کتابداران، رزمندگان فکرافزاری دفاع مطهر
یاسر سیاوشی جامی - فعال فرهنگی و عضو هیئت مدیره انجمن علمی کتابداری و اطلاع رسانی شاخه خراسان
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ یکی از مهم‌ترین اتفاق‌هایی که با تحمل تمام رنج‌ها و سختی‌ها بر غنا و ظرفیت کشور افزود، وقوع جنگ تحمیلی و هشت سال دفاع مقدس بود تا بدانجا که رهبر فرزانه انقلاب فرمودند: «این جنگ حقیقتا یک گنج تمام نشدنى است.»
اکنون که بیش از سه دهه از پایان آن جنگ می‌گذرد، همچنان ابعاد جدیدی از ارزش‌های بی نظیر آن پدیدار می‌شود و تأثیرش در آینده تعمیق می‌یابد. از مهم‌ترین شاخص‌های تأثیرگذار براین جنگ، وجود رزمندگانی با اخلاص بود که با روحیه‌ای سرشار از فداکاری و شهادت طلبی، نقش مؤثری در پیروزی خون بر شمشیر داشتند. اگر چه جنگ تمام شد، واضح است مبارزه و خط جهاد همچنان ادامه دارد و در همین راستا وارد سطح دیگری از جنگ شده ایم. بر همین اساس مقام معظم رهبری منویات راهگشای متعددی دارند که می‌فرمایند: «نسل جوان در حال تباه شدن تدریجی به وسیله دشمن است؛ ما باید نگذاریم.
ما باید نسل جوان را حفظ کنیم که اگر جنگ بود، دفاع کند؛ اگر حادثه‌ای در داخل بود، حضور پیدا کند... روی این نسل جوان که مایه تکیه و امید انقلاب است، دارد به تدریج با شکل‌ها و شیوه‌های گوناگون کار می‌شود. این تلاش‌ها بیشتر فرهنگی است... آنچه بیش از همه خطرناک است، ذهن و فکر و روحیه جوان است. این را باید دریافت.» (۲۵ / ۶ / ۱۳۷۰). «فرهنگ به معنای خاص برای یک ملت عبارت از ذهنیات و اندیشه‌ها و ایمان‌ها و باور‌ها و سنت‌ها و آداب و ذخیره‌های فکری و ذهنی است.» (۵/۵/۱۳۷۲).
با گذشت زمان و ریزش‌ها و رویش‌ها و ورود افراد و جریان‌های توانمند و هوشمند انقلابی به این عرصه، کشور پس از دفاع مقدس وارد سطحی متفاوت از منازعه به نام جنگ نرم یا به تعبیری وارد جبهه جنگی دیگری به نام «دفاع مطهر» شد که حوزه فرهنگی را بیش از سایر عرصه‌ها مورد هدف و هجمه قرار داده بود.
یکی از سنگر‌های فعال در این بزنگاه انقلاب و به ویژه در دو دهه اخیر، کتابخانه‌های عمومی بودند. کتابخانه‌های عمومی به عنوان مقر و محفل هم نشینان کتاب، علم و فرهنگ، همواره پایگاهی مردمی و مقدس بوده اند و در کنار مساجد، دانشگاه‌ها و مدارس، نقش پشتیبانی فکرافزاری و تقویت قوای تفکر را به ویژه برای قشر جوان جامعه بر عهده داشته اند.
یکی از کارکرد‌های کتابخانه‌های عمومی و در رأس آن، کتابداران، ایجاد فضای گفتمانی با انواع مخاطبان و آغاز حرکت ارائه خدمات تعاملی به آن هاست.
مکانی که پاتوق هم نشینی ها، رونمایی و معرفی و نقد کتب و آثار متفکران و نویسندگان، جلسات و محفل‌های فرهنگی، نشست‌های کتاب خوان برای معرفی آثار به آحاد جامعه، تبدیل فضای مجازی به بستری برای جولان رویداد‌های کتاب محور و اندیشه ورزانه، بسترسازی به منظور حضور اعضا و مخاطبان در فضای مجازی و حتی ایجاد حلقه ارتباطی با سایر پایگاه‌های انقلابی همچون دانشگاه ها، مدارس، کانون‌های فرهنگی، مساجد و... و انجام فعالیت‌های مشترک و سازنده برای مخاطبان آن هاست.
یکی از عرصه‌های مبارزه که کتابداران به عنوان هسته اصلی و فکر افزاری دفاع مطهر با آن درگیر شده اند، عرصه‌ای است به نام جنگ روایت‌ها که سال هاست هژمونی غرب و نظام سلطه با درک اهمیت و قدرت افکار عمومی ملت‌ها با سرمایه گذاری‌های هنگفت امپراتوری بزرگ رسانه‌ای و با اهداف شیطانی، آن را به راه انداخته اند.
در سال ۲۰۰۱ اندیشکده آمریکایی «رَند» کتابی را با عنوان «شبکه‌ها و جنگ‌های شبکه ای» منتشر کرد که در آن، جمله‌ای محوری وجود داشت: «در جنگ‌های فردا برنده کسی نیست که بزرگ‌ترین بمب‌ها را دارد؛ پیروز کسی است که بهترین روایت را دارد.» بر این اساس، برنده شدن به سبب روایت برتر و غالب در واقع نوعی پیروزی بدون جنگ است. جریانی در عرصه فکری و ذهنی پیروز است که بتواند «روایت بسازد»، «کنترل روایت» را به دست بگیرد و روایت خود را «تثبیت» کند.
در این عرصه، یکی از کارکرد‌های کتابداران به عنوان حکمرانان دانش و فرهنگ و مرزبانان اطلاعات، ارائه و اشاعه روایتی صحیح از تفکر انقلابی و نیز بدخواهان آن بوده است که با ارائه انواع منابع مکتوب و خدماتی متنوع، از پیشگامان این عرصه محسوب می‌شوند.
فعالیت‌هایی همچون معرفی و ارائه کتب و منابع، گرامیداشت اندیشه ها، گفتمان سازی به ویژه در فضای مجازی، برگزاری انواع مسابقات، بزرگداشت نویسندگان و ترویج آثار مرتبط با زندگی نامه شهدا، دفاع مقدس، تقریظ‌های مقام معظم رهبری و گفتمان انقلاب اسلامی و همچنین ارائه خدمات در محدوده جغرافیایی اطراف کتابخانه‌ها و حتی فراتر از آن، همچون امانت بین کتابخانه‌ای در کل کشور، و بسیاری خدمات دیگر و همچنین تعامل با سایر مجموعه‌ها و سازمان ها، نقشی همچون یک فرهنگ سرا و دانشگاه مردمی را در بطن جامعه ایفا می‌کند.
به فرموده مقام معظم رهبری «امروز جوان‌های ما احتیاج دارند به خوراک‌های فکری. مشکل‌تر از کتاب نوشتن، رساندن کتاب به چشم و ذهن مخاطب است؛ این خیلی مهم است. این هنر لازم دارد، دقت لازم دارد، ظرافت‌هایی دارد که بایستی بتوانید این‌ها را وارد ذهن این‌ها بکنید.» (دیدار اعضای ستاد بزرگداشت چهار هزار شهید استان گلستان، ۱۵ آذر ۹۵).
این مهارت مهندسیِ پیام و هنر مشاوره محتوایی همواره بر نقش مؤثر کتابداران در کتابخانه‌های عمومی به عنوان «راویان دفاع مطهر» تأکید نموده و همواره منشأ رویداد‌هایی از جنس نشاط، بیداری و بصیرت بوده است.
یکی از رویکرد‌های ویژه و تأکیدات مهم مقام معظم رهبری در بیانیه مقدس گام دوم انقلاب، استراتژی بهره گیری از ظرفیت نیروی انسانی به ویژه قشر جوان کشور است. در جایی از این بیانیه به عنوان قطب نمای جریان انقلاب می‌فرمایند: «گفته شده است که ایران از نظر ظرفیت‌های استفاده نشده طبیعی و انسانی در رتبه اول است.»
اگر چه این مهم در حد قابل قبولی در سازمان‌ها و نهاد‌های متولی کتابخانه‌های عمومی لحاظ شده است و جوانان متخصص و متعهد به عموم مردم خدمت رسانی می‌کنند، ظرفیت و توانی که در این نیرو‌های پر استعداد و جهادی نهفته، نویدبخش آن است که در گام دوم انقلاب، اتفاقات به مراتب سازنده تری توسط این قشر فرهیخته رقم خواهد خورد. یکی از آن اتفاقات مهم، حرکت در راستای تحقق توصیه‌های مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب و جامعه سازی و ساختن تمدن نوین اسلامی است.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
