ملیحه فلاح | شهرآرانیوز؛ در سالهای اخیر نسخههای متعددی برای درآمدهای پایدار در مشهدالرضا (ع) پیچیده شده است؛ نسخههایی که هر کدام مزایا و معایبی داشته است، اما معایب این نسخهها این بوده که هیچ کدام جامعیت کامل نداشته و ابزار کاربردی آن نیز به صورت کامل هویدا نبوده است.
گزارش امروز ما پیرامون شاخصهای کاملتری برای دست یافتن به نسخه درآمدهای پایدار در جهان شهر برکت و کرامت است. این نسخه شامل ۶ مولفه مهم «توسعه سرمایهگذاری»، «مالیات عادلانه»، «تسهیل در صدور پروانههای ساختمانی»، «گردشگری زیارت»، «مدیریت هزینهها در مدیریت شهری»، و «تقویت اقتصاد زنان خانوار» است که توسط کارشناسان و مسئولان در گفتگو با شهرآرا بیان شده است.
ناگفته پیداست که وجود بارگاه منور رضوی در مشهد، ظرفیتهای بالقوه فراوانی برای این شهر، استان و حتی کشور ایجاد کرده است. ازسوی دیگر خراسان رضوی ظرفیتهای بسیاری در زمینه معادن، نیروی کار ماهر، انرژیهای تجدیدپذیر، زمین و محصولات کشاورزی و دامپروری و فراهم بودن بستر سرمایه گذاری در صنایع دارد که میتوان از همه اینها در مسیر رشد و توسعه استان و به تبع آن شهر مشهد بهره ببرد. در این راستا، نقش مدیریت در استفاده از این منابع و کسب درآمدهای پایدار برای شهر بسیار پررنگ است.
دکتر جعفر خیرخواهان، پژوهشگر اقتصادی، روشهای کسب درآمد ناپایدار شهری را ساده، تمام شدنی و ناعادلانه میداند و میگوید: یکی از راههای مهم اداره شهر، کسب مالیات درست و عادلانه است. یک مالیات بسیار مهم که به آن توجه نشده و باعث رسیدن رانتهای ناحق به برخی افراد شده است، موضوع ارزش افزوده زمینهای شهری است. او ادامه میدهد: مهمترین چیزی که موجب ارزش شهر میشود، زمین آن است. شهرها وقتی رو به گسترش میروند، ارزش زمینهای اطراف آنها افزایش مییابد و موجب کسب سود برای عدهای خواهد شد که به هر دلیلی توانسته اند در آنجا سرمایه گذاری کنند، درحالی که افزایش قیمت زمین در این مناطق به دلیل سرمایه گذاری شهرداری بوده که از جیب مردم شهر هزینه شده است.
خیرخواهان میافزاید: شهر باید قابلیت زندگی داشته باشد و به زیرساختهای اولیه در آن مثل حمل ونقل، بوستان ها، کتابخانهها و... توجه شود تا زمینه ساز ورود سرمایه گذار باشد. همچنین مسئولان باید افرادی را استخدام کنند که با نگاه بلندمدت به موضوع سرمایه گذاری، با سرمایه گذار برخورد خوبی داشته باشند. باتوجه به اینکه سرمایه گذار بین المللی انواع گزینهها را پیش رو دارد، باید برای او فرش قرمز پهن کنیم و بدانیم که دیگران چه پیشنهادهایی به آنها میدهند تا ما گزینههای بهتری را پیش رویشان قرار دهیم.
او سرمایه گذاری را یک موضوع بلندمدت میداند و میافزاید: برای سرمایه گذاری در ابتدا باید از پارهای منابع دست کشید تا پس از گذشت سالها و به سرانجام رسیدن آن به یک سرمایه پربازده تبدیل شود، بنابراین در سالهای آینده از آن بهره خواهید برد، از این رو تعیین مسیری روشن و مشخص از آینده برای جذب سرمایه گذار اهمیت بسیاری دارد. اکنون تناقض گویی در سخنان مدیران و مبهم بودن آینده، باعث ایجاد ناامیدی در این بخش شده است. از سوی دیگر گاهی دولت پس از ورود سرمایه گذار خصوصی به یک بخش، وارد صحنه میشود و باتوجه به بودجههایی که دراختیار دارد، موجب ایجاد یک رقابت مخرب میشود و به دلیل اینکه سرمایه گذار تاب ماندگاری در این بازار را ندارد، از آن خارج میشود و بازار ناقص میماند.
همچنین استاد اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد در گفتگو با شهرآرا، با بیان اینکه مهمترین موضوع در توسعه درآمدهای شهرداری توجه به عدالت اجتماعی است، میگوید: متاسفانه در دورههای قبلی مدیریت شهری، شاهد نوعی توسعه نامتوازن در مشهد بودیم، به طوری که نرخ سرمایه گذاری در بخشهای برخوردار شهر بسیار بیشتر از مناطق کم برخوردار بود. به نظر میرسد در عمل، کم توجهی به توسعه عدالت محور در سالهای گذشته، سبب شده است در برخی مناطق مشهد، شاهد اشباع سرمایه گذاریها و درنتیجه کاهش درآمدهای شهرداری باشیم. اگر مدیریت شهری مشهد توسعه متوازن را در دستورکار قرار دهد، کمک بزرگی به رشد درآمدهای شهرداری میکند.
دکتر عباسعلی لطفی بیان میکند: اینکه در دورههای قبل فقط با تمرکز بر ایجاد مجتمعهای تجاری یا هتل سازی سعی میشد بر درآمدهای شهرداری افزوده شود، نه تنها کمکی به افزایش درآمدهای شهرداری نکرد، بلکه مشکلات پیش آمده در اجرای پروژههای مشارکتی، سبب شد درآمدهای مدنظر مدیران شهری محقق نشود. این استاد اقتصاد ادامه میدهد: یکی از بهترین راهکارها برای افزایش درآمدهای شهرداری، ایجاد بستههای متنوع سرمایه گذاری متناسب با ظرفیتهای مناطق مختلف مشهد است. شهرداری هرقدر بتواند مناطق مختلف مشهد را درگیر فرایند توسعه کند، بر میزان درآمدهای احتمالی اش هم افزوده میشود.
لطفی تسهیل صدور پروانههای ساخت وساز را یکی دیگر از راهکارهای افزایش درآمدهای شهرداری مشهد بیان میکند و میگوید: درحال حاضر دریافت پروانههای ساخت وساز برای بسیاری از شهروندان، فرایندی سخت و پرهزینه است. همین مسئله سبب شده است انگیزه سرمایه گذاری در حوزه ساخت وساز کاهش بیابد. مدیریت جدید شهری باید فرایند صدور و دریافت پروانههای ساخت وساز در مشهد را آسان کند. اگر چنین اتفاقی بیفتد، نه تنها ساخت وساز در شهر رونق میگیرد، بلکه درآمدهای شهرداری نیز افزایش درخورتوجهی مییابد. وی ادامه میدهد: درنظر گرفتن اقدامات تشویقی برای پرداخت عوارض، یکی دیگر از راههایی است که شهرداری میتواند درآمدهای خود را از این محل افزایش دهد.
هاشم دائمی، رئیس کمیسیون حقوقی و نظارت شورای اسلامی شهر مشهد نیز در این باره به شهرآرا میگوید: تاکنون در بیشتر شهرهای کشور، کسب درآمد از طریق روشهای ناپایدار بوده است. اما ما تلاش میکنیم یک بار برای همیشه، برنامه ریزی منسجم و هماهنگی برای کسب درآمدهای پایدار داشته باشیم. این موضوع همیشه به معنی انجام سرمایه گذاریهای بزرگ نیست. گاهی در مدیریت هزینههای خود میتوانیم این درآمدهای پایدار را کسب کنیم. مثلا میتوانیم با هوشمندسازی خیلی از فرایندهای شهری و صرفه جویی در هزینههای سرمایه گذاری، در درازمدت به درآمدهای پایدار خوبی برسیم.
او پس از تاکید بر سرمایه گذاری شهری باتوجه به ظرفیتهای مختلف در هر شهر، به کم کاری در زمینه گردشگری زیارت در مشهد اشاره میکند و ادامه میدهد: وقتی گردشگری زیارت کاربردی و علمی محقق شود، اتفاقات اقتصادی خوبی درکنار آن رقم خواهد خورد. ما باید بتوانیم بعد از حفظ شأن زیارت از این ظرفیت عالی و بین المللی بهره اقتصادی خوبی به نفع مردم مشهد به دست آوریم.
عضو کمیسیون اقتصادی شورای شهر با تاکید بر تعریف پروژههای اقتصادی عدالت محور و کرامت محور به همراه توجه ویژه به توزیع متوازن خدمات در شهر میافزاید: هم اکنون زمینهای بزرگ مقیاسی در مناطق کم برخوردار داریم که مالکان آنها آمادگی اجرای پروژههای مشارکتی کلان اقتصادی و گردشگری با مدیریت شهری را دارند، اما تاکنون از آنها غافل بوده ایم و سالها در کش وقوسهای اداری درگیرشان کرده ایم. اکنون ما در مدیریت شهری تلاش میکنیم به صورت ویژه، بسته اقتصادی و مشوقهای جدی برای کسانی که تمایل به مشارکت دارند، تعریف کنیم.
دائمی با اشاره به وفور پدیده مشاغل خانگی در شهر و نبود زمینه فروش تولیدات این افراد میگوید: ظرفیتهای پنهانی که در دستان توانمند زنان سرپرست خانوار است، یک ثروت ملی است که تاکنون از آن غفلت کرده ایم؛ چون همیشه به دنبال کسب وکارهای غول پیکر هستیم. ما در کمیسیون اقتصادی حتما به این مباحث خواهیم پرداخت و یکی از برنامههای مهم من در این کمیسیون، پیگیری مشاغل زنان سرپرست خانوار و مشاغل خانگی خواهد بود.
او میافزاید: برای تبدیل مشهد به جهان شهر، باید تمام ابزار و استانداردهای یک جهان شهر را برای آن درنظر بگیریم. برای برندسازی شهری و تبدیل مشهد به برندی معتمد، باید ابتدا سبک زندگی ما در مواجهه با زائر یا گردشگر، اصلاح و زیرساختهای لازم برای پذیرش میهمانان خارجی فراهم شود. طبیعی است که محدودیتهایی در مشهد وجود دارد، اما میتوانیم همینها را تبدیل به فرصت کنیم تا فرهنگ رضوی را به سایر ملیتها انتقال دهیم که این موضوع نیز خود به برندسازی شهر ما کمک میکند.