصله نداشتن، بهانه‌های خوبی برای تهیه پی درپی غذا از بیرون نیست. اگر موفق شوید به گونه‌ای سیاست گذاری کنید که بچه‌ها تمایل چندانی به مصرف فست فود و غذا‌های رستورانی نداشته باشند، یعنی که توانسته اید حق والدی تان را به درستی به جا بیاورید. این کار چندان هم سخت نیست. می‌توانید از راهکار‌هایی مشابه آنچه در ادامه می‌خوانید، برای این کار کمک بگیرید.

 

از غذا‌های سالم و بومی مانند انواع آش و اشکنه و سبزیجات آب پز و بخارپز که ارزش غذایی زیادی دارند، در برنامه غذایی تان بیشتر استفاده کنید.

 

از رنگ‌های اشتهابرانگیز سبزیجات و تنوع زیاد آن‌ها در تهیه انواع سالاد‌ها کمک بگیرید.

 

به کمک بچه‌ها آشپزی کنید یا از آن‌ها در تزیین غذا کمک بگیرید.

 

مواد غذایی مضر مانند سس مایونز را از سبد غذایی خانواده حذف و جایگزین‌های مناسبی مانند کشک، رب انار و ماست چکیده برای آن‌ها پیدا کنید.

 

زمان معین و مکان خاصی را برای غذاخوردن مشخص کنید و به آداب غذاخوردن بیش از پیش اهمیت بدهید.
درباره ارزش مواد غذایی با بچه‌ها صحبت کنید و تفاوت خوب و بد بودن یک غذا را به آن‌ها بشناسانید.
یخچال و کابینت‌های آشپزخانه را با مواد غذایی سالم پرکنید.
هنگام خرید مواد غذایی به برچسب روی آن‌ها توجه کنید و در صورت همراهی بچه ها، از آن‌ها نیز بخواهید بر

این اساس انتخاب و خرید کنند. (برای روز‌های پس از کرونا)

 

بچه‌ها را به خوردن یک غذای خاص مجبور نکنید. با وجود این، در برابر اصرار‌های بیجای آن‌ها هم کوتاه نیایید.

 

در تولیدات صنایع غذایی و رستوران ها، بیشترین تأکید بر ذائقه مشتری است. از این رو، استفاده از نمک، قند، چربی و ادویه حد و مرز و استانداردی ندارد. گذشته از این موضوع، حرارت زیاد و طولانی که هنگام پخت به غذا داده می‌شود، حجم زیاد غذا در زمان پخت و ماندن آن عواملی هستند که خاصیت غذا را از بین می‌برند، چون در این روش پخت، بخش زیادی از ویتامین‌ها و ریزمغذی‌های موجود در مواد غذایی از بین خواهد رفت.

 

بنابراین، اگر قرار باشد در هفته چند بار از غذای بازاری و رستورانی استفاده کنیم، چیزی جز ضرر نصیبمان نخواهد شد. برای نمونه، به دلیل استفاده زیاد از روغن در پخت غذا‌های صنعتی و رستورانی مانند کنسرو‌ها و خورش ها، مشتری‌ها ناچارند روغن اضافی غذا را دور بریزند. غافل از اینکه بخش زیادی از ویتامین‌ها مانند A، D، K و E محلول در چربی هستند و ما با دور ریختن روغن غذا، در واقع بخش مهمی از ریزمغذی‌های آن غذا را دور می‌ریزیم.