نمونه‌هایی از آنچه ادبیات داستانی ایران درباره حضرت زهرا (س) عرضه کرده است

خراسانی | شهرآرانیوز - نوشتن داستان درباره شخصیت‌ها و رویداد‌های تاریخی حساسیت‌های خاص خود را دارد. برخی انتظار دارند یک داستان تاریخی بر وقایع مرجع خود منطبق باشد و در نقل آن و پرداختن به آدم‌های عصر مدنظر امانت داری را رعایت کند. عده‌ای هم به ویژه نویسندگان، داستان را بیش از هر چیز به داستان بودن متعهد می‌دانند. به هر ۲ گروه می‌توان حق داد و هم زمان از هر ۲ انتقاد کرد.

 

اگر صفت تاریخی به اثری چسبیده می‌شود، به ناگزیر در نوشتن آن از داده‌های تاریخی بهره برده شده است و خواننده این آثار نیز معمولا تمایل دارد ضمن سرگرمی، به دانسته‌های خود از عصری که داستان در آن می‌گذرد، بیفزاید. اما همین خواننده باید توجه داشته باشد که قرار است داستان بخواند و نه پژوهش و مقاله تاریخی، داستان هم در انواع گوناگونش با تخیل سروکار دارد و برای پرورش شخصیت و ماجرا، خیال پردازی نقشی پررنگ ایفا می‌کند.

 

در این میان، شاید درپیش گرفتن حد میانه راهکار مناسبی برای راضی کردن هر ۲ گروه باشد؛ اینکه از تخیل برای ساخت آدم‌ها و ماجرا‌های فرعی سود برده شود و شخصیت‌ها و رویداد‌های اصلی تا حد امکان به تاریخ وفادار باشند یا عنصر خیال صرفا برای پرداخت حال وهوا و فضاسازی و مانند آن به کار رود و داستان در باقی سازه‌ها بیشترین هم سانی را با تاریخ داشته باشد. اما فارغ از بحث‌هایی که در رد یا پذیرش هر یک از گزاره‌های یادشده می‌تواند دربگیرد، نکته‌ای شایان تأمل وجود دارد، اینکه وقتی داستان تاریخی با زندگی و شخصیت انسان‌هایی مرتبط است که در نگاه شمار فراوانی از مردم مقدس هستند، حساسیت به مراتب بیشتر است.

 

یک خطای خواسته یا ناخواسته چه بسا آشوب‌ها به پا کند و دل‌ها برنجاند. شاید از همین روست که ادبیات داستانی آن چنان که بایسته است، به بزرگان مذهب ما نپرداخته است. نوشتن درباره حضرت فاطمه زهرا (س) با وجود جایگاه والایی که ایشان در باور مسلمانان و حتی شماری از غیرمسلمانان دارند، حتی به جان خریدن سختی بیشتری را به نویسنده تحمیل می‌کند. علتش هم تأثیرگذاری رویداد‌های زمان زندگی کوتاه آن حضرت در تاریخ اسلام است.

 

به طور ویژه، ماجرا‌هایی که به شهادت حضرت  فاطمه (س) انجامید، بسیار بحث برانگیز است، اگرچه ظرفیت‌های روایی خوبی دارد. بااین همه، کسانی دراین زمینه داستان و رمان نوشته اند که حاصل قلمشان گاه اقبال خوانندگان را هم در پی داشته است. در ادامه ۳ نمونه از آثار داستانی‌ای را که در یکی دو دهه گذشته درباره حضرت فاطمه زهرا (س) منتشر شده است، معرفی می‌کنیم.

سرمشق ابدی

خدمتگزار فرهیخته زهرا (س)

یک شاعرانه پرفروش