روایتی از خدمت‌رسانی جهادی طرح «شهیدچمران» در مناطق کم‌برخوردار مشهد

تکتم جاوید | شهرآرانیوز؛ «دو روز بود که پدرم به سختی نفس می‌کشید. سرفه هایش که بیشتر می‌شد، تن و بدنمان می‌لرزید. با هر بدبختی بود بردیمش درمانگاه دور میدان و بعد از کلی توی صف ماندن و التماس برای نوبت، دکترش گفت باید برایش کپسول اکسیژن بیاورید. به این در و آن زدیم برای جور کردن کپسول، تا اینکه از مسجد محل برایمان کپسول رایگان آوردند. خدا خیرشان بدهد.»

کم نبودند آن‌ها که در دو یا سه هفته گذشته برای خود یا عضو بیمار خانواده شان به دنبال نوبت دکتر، پیداکردن دارو‌های کرونایی، گرفتن نوبت سی تی اسکن یا پیداکردن و پرکردن کپسول اکسیژن بودند. این وضعیت آن‌هایی بود که پول داشتند یا حداقل یکی از اعضای خانواده ونزدیکانشان حضور داشت تا به دنبال کارهایشان برود، اما برای آن‌ها که در مناطق محروم حاشیه شهر زندگی می‌کنند، با بیکاری و درگیرشدن همه اعضای خانواده، روزگار جور دیگری گذشت؛ جوری که کلمه «سخت» هم نمی‌تواند توصیفش کند.

موج پنجم کرونا که همه گیر شد و آمار نگران کننده‌ای از بیمارستان‌ها و آرامستان‌ها رسید، بسیاری از گروه‌های جهادی و مردمی دست به کار شدند تا باری از دوش کادر درمان بردارند و تسکین درد بیماران باشند. یکی از این گروه ها، جمع افرادی بود که در قالب «طرح شهیدچمران» دور هم جمع شدند؛ طرحی که با نیت خیر استادان دانشگاهی شکل گرفت و به موقع به داد بخشی از این دردمندان نیازمند رسید.

ریه‌هایی که با کپسول خیر پر شد

خانواده سمیه همگی درگیر بیماری شدند. پدرشان کارگر کارخانه‌ای در شهرک صنعتی است و از همان جا با خودش کرونا آورد. هم دیابت دارد، هم چربی، برای همین کرونا سریع‌تر پیشرفت کرد. بعد از او، همسر پنجاه و شش ساله و چهاردختر و پسرش که همه در خانه هستند، کرونا گرفتند. مانده بودند با پول کارگری دارو بخرند یا هزینه خورد و خوراک بدهند. پیداکردن دستگاه اکسیژن هم نگرانی دیگرشان بود. یکی از اهالی معرفی شان کرده بود به یک خیریه. برایش کپسول آوردند. یک هفته‌ای ماند تا نفس هایش آرام و سبک شد.

در این بین، چندنفری هم از خانواده‌های تحت پوشش خیریه بودند که بسته معیشتی تحویل گرفتند و پرستارانی که رایگان برایشان سرم تزریق و درمانشان را پیگیری کردند. مادر یکی از این خانواده‌ها فوت کرد، اما دست کم فرزندانش می‌دانستند که از بی پولی و بی دارویی نمرده است.

افزایش آمار مبتلایان و آغاز نهضت مردمی

سویه جدید کرونا در پیک پنجم هم زمان شد با بدحال شدن بیمارانی که بیشترشان به سرعت دچار درگیری ریوی می‌شوند. پیداکردن کپسول اکسیژن از اولین نگرانی‌های این مبتلایان است که اگر هم پیدا کنند، خیلی‌ها توان پرداخت هزینه اجاره و پرکردن دوباره آن را ندارند. همین موضوع بهانه‌ای شد تا گروهی از استادان دانشگاهی و بسیج دانشگاهیان خودجوش یاری رسان بیماران باشند. شورای مرکزی بسیج اساتید خراسان رضوی در جلسه‌ای با حضور دانشگاه‌های دولتی و غیردولتی، غیرانتفاعی، آزاد و دانشگاه علوم پزشکی، بنا را بر این گذاشتند تا در «طرح شهید چمران» باری از دوش کادر درمان بردارند.

از سوی دیگر، مرکز نیکوکاری «نسیم رحمت توس» که در منطقه پنجتن (گروه جهادی شهید ابراهیم هادی) فعالیت می‌کند، برای شناسایی بیماران و معرفی خانواده‌های محروم درکنار این مجموعه قرارگرفت.

دکتر امیر فرهادیان، مشاور ریاست مؤسسه آموزش عالی خراسان، مسئول این طرح و علیرضا‌رجایی، مدیر فرهنگی دانشجویی مؤسسه آموزش عالی خراسان و دبیر اجرایی آن، کار سامان دهی نیروها، پایگاه‌ها و کمک رسانی را آغاز کردند.

«طرح از حدود یک ماه پیش و با تهیه ۱۵۰ کپسول اکسیژن ۴۰ کیلویی به شکل جدی آغاز شد.» رجایی در توضیح شروع فعالیت به شهرآرا می‌گوید: با استقبال فراوان استادان و خیران دانشگاهی، تاکنون ۴۲۰ کپسول تهیه شده است و انتظار داریم تا ۶۰۰ کپسول اکسیژن نیز تهیه شود. بیماران نیازمندی که بنا به توصیه پزشک نیاز به دستگاه اکسیژن دارند، شناسایی می‌شوند و کپسول به صورت رایگان و همراه با تجهیزات آن به صورت امانت در اختیارشان قرار می‌گیرد.

مکان استقرار و دفتر اصلی این طرح را در خیابان پنجتن، سالن والیبال شهید طالع زاری سپاه قرار دادند که محل رسیدگی به این افراد محروم در حوالی مناطق زندگی آنان باشد، اما درکنار مرکز اصلی، چند پایگاه جدید دیگر هم راه اندازی کردند. یکی پایگاه مسجد قائمیه در پنجتن ۵۴ و دیگری مهدیه منتظران عاشق محله پورسینا.
رجایی درباره راه اندازی پایگاه جدید اضافه می‌کند: همین روز‌ها پایگاه جدیدی را برای خانواده‌های شهدای فاطمیون در منطقه آوینی راه اندازی می‌کنیم تا جمعیت بیمار و محروم این محله نیز زیر پوشش کمک‌ها قرار بگیرند.

او اضافه می‌کند: مسئله مهم این است که در کنار تشکیل پایگاه توزیع کپسول، ارائه بسته‌های معیشتی و خدمات ویزیت هم انجام می‌شود. با برخی داروخانه‌ها هماهنگی شده است که به صورت رایگان دارو دراختیار بیماران گذاشته شود یا تنها بخشی از هزینه‌ها را دریافت کنند.

کاهش مراجعه به بیمارستان، کاهش تردد در شهر

دبیر اجرایی طرح شهیدچمران در ادامه صحبت هایش از هدف‌های مهمی نام می‌برد که انگیزه اصلی این کمک‌ها و مداومت در کار خیران شده است؛ او می‌گوید: هدف مهم و اولیه این بود که میزان ورودی به بیمارستان‌ها را کاهش دهیم. هم برای یاری به کادر درمانی که خسته و فرسوده شده است و هم کاهش مراجعه غیرضروری به بیمارستان ها. از طرفی کاهش تردد بیماران و اعضای خانواده آنان در شهر برای تهیه اقلام دارویی، دستگاه اکسیژن و حتی خورد و خوراک می‌تواند میزان شیوع را کاهش بدهد، زیرا علاوه بر ارائه رایگان دستگاه اکسیژن، بسته‌های معیشتی و مواد غذایی نیز به خانه‌ها ارسال می‌شود.

هم اکنون فقط ۲۰۰ کپسول در پایگاه پنجتن در گردش است و به گفته او درحال حاضر، تعداد زیادی دستگاه اکسی متر، تب سنج و دیگر ملزومات معاینه بیماران دراختیار دارند که با حضور پرستاران و پزشکان جهادی خدمات درمانی به افراد ارائه می‌شود. در کنار مشاوره پزشکی، خدمات پرستاری برای تزریق دارو‌های تجویزشده نیز در دستور کار قرار دارد.

آن طور که رجایی می‌گوید در مدتی که خدمت رسانی کرده اند، ۶ مورد فوتی و ۱۴ مورد بدحالی و اعزام به بیمارستان داشته اند و دیگر بیماران بهبود پیدا کرده اند. او در باره مدت در اختیارگرفتن دستگاه اکسیژن برای خانواده‌ها هم تأکید می‌کند: مدت خاصی را پیش بینی نکرده ایم و بستگی به وضعیت بیمار دارد. گاهی دو یا سه روز بعد برگردانده می‌شود و گاهی بیمار ۱۰ تا ۱۲ روز از کپسول استفاده می‌کند. نکته مهم این است که پس از تحویل کپسول، برای پرکردن آن نیز خودمان به منازل مراجعه و اقدام می‌کنیم که بیمار یا خانواده او از منزل خارج نشود.

خدمات نیمه بها یا رایگان

رجایی در ادامه سخنانش به خدمات درمانی اشاره می‌کند که با توافق دیگر مراکز برای بیماران انجام می‌شود: معرفی بیمار به مراکز درمانی، داورخانه، آزمایشگاه و سی تی اسکن، بخش دیگری از اقدامات است که همه یا بخشی از هزینه‌های آن‌ها را برعهده می‌گیریم. مراکز مورد نظر با ثبت نام در سامانه دانشگاه علوم پزشکی و ثبت فرم خدمت رسانی، هزینه خدمات را از ما دریافت خواهند کرد.
به عقیده او حضور پایگاه‌ها در مساجد و همکاری بچه‌های مسجدی، کمک ویژه‌ای به شناسایی این بیماران و رساندن زودهنگام خدمات درمانی به آنان کرده است.

آماده باش برای موج بعد

او خوشحال است از اینکه در چندروز گذشته، خبر‌های خوبی از کاهش آمار ورودی به بیمارستان‌ها رسیده، اما بدیهی است که مراقبت‌ها هنوز باید ادامه داشته باشد؛ «اگر کاهش آمار مبتلایان و بستری‌ها به همین شکل ادامه پیدا کند و موج فروکش کند، کار را آهسته پیش می‌بریم، اما تعطیل نمی‌کنیم.»
او می‌گوید: درعین خدمت رسانی در وضعیت کنونی، تجهیزات و امکانات خود را برای موج بعدی آماده می‌کنیم. آموزش‌های لازم را دیده ایم تا براساس آنچه پیش بینی شده که در آبان با موج دیگری روبه رو خواهیم شد در آماده باش بمانیم و خدمت رسانی کنیم. در حال حاضر، شبکه نیازمندان را داریم که کار آتی را آسان‌تر خواهد کرد.

راه چاره، کمک‌های مردمی است

براساس آخرین آمار وزارت بهداشت از ۳۳ شهرستان استان، ۱۴ شهرستان در وضعیت قرمز، ۱۷ شهرستان در وضعیت نارنجی و ۲شهرستان در وضعیت زرد قرار دارند. ایران اکنون در خیز پنجم کرونا قرار دارد، در حالی که وضعیت تزریق واکسن که دغدغه این روزهاست نیز از کمبود‌های فراوان حکایت دارد و انبوهی از جمعیت که همچنان درانتظار نوبت اول یا دوم واکسن هستند. در این میان شاید تنها چاره کاهش آمار مرگ و میر همین شناسایی خانواده‌های محروم و رساندن دارو و موادغذایی به آنان باشد که در بودجه سلامت کشور جایی برای آنان نیست.