حلوای نذری با آرد گندم و سمنو
گزارشی از فعالیت جمعی و نذر بانوان محله ثامن
صدر
در فرهنگ ایرانی و اسلامی نذر کردن و نذری دادن به ویژه در ۱۰ روز اول ماه محرم و تاسوعا و عاشورا جایگاه ویژه‌ای دارد و عده زیادی این رسم را بجا می‌آورند. نذری دادن و گرفتن روضه برای ائمه یکی از برنامه‌های مرسوم زنان منطقه ۵ است. وجود دوره‌های قرآن و برپایی سفره‌های نذری در کوچه پس‌کوچه‌ها و محلات منطقه که رسم و رسوم خاص خود را دارند، زبانزد است. گزارش این هفته شهرآرا محله از بانوان محله ثامن است که به مدت ۱۶ سال حلوایی مخصوص را به مناسبت سالروز شهادت حضرت رقیه (س) از آرد گندم و سمنو درست می‌کنند.
ورودی خانه کنار راه‌پله‌های طبقه بالا حال بزرگی است. برای اینکه گرما و بخار پختوپز وارد خانه نشود پخت حلوا را در همینجا انجام می‌دهند. دیگ‌های بزرگ مسی را روی پایه اجاق گذاشته‌اند و با کفگیر‌های بزرگ چوبی که به آن «چمبه یا کفچه» می‌گویند، مواد داخل دیگ را بدون وقفه هم می‌زنند تا به قول خودشان حلوا ته نگیرد. جنب و جوش خاصی دارند و هر کدام گوشه‌ای از کار را گرفته‌اند. ۲ نفر از خانم‌ها در حال هم زدن حلوا هستند. یکی از خانم‌ها به همراه دختر هشت ساله‌اش برای ناهار ظهر سبزی پاک می‌کنند و صاحب‌خانه در حال آماده کردن غذای ظهر است.
خانم معصومه ریاضی صاحب‌خانه ۴۶ سال دارد و از سال ۸۲ به خیابان سخاوت آمدند و اینجا ساکن هستند. از طریق خانم ابراهیمی که مسئول دوره قرآن حضرت فاطمه (س) است با این دیگ نذری آشنا می‌شود. خانم ریاضی می‌گوید: «ابتدا این دیگ کوچک بود، ولی بعد از چند سال و با اطلاع‌رسانی خانم‌ها نذر بیشتر شد و توانستیم دیگ و پایه بزرگ‌تری تهیه کنیم. بعد از خرید دیگ‌های جدید و از آنجا که فضای خانه برای پختوپز نذر مناسب بود روضه و دیگ را همینجا برپا می‌کنیم.»
یک روز قبل از شهادت حضرت رقیه (س) پخت حلوا را شروع می‌کنند و روز بعد، بعد از برگزاری روضه حلوا را بین حاضران و افرادی که در خرید مواد اولیه و دیگر امور مربوط به روضه و نذرحلوا شریک بودند، پخش می‌کنند. خانم ریاضی درباره نحوه پخت این حلوا می‌گوید: «حلوای حضرت رقیه (س) را با آرد گندم، سمنو، آب و روغن تهیه می‌کنیم. این‌ها را مخلوط می‌کنیم و از صبح تا شب آن را هم می‌زنیم تا آب آن جمع شود و حلوا کمی کِشدار شود.»
خانم نودهی، از اعضای شورای اجتماعی محله ثامن که معرف ما برای تهیه گزارش بود هم می‌گوید: «هر سال به جمعیت اضافه می‌شود از شهر‌های مختلف اطراف هم میهمان داریم. هرکس دوست دارد در تهیه مواد و پخت حلوا به ما کمک می‌کند. سال‌های اخیر آن‌قدر کمک‌ها زیاد بود که توانستیم با پول‌های نذری دیگ‌های بزرگ‌تر و پایه گاز تهیه کنیم که البته با اجازه از خود نذردهندگان بود. دیگ‌ها را هم وقف ائمه کردیم و اگر هیئت یا حسینیه به دیگ نیاز داشته باشد تا قبل از مراسم یا بعد از مراسم خودمان به آن‌ها امانت می‌دهیم.» همراه با خانم‌ها به کنار دیگ می‌رویم. خانم‌های بیشتری به جمعمان اضافه شدند. در خانه باز است و هرکدام از همسایه‌ها بتوانند برای کمک به خانه خانم ریاضی می‌آیند. کنار هم دعای توسل و زیارت عاشورا را می‌خوانند و برای یکدیگر دعا می‌کنند.
طیبه الوندی که خانم پاکدلان صدایشان می‌کنند پایه‌گذار دیگ است. ۴۸ سال دارد و ۱۷ سال است که ساکن اینجا هستند. خانم الوندی می‌گوید: «زمانی که به اینجا آمدیم کوچه‌ها خاکی بود و برق و گاز هم نداشتیم. همان زمان و با تعدادی از همسایه‌ها تصمیم گرفتیم دیگ حلوا نذر حضرت رقیه (س) کنیم تا گره مشکلاتمان سریع‌تر باز شود.»
از ۸ نفر نذر را شروع کردند و حالا بیشتر از ۱۰۰ نفر هستند و هر کدام هر چقدر در توانشان باشد کمک می‌کنند. درباره تاریخچه این حلوا می‌پرسم خانم الوندی می‌گوید: «به دیگ و حلوای حضرت زینب (س) معروف است. می‌گویند زمانی که حضرت زینب (س) وارد مدینه می‌شوند چهارشنبه آخر صفر بود و غمگین و ناراحت بودند و با آب و آرد حلوا درست و به یاد شهدای کربلا آن را پخش می‌کنند.»
برگزاری این مراسم و روضه‌های هفتگی باعث شد تا همیشه از حال و هوای یکدیگر خبر داشته باشند و برای یکدیگر دعای خیر کنند.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
