آیا تزریق دو واکسن ناهمسان کرونا موثرتر است؟

مطالعه کام-کاو (Com-Cov) که در ماه فوریه گذشته توسط متخصصان دانشگاه آکسفورد آغاز شد در حال بررسی این است که تزریق مخلوطی از واکسن‌ آکسفورد ـ‌ آسترازنکا و واکسن فایزرـ‌ بیوان‌تک چه سطحی از ایمنی ایجاد می‌کند.

این روش درمانی که تحت عنوان تقویت اولیه ناهمگن (heterologous prime-boost) نیز شناخته می‌شود، فقط می‌تواند با واکسن‌های مجاز اعمال شود و شامل استفاده از یک دز از دو واکسن مختلف است.

با توجه به عدم دسترسی کافی به برخی واکسن‌ها و نیز تغییر در توصیه‌های پزشکی در خصوص واکسن آسترازنکا، پزشکان و مقام‌های بهداشتی در جهان به شکل روزافزونی معتقدند که در ماه‌های آینده استفاده از روش تقویت اولیه ناهمگن برای واکسینه‌کردن همگانی جمعیت ضروری خواهد بود.

با توجه به این امر مطالعه کام-کاو به سرپرستی پروفسور "متیو اسنیپ" از دانشگاه آکسفورد، سعی کرده است پاسخ‌هایی در خصوص ایمنی و اثربخشی «مخلوطی مکمل» از واکسن‌های مختلف به دست آورد.

داده‌های اولیه این تحقیق که در نشریه پزشکی لنست منتشر شده نشان می‌دهد که تزریق دز اول از واکسن آسترازنکا و به دنبال آن دز دوم از واکسن فایزر و بالعکس، «واکنش سیستمیک بیشتری» نسبت به تزریق دو دز از یک واکسن واحد ایجاد می‌کند.

در این آزمایش، تب و لرز، خستگی، سردرد، درد مفاصل و درد عضلانی پس از دریافت دز دوم در میان کسانی که در مدت ۲۸ روز دو دز متفاوت دریافت کرده‌اند در مقایسه با افرادی که فقط دو دز یکسان از واکسن آسترازنکا یا واکسن فایزر دریافت کرده‌اند، بیشتر گزارش شده است.

این علائم عمدتا «خفیف» بوده اما در میان داوطلبانی که واکسن را به روش تقویت اولیه ناهمگن دریافت کرده‌اند، عوارض «متوسط» و «شدید» نیز بروز کرده است.

پس از بروز این علائم که مدت کوتاهی داشته است، هیچ‌کس نیاز به بستری در بیمارستان پیدا نکرده است. در نهایت مشخص شد که واکسینه کردن با دز مختلط بی‌خطر است.

در مجموع ۸۳۰ نفر از افراد ۵۰ سال به بالا در این مطالعه شرکت کردند. این گروه به دو قسمت تقسیم شدند: ۴۶۳ شرکت‌کننده در مدت‌زمان ۲۸ روز واکسن مختلط یا غیرمختلط دریافت کردند و ۳۶۷ داوطلب با همان ترکیبات در مدت‌زمان بیش از ۱۲ هفته واکسینه شدند.

محققان این مطالعه گزارش می‌کنند که بروز عوارض جانبی پس از واکسینه کردن در گروه‌های سنی جوان بالاتر بوده است.

انتظار می‌رود نتایج مربوط به سطح ایمنی حاصل از اختلاط واکسن‌های مختلف در اوایل ماه آینده گزارش شود.

پروفسور اسنیپ، متخصص اطفال و واکسن‌شناسی در دانشگاه آکسفورد، گفت: گرچه بخشی دومی از این آزمایش هنوز در دست انجام است، مهم است که مردم را درباره این نتایج آگاه کنیم، به ویژه که واکسینه کردن جمعی با دزهای مختلط در چند کشور هم‌اینک در حال بررسی است.

او افزود: نتایج حاصل از این مطالعه نشان می‌دهد که واکسینه کردن با دز مختلط می‌تواند منجر به افزایش غیبت از کار در روز بعد از تزریق واکسن شود. از این رو، مهم است که در برنامه‌ریزی برای واکسینه کردن کادر پزشکی به این روش این موضوع در نظر گرفته شود.

اسنیپ گفت: نکته مهم‌تر این است که هیچ نگرانی‌ای درباره ایمنی واکسینه کردن با دز مختلط وجود ندارد، اما این به آن معنا نیست که ایمن‌سازی بیشتر یا کمتر خواهد بود. امیدواریم که نتایج درباره میزان اثربخشی این روش را در ماه‌های آینده گزارش کنیم.

او گفت: در عین حال، توانسته‌ایم با تغییراتی در طراحی این مطالعه بررسی کنیم که آیا استفاده بلافاصله و منظم از پاراستامول (استامینوفن) باعث کاهش دفعات بروز عوارض جانبی می‌شود یا نه.

به گزارش ایندیپندنت، پروفسور اسنیپ افزود که دفعات بروز عوارض بسته به نوع واکسنی که در ابتدا تزریق می‌شود از تفاوت چندانی برخوردار نیست.

وی گفت: نتایج بسیار شبیه است. در لرز یا خستگی، نتایج کمی متفاوت است اما در نهایت عوارض آن تفاوت چندانی ندارد.

از سوی دیگر نتایج یک مطالعه جدید در اتریش نشان داده است: که واکسیناسیون ترکیبی نه تنها ضرری ندارد بلکه می‌تواند ضریب محافظت را حتی در برابر انواع جدید ویروس کووید بالاتر هم ببرد.

به گزارش دویچه‌وله، تحقیق جدیدی در دانشگاه پزشکی اینسبروکِ اتریش نشان می‌دهد که تزریق دو واکسن ناهمسان و دوزهای ترکیبی، اثربخشی و ایمن‌سازی بیشتری دارد به خصوص وقتی یکی از دو واکسن مثل آسترازنکا پایه ویروسی داشته باشد.

دوروتی فون لائر، دبیر پرژوه تحقیقی این دانشگاه به  شبکه تلویزیونی سراسری اتریش گفته است: مصونیت ناشی از تزریق دو واکسن همسان به مراتب کمتر از وقتی است که فرد دو دز متفاوت دریافت کرده باشد.

دز ترکیبی به خصوص می‌تواند فرد را در برابر ویروس‌های جهش‌یافته بهتر محافظت کند. به طور مثال، آسترازنکا مصونیت بالایی در قبال ویروس‌های جدیدتر و تهاجمی‌تر هم‌چون نوع آفریقایی B.1.351  ایجاد می‌کند اما به گفته لائر، اگر دومین دز با واکسن بیوان‌تک فایزر انجام گیرد، ضریب اطمینان و کارایی واکسیناسیون بیشتر می‌شود.

پژوهشگران دانشگاه اینسبروک اتریش هنوز نتایج قطعی و میدانی از ترکیب واکسیناسیون را نگرفته‌اند و قرار است نتیجه را پاییز یا اوایل زمستان اعلام کنند. دانشگاه آکسفورد گزارش مقدماتی مطالعات خود را هفته آینده ارائه خواهد داد.