چنار «هُدک» ثبت ملی شد

شیما سیدی | شهرآرانیوز؛ «هدک» روستایی زیبا در ۱۰ کیلومتری بردسکن است که جاذبه‌های طبیعی فراوانی همچون جنگل، آبشار، غار و... دارد، اما سده، سرو و چنار، ۳ شاخصه اصلی معرفی کننده این روستاست.

فرق نمی‌کند نام روستای هدک را در اینترنت جست وجو کنید یا جشن سده را، هر ۲ واژه شما را به فیلم‌هایی از برافروختن گیاه «سده» و آتش بازی در روستای هدک بردسکن می‌رساند؛ جشنی که بنیاد فردوسی هر سال در این روستا برگزار می‌کند و پیشینه‌ای تاریخی و فرهنگی دارد: «برگزاری جشن سده با این عقیده است که در زمستان و چله سرد با آتش افروزی و چرخاندن آتش به دور سر و پخش کردن آن به اطراف، سرمای زمین زدوده می‌شود و گرمای آتش، تخم بذر و غلات و دانه‌ها را آماده رویش می‌کند.»

گیاهی که مردم برای برافروختن آتش در جشن سده استفاده می‌کنند هم «سده» نام دارد. به گفته مجتبی نظام آبادی، مدیر بنیاد فردوسی روستا: «سده بوته‌ای خار به شکل بسیار زیباست که در بیابان‌های کوهپایه این شهرستان یافت می‌شود و هنگام سوختن صدایی جالب دارد و در مراسم آیینی سده از آن استفاده می‌شود.».

اما هدف این گزارش پرداختن به جشن سده نیست. این بار نام روستای هدک به دلیل چنار قدیمی اش سر زبان‌ها افتاده است. به تازگی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور، ثبت چنار کهن سال روستای هدک در فهرست میراث طبیعی کشور را به استاندار خراسان رضوی ابلاغ کرده است.

به گفته ابوالفضل مکرمی فر، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی، درخت کهن سال چنار روستای هدک با قدمتی بیش از ۵۰۰ سال و محیط تنه بیش از ۸ متر به شماره ۷۳۸ و در تاریخ ۷/۴/۱۳۹۹ در فهرست میراث طبیعی ایران ثبت شده است. ارتفاع این درخت به حدود ۲۰ متر رسیده و طول و عرض سایه انداز آن ۱۵ متر است. البته در سال‌های پیش اندازه آن بیشتر بوده است که به دلیل ساخت وساز شاخه‌هایی از آن را بریده اند.

اهالی روستا به درخت چنار کهن سال که در کنار مسجد جامع روستا خودنمایی می‌کند، بسیار توجه می‌کنند و احترامی خاص برایش قائل اند، به طوری که مراسم تعزیه سیدالشهدا (ع) را هر سال پای این درخت برگزار می‌کنند.
همین قدمت زیاد، زیبایی و چشم انداز درخت چنار، در کنار اهمیت آن در نظر اهالی برای برگزاری مراسم خاص مذهبی و فرهنگی است که اداره میراث فرهنگی را واداشت تا با ثبت درخت چنار هدک، توجه‌ها را به حفاظت و نگهداری درخت و حریم آن جلب کند.

مکرمی فر با بیان اینکه آب رسانی به درخت را اهالی از قنات و جوی آب کنار آن انجام می‌دهند، گفت: «هرگونه اقدام تخریبی که منجر به صدمه زدن به این درخت شود، ممنوع است و پیگرد قانونی خواهد داشت.»
اهالی روستا از خاطره‌ای نه چندان دور با اشتیاق یاد می‌کنند. خاطره‌ای که گرچه یادآور خاطرات خوب گذشته شان است، حالا دیگر ممنوع شده است و موجب آسیب رساندن به درخت ثبت ملی شده می‌شود. در سال‌های نه چندان دور، تنه این درخت که خالی شده، از سوی یکی از اهالی به عنوان جایی برای آرایشگاه مردانه استفاده می‌شده است.

گفتنی است به جز چنار که ثبت ملی شده است، درخت سرو روستای هدک هم به گفته اهالی قدمی هشتصدساله تا سه هزارساله دارد. به گفته بعضی از ریش سفیدان روستا، درخت سرو از عمر بیشتری نسبت به درخت چنار هدک برخوردار است. این درخت با نام محلی سور در این منطقه معروف است.