اگر مذاکرات صلح افغانستان با شکست مواجه شود

چشم‌انداز یک توافق پایدار و جامع برای پایان‌دادن به جنگ افغانستان گرچه هیچ‌گاه چندان روشن نبوده، اکنون به‌طور فزاینده‌ای مبهم به‌نظر می‌رسد. صف جمهوریت و میانجیگران بین المللی اکنون تمایل دارند تا نشست استانبول که به "بن ۲" معروف شده است، (قرار بود در ۳ اردیبهشت سال جاری برگزار شود که با مخالفت گروه طالبان مواجه شد، اما با رایزنی‌هایی که از سوی مقامات ملل متحد، قطر، ترکیه و امریکایی انجام شد)، برگزاری این نشست به بعد از ماه مبارک رمضان موکول گردید.

 

طوری که وزیر امور خارجه ترکیه مولود چاووش‌اوغلودر تاریخ ۳۱ اردیبهشت تاکید کرد که به تعویق افتادن تاریخ نشست صلح افغانستان در هماهنگی با ملل متحد، ایالات متحده آمریکا و قطر صورت گرفته است و افزود که «نیازی به عجله» نیست.

 

تلاش‌های بین‌المللی نشان می‌دهد که جهان از خطر ناشی از بن بست مذاکرات صلح میان افغانان هوشیار بوده و مدت هاست که تلاش دارند تا به مردم این کشور در رسیدن به صلح و ثبات کمک کنند.

 

این در حالیست که نگرانی فزاینده‌ای میان مردم افغانستان در این روز‌ها شکل گرفته است که اگر مذاکرات میان طالبان و حکومت با بن بست مواجه شود، چه اینده‌ای در انتظارشان خواهند بود؟ از نظر نویسنده شکست مذاکرات صلح میتواند جنگ گسترده تا مرحله فروپاشی حکومت منتخب و افزایش خشونت‌ها به پیش برود. این وضعیت می‌تواند به مهاجرت مجدد گسترده، تولید بیشتر مواد مخدر و نقض حقوق بشر بینجامد.

 

مشاور عالی امور پناهجویان سازمان ملل متحد، فیلیپو گراندی عنوان داشته که نگران بدتر شدن اوضاع افغانستان پس از خروج نیرو‌های خارجی از این کشور است و این موضوع قطعاً افزایش مهاجرت‌ها را در پی‌خواهد داشت. در سال‌های اخیر، مهاجران افغان بخش بزرگی از جامعه پناهجویان را "براساس گزارش ملل متحد، ۲ میلیون و ششصد هزار نفر" تشکیل داده‌اند. البته باید مهاجرینی را که هنوز تکلیفشان مشخص نیست و در امار ثبت نکرده اند، از نظر دور نداشته باشیم که با شمارش انها، این ارقام به بیش از ۳ میلیون تن خواهد رسید.

 

پس از ۲۰۰۱ و هجوم کشور‌های بیگانه به افغانستان، مردم انتظار داشتند تا معضلاتی همچون بیکاری، ناامنی و بی ثباتی سیاسی حل گردد، اما با گذشت دو دهه، وضعیت هیچ تفاوتی با گذشته نداشته بلکه بدتر هم شده است. هر نوع شکنندگی در اوضاع سیاسی می‌تواند سیل تازه‌ای از مهاجران را راهی کشور‌های همسایه و فراتر از ان یعنی ترکیه و اروپا کند.

 

اما مسئله افزایش سیل مهاجرت فقط یک بعد قضیه است!

 

اگر گفتگو‌های صلح که قرار است پس از ماه رمضان برگزار شود ناکام بماند، جنگ میان گروه طالبان و نیرو‌های دفاعی افغانستان علیه یکدیگر از سر گرفته خواهد شد و این به معنای افزایش خشونت و ناامنی‌های گسترده در سرتاسر افغانستان می‌باشد.

 

انتظار می‌رود که در صورت بن بست مذاکرات صلح، حکومت افغانستان قابلیت دفاع از حاکمیتش را داشته باشد. رئیس جمهور افغانستان اشرف غنی در مصاحبه‌ای با شبکه سی ان ان مدعی شد که نیرو‌های امنیتی افغانستان قابلیت دفاع از تمامیت ارضی کشور را دارند حتا در برابر حملات افزون گروه طالبان. در صورتی که کمک‌های مالی ایالات متحده به نیرو‌های افغان بدون کدام وقفه‌ای جریان داشته باشد، خروج همه یا اکثر نیرو‌های خارجی و پیمانکاران خصوصی و به‌ویژه از دست‌دادن پشتیبانی هوایی نیرو‌های ایالات متحده، جرأت و روحیه ارتش افغانستان محک زده خواهد شد. خروج نیرو‌های خارجی و محروم‌شدن نیرو‌های افغان از پشتیبانی هوایی نیرو‌های امریکایی، می‌تواند میزان فرار نیرو‌های افغان از صفوف ارتش و پولیس این کشور را بالا ببرد که به نوبه خود منجر به ازهم‌پاشی نیرو‌های امنیتی افغانستان می‌شود. با خالی کردن سنگر‌های امنیتی توسط نیرو‌های خودی که در سال‌های اخیر شاهد افزایش فرار نظامیان حکومتی از پایگاه‌های خود بوده ایم که به یک معضل جدی و نگران کننده برای مقامات امنیتی ایجاد شده است، این موضوع جرقه‌ی جنگ داخلی ویران‌گرتری را خواهد زد.

 

با خروج نیرو‌های بین المللی از کشور، بیش از ۳۰۰ هزار نیروی امنیتی داخلی از شهر‌ها و مناطق مختلف این کشور در برابر حملات طالبان دفاع خواهند کرد، اما موج حملات طالبان که از خروج نیرو‌های آمریکایی از خوشحالی در پوست خود نمی‌گنجند، آن هم در شرایطی که مذاکرات صلح با بن بست روبرو شود، می‌تواند شعله جنگ خانمان سوز افغانستان را بیشتر کند.

 

همانطور که لیز چنی نماینده حزب جمهوری خواه در مجلس نمایندگان اعلان کرد که اعلامیه بایدن یک پیروزی تبلیغاتی برای تروریست هاست. عقب نشینی به مبارزه با تروریسم پایان نخواهد داد. این اقدام فقط به دشمنان فرصت بیشتری برای بازسازی و طرح ریزی پلن حملات علیه کشور را می‌دهند!

 

علاوه بر نیرو‌های امنیتی افغان، گروه‌های سیاسی هم از راه‌اندازی یک جبهه مقاومت دوم سخن می‌رانند.

 

از طرف دیگر کشور‌های تاثیرگذار منطقه همچون روسیه، چین، آمریکا، هند و کشور‌های دیگر هم هشدار داده‌اند که به هیچ وجه برگشت به دهه ۹۰ و تاسیس «امارت اسلامی» را نخواهند پذیرفت و این امر می‌تواند به جبهه‌گیری‌های منطقه‌ای دیگر در افغانستان منجر شود.

 

در کنار آن، مسئله مواد مخدر هم رشد چشمگیری خواهد یافت. افغانستان همین حالا هم بیشترین تریاک جهان را تولید می‌کند و اقتصاد مبتنی بر مواد مخدر، تار و پود افغانستان را همین حالا هم در نوردیده و کشور‌های زیادی از ناحیه کشت، تولید و قاچاق مواد مخدر صدمه دیده‌اند.

 

در صورت شکست مذاکرات صلح، افغانستان با خطر واقعی فروپاشی روبرو خواهد بود و این بر عهده رهبران سیاسی افغانستان و گروه طالبان است که تا چه میزان نسبت به وضعیت کنونی کشورشان دلسوزی دارند، ان‌ها باید از این فرصت، تمام استفاده را برده و بر منافع ملی نسبت به منافع شخصی اولویت قائل شوند، به پشت میز مذاکره ایند و برای ایجاد اینده‌ای بهتر برای مردم افغانستان، از خود تساهل و نرمش نشان دهند.

 

باوجود این همه، در نظر بگیریم که بیشتر مردم افغانستان در صورت به بن بست رسیدن روند صلح (مردم افغانستان امید زیادی به این روند دارند) دیگر قادر نخواهند بود به راحتی قامت راست کنند و چشم به اینده‌ای روشن که از ۲۰۰۱ به ان دوخته بودند، دیگر حتی فکر ان را هم نخواهند کرد.