به‌مناسبت صدوچهل‌وپنجمین سالگرد اختراع تلفن | الو، صدای من می‌آد؟

مریم شیعه‌زاده | شهرآرانیوز - تاریخ همیشه آبستن اتفاقات و ماجرا‌هایی است که مرورشان حتی پس از گذر قرن‌ها شگفت‌انگیز و گاهی هم بهت‌آور است و قصه‌شان هیچ‌وقت تکراری نمی‌شود. به‌عنوان مثال ۱۴۵ سال پیش و در چنین روزی، الکساندر گراهام بل موفق شد اولین مکالمه تلفنی‌اش را برقرار کند و تلفن رسما شروع‌به‌کار کرد. نخستین کلمات گراهام‌بل پشت گوشی تلفن و برای ثبت در تاریخ، کلمات عجیبی است: «آقای واتسون، خواهش می‌کنم فوری بیایید اینجا، من به کمک شما احتیاج دارم.»

تامس واتسون همکار بل بود. کسی که از حدود یک‌سال پیش از این رخداد، در کنار او بود و با یکدیگر موفق به کشف سازوکار تلفن شدند. در روز تاریخی ۱۰ مارس ۱۸۷۶ وقتی بل پشت تلفن قرار گرفت، در حین آزمایش، آب اسید باتری روی لباس بل ریخته شد و او بی‌اختیار این کلمات را به کار برد و واتسون که در انتهای مدار و طبقه دیگری مشغول‌به‌کار بود، با عجله و سراسیمه و غرق در خوش‌حالی خودش را به بل رساند. این داستان کوتاه، روایتگر ۱۴۵ سال پیش در چنین روزی است و معلوم نیست ۱۴۵ سال بعد، با سرعتی که امروز پیشرفت فناوری در پیش گرفته است، این داستان به کجا خواهد رسید.

تلاش برای کشف تلفن

الکساندر گراهام‌بل نخستین کسی نبود که در طول تاریخ برای اختراع تلفن تلاش می‌کرد. چند سال پیش از آنکه تلاش‌های بل به ثمر بنشیند، یوهان فیلیپ رایس موفق به برقراری اولین مکالمه تلفنی تاریخ شد. او در سال ۱۸۴۶ از طریق تلفنی که خودش اختراع کرده بود، جمله‌ای آلمانی به کار برد. جمله‌ای که عجیب‌تر از اولین کلمات بل است و به معنی «اسب، سالاد خیار نمی‌خورد» بود. رایس هیچ‌وقت موفق نشد اختراعش را ثبت کند یا بسط دهد، اما بل این کار را انجام داد.

اتفاقی برای خانم الیت گری هم رخ داد. او نیز سه هفته بعد از ثبت اختراع تلفن به‌نام الکساندر گراهام‌بل توانست با تلفنی که خودش ساخته بود، ارتباط برقرار کند، اما از آنجایی که دیرتر از بل به خط پایان رسیده بود، امروز نام تلفن با نام بل گره خورده است. پس از اینکه بل از اختراعش رونمایی کرد و عموم را در جریان ایده‌اش گذاشت، زیرساخت‌های تلفن همراه به‌سرعت شکل گرفت. سیم‌ها از شهری به شهر دیگر کشیده شد تا «تله» به‌معنای دور و «فون» به‌معنای صدا تحقق پیدا کند و این تازه آغاز ماجرا بود.

دهه ۸۰؛ دهه تحولات بزرگ

تلفن آقای بل ساده بود؛ بخش چوبی محکمی داشت و قسمتی قیفی‌شکل که از طریق آن حرف بزند. باتری اسیدی داشت و در تولید آن مقداری هم سیم مسی به کار رفته بود. ساختاری ساده، جدید و البته بسیار مهم نسبت به نمونه‌های قبلی و نمونه‌هایی که با فاصله‌ای کم رونمایی شد. افراد زیادی در طول تاریخ و پیش از ظهور بل با مفاهیم مربوط به الکتریسیته آشنا بودند، اما اطلاعاتشان درباره اصوات و چندوچون آن‌ها کامل نبود. بعد‌ها هم افرادی آمدند که دیگر به انتقال صوت به‌صورت مکانیکی قائل نبودند و به‌دنبال شکلی جدید از انتقال اصوات بودند.

وقتی انرژی الکتریکی کشف شد، استفان گری، شیمی‌دان انگلیسی، اولین کسی بود که در سال ۱۷۲۹ توانست الکتریسیته را در یک سیم حرکت دهد. او الکتریسیته را در مسافتی به‌اندازه ۳۰۰ پا انتقال داد و تا سال ۱۸۰۰ مخترعان و دانشمندان زیادی روی انتقال پیغام‌های کوتاه و بلند از طریق سیم‌ها مطالعه کردند. دست‌آخر و در سال ۱۸۲۰ فیزیک‌دان دانمارکی دست به کار شد و کریستن ارستد الکترومغناطیس را کشف کرد تا یک سال بعد، مایکل فارادی، آزمایشات او را برعکس کند و انرژی مغناطیسی را در جهت خلق انرژی الکتریکی به کار بگیرد. در سال ۱۸۸۰ سرانجام از ترکیب اختراعات جدید و فرستنده کربنی و گوشی بل، تلفن‌های ثابت امروزی ساخته شد.

از نسل اول به نسل دوم

در تاریخ تلفن می‌توان نمونه‌های زیادی را معرفی کرد و درباره‌شان حرف زد، اما تلفن‌های رادیویی شاید به همان اندازه اهمیت داشته باشند که نمونه اولیه تلفن ثابت بل داشت؛ زیرا آن‌ها مقدمه اختراع تلفن همراه سلولی مدرن امروز بودند و تاریخ آغازبه‌کار آن‌ها به سال ۱۹۷۳ بازمی‌گردد. در این سال، اولین تلفن همراه بی‌سیم به وزن دو کیلوگرم رونمایی و استفاده شد. امروز که به عقب نگاه می‌کنیم، صحبت‌کردن با وسیله‌ای به وزن دو کیلوگرم شاید عجیب و مضحک به‌نظر برسد، اما همین اختراع بدقواره تحولی در تاریخ ارتباطات دنیا بود.

تلفن‌های همراهی که به‌اصطلاح به آن‌ها تلفن‌های نسل اول می‌گویند و تفاوتشان با تلفن‌های نسل دوم، در آنالوگ‌بودن سیگنالشان است. سیگنال آنالوگ آن دسته از سیگنال‌هایی هستند که ولتاژشان در لحظه متغیر است. این سیگنال‌ها ممکن است با میکروفون ساخته شود و نمی‌شود آن را در آی‌سی‌های حافظه ذخیره کرد، نویزپذیری زیادی دارند و.... در تلفن‌های نسل دوم با سیگنال‌های دیجیتال، همه‌چیز به صفرویک تبدیل می‌شود. برای تبدیل سیگنال آنالوگ به دیجیتال راه‌های مختلفی وجود دارد، اما اصولا این تبدیل با نمونه‌برداری از آنالوگ و تبدیل این نمونه‌ها با مبدل به دیجیتال صورت می‌گیرد.

چهل سال طلایی

تلفن ثابت، تلفن پیام‌گیر، نسخه‌های اولیه ویدئوفون، تلفن خودکار، تلفن رادیویی خودرو، تلفن اینترنتی، تلفن ماهواره‌ای، تلفن همراه، تلفن هوشمند و... نام‌هایی بودند که از اواسط دهه ۱۹۸۰ یکی پس از دیگری آمدند و ایده اولیه بل را تکمیل کردند. برقراری ارتباط که زمانی در تاریخ زندگی انسان‌ها با آتش و دود و بستن نامه به پای کبوتر انجام می‌شد، امروز به‌جایی رسیده است که انسان‌ها می‌توانند از جای‌جای زمین با یکدیگر ارتباط صوتی و تصویری برقرار کنند و خود را در زمانی واحد، در مکان‌های متفاوت تعریف کنند.

مقدمه تلفن‌های همراه امروزی با شکل‌وشمایلی که می‌بینیم، نوآوری اپل در سال ۲۰۰۷ بود. اپل با تبدیل‌کردن تلفن‌ها به گوشی هوشمند کوچک، اولین نسل از آیفون را پیش‌روی کاربران قرار داد. اگرچه پیش از آن هم شاهد عرضه موبایل‌هایی با نمایشگر لمسی بودیم، اما طراحی انقلابی و رابط کاربری زیبای این دستگاه، روند تولید تلفن‌های همراه را به‌کلی تغییر داد و آن‌ها را به شکل‌وشمایل امروزی درآورد. در چهل سال گذشته تغییرات تلفن، باورنکردنی و با سرعتی شگفت‌انگیز بوده است و باید منتظر ماند و دید که در آینده‌ای نزدیک، ارتباطات به کجا خواهد رسید.