گزارشی از بازار آجیل در آستانه شب یلدا | آجیل مخلوط با تورم

تکتم جاوید | شهرآرانیوز؛ مصرف برخی اقلام خوراکی اگرچه برای سلامتی لازم است، به یک دلیل مهم یعنی قیمت، جایی در سبد غذایی بخش زیادی از خانوار‌های مشهدی ندارد. یکی از این اقلام آجیل است. خریدن آجیل، معمولا مناسبت و بهانه می‌خواهد که نزدیک به دو سال گذشته به دلیل شرایط ناشی از بیماری کرونا، همین بهانه‌ها را هم از دست داد. مهمانی‌ها و دورهمی‌های خانوادگی و جشن‌ها پس از این مدت، به دلیل واکسیناسیون عمومی در کشور و بسامان شدن نسبی اوضاع، به تدریج درحال رونق گرفتن است، اما قیمت اقلام میهمانی هیچ شباهتی به قیمت‌های دو سال پیش ندارد. پس از شب یلدای سوت وکور سال ۹۹ امسال باید فروش آجیل پررونق باشد، اما قیمت‌ها برای بسیاری سرسام آور است. وجود تورم و بیکاری برخی افراد، اجازه خرید حتی در حجم و اندازه اندک را هم نمی‌دهد، با این حال رئیس اتحادیه آجیل وخشکبار مشهد به فروش بیشتر در شب یلدای امسال امیدوار است.

تامین هزینه آجیل ازعهده همه برنمی آید

روز‌های منتهی به شب‌های ویژه سال را می‌توان از روی شلوغی مغازه‌های میدان توحید فهمید. آنجا شب و روز ندارد. همیشه خدا مشتری هست؛ هم به دلیل نزدیکی به حرم و منطقه زائرپذیرو هم به علت وجود فروشگاه‌های عمده فروشی. این روزها، اما اثری از ازدحام نیست. مغازه‌ها مشتری دارند، اما نه طوری که در صف انتظار بمانید و با تمام شدن اجناس مواجه شوید. زن و شوهر جوانی درحال انتخاب آجیل هستند. بین انتخاب چند نوع آجیل مخلوط مرددند. زن جوان می‌گوید: دو روز مانده به شب یلدا، تولد یک سالگی پسرمان است و تصمیم گرفته ایم فامیل را به همین مناسبت دعوت کنیم. اما خریدن میوه و شیرینی گران، جای زیادی برای آجیل نمی‌گذارد.

همسرش، صحبت‌های او را پی می‌گیرد: «با این قیمت‌ها تصمیم گرفتیم برای خالی نبودن سفره یلدا، کمی آجیل مخلوط بخریم. شاید به هر مهمان یک ظرف کوچک هم نرسد، اما هزینه آجیل را بگذارید کنار بقیه اقلام پذیرایی که کمرشکن است و تامین آن ازعهده هرکسی برنمی آید.»
یکی از فروشندگان هم گفته او را تایید می‌کند: «وضعیت امسال از سال گذشته بهتر نیست. خیلی‌ها قید خرید آجیل را زده اند و آن‌ها که برای خرید می‌آیند، یا فقط برخی اقلام محدود را انتخاب می‌کنند یا درمجموع به خرید ۴۰۰ یا ۵۰۰ گرم آجیل مخلوط درجه ۲ اکتفا می‌کنند.»

درمیان فروشگاه‌هایی که مشتریانشان اغلب چند بسته کوچک آجیل در دست گرفته اند و خارج می‌شوند، مردی میان سال درحال انتقال بسته‌های آجیل به خودرو توجهم را جلب می‌کند و در پاسخ به کنجکاوی من می‌گوید: من مسئول تهیه سفارش‌های یکی از ادارات دولتی هستم. اگرچه هزینه این خرید برعهده مدیران است، افزایش قیمت‌ها روی حجم و تنوع خرید آن‌ها هم اثر گذاشته است. این کمترین میزان خرید در طول سال‌هایی بوده است که در این سازمان کار می‌کنم.

در این بازار، مشتریان دیگری هم هستند. برخی فقط قیمت می‌پرسند و می‌روند و عده‌ای دیگر به چند خرید محدود اکتفا می‌کنند، اما حرف همه، گرانی است و شرمندگی. در این میان هستند مشتریانی که بی توجه به قیمت‌ها خرید می‌کنند، اما تعدادشان اندک است و معلوم است از کدام قشر جامعه هستند.

یکی از مشتری‌ها که خود را عطایی معرفی می‌کند، درحال انتخاب نوعی پسته می‌گوید: قیمت مغازه‌ها مشتری را سردرگم می‌کند. هرکدام اسمی روی آجیل گذاشته اند و آن را با قیمتی متفاوت می‌فروشند. همه هم ادعا می‌کنند که نرخ اتحادیه است. اما مشتری نه به اتحادیه دسترسی دارد، نه از کیفیت محصولات سردرمی آورد، بنابراین مجبور است به اندازه پولش خرید کند که آبروداری کرده باشد.

از چند فروشگاه بزرگ و کوچک قیمت می‌گیریم. علاوه بر تفاوت قیمت هر فروشگاه با دیگری، هرچه از پایین شهر به سمت بالای شهر می‌رویم، قیمت‌ها افزایش می‌یابد. از طرف دیگر نرخ‌هایی که رئیس اتحادیه اعلام می‌کند، متفاوت است. هرچند که به گفته او آجیل‌ها نوع و کیفیت مختلفی دارند که نمی‌شود رقمی را به عنوان قیمت ثابت اعلام کرد.

کاهش ۴۰ درصدی تولید آجیل و خشکبار

رئیس اتحادیه فروشندگان آجیل وخشکبار مشهد تحلیل خود از وضعیت بازار را با افزایش دورهمی‌ها مرتبط می‌داند و به رونق فروش امیدوار است. علیرضا ارزانی ممقانی در گفتگو با شهرآرا تاکید می‌کند: افزایش دورهمی‌ها و مجالس نشان می‌دهد که تمایل به خرید نیز نسبت به سال گذشته -که بازار کاملا در رکود بود- بیشتر شده؛ هرچند که تورم، قدرت خرید را بسیار کاهش داده است.

وی با اشاره به اینکه فروشندگان و توزیع کنندگان آجیل همه توان خود را به کار گرفته اند تا اقلام موردنیاز شب چله امسال در سفره خانواده‌ها باشد، اضافه می‌کند: افزایش قیمتی که در بازار به وجود آمده است، ارتباط مستقیم با عرضه و تقاضا دارد. دلیل کاهش فروش و رکود بازار، هم کاهش درآمد و تقاضای مردمی بوده و هم کاهش تولید که درپی خشک سالی رخ داده است.

رئیس اتحادیه فروشندگان آجیل وخشکبار مشهد کاهش تولید آجیل و خشکبار را حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد اعلام می‌کند و می‌افزاید: کاهش تولید به خصوص در برخی اقلام آجیل و خشکبار باعث کاهش عرضه شده که همین کمبود، قیمت‌ها را ۲۰ تا ۳۰ درصدنسبت به سال گذشته افزایش داده است.

ارزانی، وضعیت کنونی عرضه را مطلوب اعلام می‌کند و می‌افزاید: سال گذشته به دلیل کمبود تقاضا ازسوی شهروندان، بخش زیادی از محصولات به عنوان تولیدات نمونه، صادر شدند و چیزی باقی نمانده است. امسال هم اگر میزان تقاضا از عرضه کمتر باشد، محصولات را صادر خواهیم کرد.

وی درباره کاهش میزان سود عمده فروشان و خرده فروشان آجیل و خشکبار توضیح می‌دهد: سود اعضای صنف ما در فروش بیشتر است. ما هم تلاش می‌کنیم میزان سود را تا حد ممکن کاهش دهیم، اما ازآنجایی که به عنوان یکی از تولیدکنندگان تابع شرایط کشور هستیم، چندان قدرت کاهش قیمت نداریم. البته اصرار داریم اقلام را به صورتی عرضه کنیم که شهروندان با هر درآمدی بتوانند دست کم در حجم کم خرید کنند.
با این همه شهروندان می‌توانند برای اعلام شکایت به اتاق اصناف، به شماره ۳۰۰۰۱۲۴ پیامک بزنند یا از طریق شماره تلفن۱۲۴ شکایت خود را گزارش کنند.