فاطمه رافع
خبر نگار
56هزارو272 نوزاد در هفت ماه نخست امسال در خطه خراسان رضوی چشم به این دنیا گشوده اند و 25هزارو558زوج نیز در همین بازه زمانی در استان راهی خانه بخت شده اند. خبر خوش اینکه این آمارها از تازه ترین وضعیت وقایع حیاتی که سازمان ثبت احوال کشور به تازگی منتشر کرده است، حکایت از آن دارند که خراسان رضوی پس از تهران، در ولادت و وصلت رتبه دوم را در میان استان های کشور از آن خود کرده و به عبارتی بالانشین است.
جای پای محکم استان در ولادت
در هفت ماه نخست امسال 583هزارو266نوزاد در کشور متولد شده اند و در این ولادت ها، نوزادان پسر گوی سبقت را از نوزادان دختر ربوده اند. به بیان دیگر، 300هزارو705نفر از این نوزادان پسر و 282هزارو561نفر دختر بوده اند. در استان تهران در این بازه زمانی 72هزارو187نوزاد متولد شده اند و همان طور که پیش تر هم گفتیم، خراسان رضوی با تولد 56هزارو272نوزاد در جایگاه دوم این رتبه بندی ایستاده است. آمار ثبت احوال درباره وضعیت تولدها در خراسان رضوی علاوه بر سوی روشنی که از آن گفتیم، حکایت از آن دارد که استان ما دست کم در سه سال گذشته جایگاهش را در این زمینه حفظ کرده است. این جای پای محکم خراسان رضوی در بالانشینی میان استان های کشور خوب است، اما مرور سیر تغییرات موالید استان دست کم در یک دهه گذشته حکایت از نزولی بودن این نمودار دارد. اگر بخواهیم با عدد و رقم بگوییم، خلاصه اش می شود اینکه در سال۱۳۹۲، ۱۴۲هزارو9نوزاد در خراسان رضوی به دنیا آمدند، اما این تعداد در سال1402 به ۱۰۱هزارو۶۵۹نوزاد کاهش داشته است. جالب اینکه در نیمه نخست این دهه، روند ولادت ها نوسانی و افزایشی بود و در سال۱۳۹۴ به ۱۵۴هزارو۸۳۴نوزاد رسیده که بالاترین تعداد ولادت در دهه گذشته است. اما در نیمه دوم این دوره، روند تولدها به شکل چشمگیری کاهش داشت و در سال۱۴۰۲ به کمترین میزان خود رسید. از سوی دیگر، با استناد به همین آمار، کارشناسان از خطر سقوط در سیاه چاله جمعیتی می گویند و هشدار می دهند که باید فرصت باقی مانده را برای نجات کشور غنیمت دانست. نقطه عطف این هشدارها را هم شاید بتوان هشدار اخیر وزیر بهداشت دانست که همین آذرماه از سقوط تاریخی فرزندآوری خبر داده و گفته بود که امسال نخستین بار در کشور تعداد تولدها به کمتر از یک میلیون نفر خواهد رسید و این موضوع بسیار نگران کننده است.
وصلت ها از صعود تا افول
274هزارو596زوج در هفت ماه نخست امسال زندگی مشترکشان را آغاز کرده اند و روانه خانه بخت شده اند. تهران با ثبت 35هزارو316فقره ازدواج، در این زمینه استان نخست است و پس از آن خراسان رضوی با 25هزارو558فقره وصلت رتبه دوم را از آن خود کرده است. حالا اگر بخواهیم بدانیم روند ازدواج ها در خراسان رضوی روی نمودار صعودی بوده است یا نزولی، باید نگاهی به آمارهای رسمی بیندازیم. برای مثال در یک دهه گذشته، در سال۱۳۹۳، ۶۹هزارو۲۰۰فقره ازدواج در خراسان رضوی ثبت شده است. این تعداد در سال۱۳۹۴ به ۶۰هزارو۴۷۲فقره و در سال۱۳۹۵ به ۶۰هزارو۵۳۶فقره رسیده است. در سال۱۳۹۶، ۵۳هزارو۹۹۲فقره ازدواج ثبت شده و در سال۱۳۹۷ این رقم به ۴۹هزارو۴۵فقره و در سال۱۳۹۸ به ۴۶هزارو۳۵۵فقره کاهش داشته است. در سال۱۳۹۹ آمار ازدواج ها نسبت به سال قبل افزایش یافته و به ۵۰هزارو۴۸۱فقره رسیده، اما همچنان نسبت به سال۱۳۹۶ کاهش داشته است. این روند در سال۱۴۰۰ هم تکرار شده و در این سال ۵۲هزارو۲۱۳فقره ازدواج به ثبت رسیده است. در سال۱۴۰۱ تعداد ۴۶هزارو۲۸۴فقره ازدواج در استان ثبت شده و این آمار در سال۱۴۰۲ به ۴۳هزارو۸۸۷فقره رسیده است که نسبت به 10سال قبل کاهش چشمگیری دارد. چنان که مشخص است، آمارها هم از گریز دختران و پسران از ازدواج حکایت دارد. یعنی این رخداد حیاتی که منجر به تشکیل خانواده می شود و وضعیت مطلوب آن بر دیگررخدادهای حیاتی جامعه ازجمله فرزندآوری هم اثرگذار است، در یک دهه گذشته سیر کاهشی داشته است.
طلاق در خراسان رضوی بحرانی تر از کشور
نمی خواهیم کامتان را تلخ کنیم، اما نمی شود صحبت از آمارهای ازدواج باشد و پای طلاق به میان کشیده نشود. در هفت ماه اول امسال 108هزارو673طلاق در کل کشور ثبت شده است. از این تعداد 18هزارو606فقره سهم استان تهران بوده است و پس از آن خراسان رضوی رتبه دوم را در بیشترین تعداد طلاق های ثبت شده کشور به خود اختصاص داده است. به بیان دیگر، در این بازه زمانی 11هزارو681زوج در استان ما به زندگی مشترکشان پایان داده اند. حالا اگر بخواهیم نسبتی میان وصلت ها و جدایی ها برقرار کنیم، با یک حساب وکتاب سرانگشتی به این می رسیم که به صورت میانگین در هفت ماه نخست امسال از هر 2.5 ازدواج کشور، یک مورد به طلاق منجر شده است. اما این نسبت در خراسان رضوی بحرانی تر است. در مدت مشابه، در استان ما از هر 2.1 ازدواج، یک فقره آن به جدایی ختم شده است. در دهه گذشته، آمار طلاق در خراسان رضوی تغییرات درخورتوجهی داشته است. در سال۱۳۹۳، تعداد ۱۸هزارو۶۳۰فقره طلاق ثبت شده است. این عدد در سال های بعد روند کاهشی داشته و در سال۱۳۹۴ به ۱۷هزارو۱۶۵فقره، در سال۱۳۹۵ به ۱۶هزارو۵۸۰فقره و در سال۱۳۹۶ به ۱۶هزارو۴۴۳فقره کاهش داشته است. اما از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰، شاهد روند صعودی در آمار طلاق بوده ایم. در این سال ها به ترتیب ۱۸هزارو۱۹۱فقره، ۱۸هزارو۵۱فقره، ۱۸هزارو۸۳۰فقره و ۲۱هزارو۵۶۶فقره طلاق ثبت شده است. در سال۱۴۰۱ تعداد طلاق ها به صورت چشمگیری افزایش داشته و به ۲۴هزارو۹۴۸فقره رسیده است؛ هرچند این عدد در سال۱۴۰۲ به ۲۱هزارو۶۴۳ فقره کاهش یافته است.