توزیع بی واسطه کالا‌های اساسی به نفع مردم در جایگاه‌های عرضه مستقیم کالا‌های اساسی شهرداری

مرتضی محمدپور | شهرآرانیوز؛ همه ساله با فرارسیدن نوروز درکنار شور و شوق آغاز سال جدید، عموم مردم و به خصوص سرپرستان خانوار با تلاطمات بازار عرضه اقلام اساسی و کالا‌های موردنیاز شب عید دست به گریبان می‌شوند همین امر، باعث شد مدیریت شهری در مشهدالرضا برای رفع نگرانی مجاوران و زائران شهر امام مهربانی‌ها در نوروز امسال آستین بالا بزند و با برپایی بیش از ۱۰۰ جایگاه عرضه اقلام اساسی برای مردم، بخشی از نگرانی‌های اقتصادی آن‌ها را کاهش دهد. بر این اساس، شهرآرا در دومین گزارش خود وضعیت این جایگاه ها، را بررسی کرده است.

تخفیف برای خریدار، سود برای فروشنده

اگرچه بسیاری از مردم مشهد از این اقدام شهرداری استقبال کردند، حقیقت آن است که عرضه باتخفیف این اقلام که جزو کالا‌های پرفروش هر جایگاه نیز به شمار می‌روند، ممکن است در حوزه درآمدزایی و چرخه مالی این مراکز عرضه اختلال ایجاد کند؛ زیرا از تخم مرغ و مرغ گرفته تا میوه جات، همه با نرخ‌های تنظیم بازاری به فروش می‌رسند و در بعضی مواقع درمورد کالا‌هایی مثل سیب زمینی و گوجه فرنگی، نرخ فروش در هرکیلو حدود هزار تومان حتی از قیمت میدان میوه وتره بار نیز کمتر است. درنتیجه بدون شک این تخفیف‌های شیرین، کام جایگاه‎داران را تلخ خواهد کرد؛ به خصوص زمانی که بدانیم برخی از این افراد، محل استقرار مراکز فروش خود را اجاره کرده اند و پرداخت اجاره بها و تامین حقوق کارکنان جایگاه در هر ماه، در گرو سودآوری کامل از محل فروش جایگاه‌ها خواهد بود.

با این حال مشاهده میدانی خبرنگار شهرآرا و گفتگو با برخی جایگاه‎داران، حکایت از رضایت آنان از عرضه باتخفیف اقلام اساسی دارد. رضوانی، مدیر جایگاه بابانظر، در این باره می‌گوید: اگرچه این استدلال که ممکن است عرضه باتخفیف برخی اقلام مثل گوجه فرنگی، تخم مرغ یا سیب زمینی، برای جایگاه داران سودآور نباشد، استدلال درستی است و باعث می‌شود در این موارد خاص، سوددهی چندانی نداشته باشیم، اما در عمل، استقبال مردم به حدی گسترده و چشمگیر است که با افزایش فروش، خلأ حاصل از سود کم به طورکامل جبران می‌شود و شرایطی را ایجاد می‌کند که درمجموع مشکلی برای جایگاه داران ایجاد نشود و فروشندگان از این بازار گرم و فروش زیاد، راضی باشند.

بازرسی سخت گیرانه؛ راز مصونیت از تخلف

اگرچه همه جایگاه داران ملزم شده اند اقلام اساسی تعیین شده را فقط با نرخ‌های مشخص و باتخفیف عرضه کنند، ازطرفی به فروشندگان اجازه داده شده است که درکنار کالا‌های اساسی، بتوانند برخی اقلام دیگر را نیز به فروش برسانند؛ مثلا بخش فروش میوه و سبزی در جایگاه‌ها علاوه بر سیب زمینی، پیاز، گوجه فرنگی و سایر اقلام تنظیم بازاری، می‌تواند موز و سایر میوه جات را نیز به فروش برساند و درنتیجه، جمعیت انبوهی که همه روزه برای خرید کالا‌های اساسی و تخفیف دار به این جایگاه‌ها مراجعه می‌کنند، مشتری تضمین شده سایر اقلام نیز خواهند بود.

در این فروش تضمینی علاوه بر اینکه به طور هم زمان، خریداران از تخفیف چشمگیر در مایحتاج ضروری و فروشندگان از سود مناسب بهره‌مند هستند، به دلیل وجود نظارت‌های دقیق و بازرسی‌های پیوسته از جایگاه ها، امکان بروز تخلفات محتمل نظیر کم فروشی و گران فروشی وجود ندارد، تاجایی که رئیس بازرسی و نظارت اتاق اصناف مشهد در این باره می‌گوید: نظارت بر مراکز عرضه کالا‌های اساسی شهرداری از این نظر شرایط متفاوتی دارد که در کمیته‌های بازرسی آن، نمایندگانی از اصناف مرتبط، اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان و نیز جهادکشاورزی، زیر نظر رئیس سازمان تعزیرات حکومتی استان حضور دارند و لذا این سختگیری در بازرسی و نظارت، امکان دور زدن قانون و تخلف را ازپایه از بین برده است و از سازمان سامان دهی مشاغل شهری گرفته تا تعزیرات، اتاق اصناف و جهادکشاورزی پیوسته بر نرخ‌های فروش و کیفیت اجناس، نظارت میدانی می‌کنند.

امیر دلداری می‌افزاید: ابتکار ویژه شهرداری مشهد در برپایی مراکز عرضه اقلام اساسی از این نظر اهمیت مضاعف پیدا می‌کند که بر مبنای آن، تولیدکنندگان کل این مجوز را پیدا می‌کنند که به صورت مستقیم و با درصد سود کمتر با خریداران خرد و عموم مردم ارتباط برقرار کنند و درنتیجه بسیاری از زنجیره‌های معاملات کاذب و پرتخلف که با حضور واسطه گران و دلالان به وجود می‌آمد، حذف شده است؛ مثلا بخش درخورتوجهی از بار میوه و صیفی جات در جایگاه‌ها به صورت مستقیم از باغدار و کشاورز تامین می‌شود و بر این اساس، حتی در اقلام غیراساسی که برای عرضه آن ها، جایگاه داران مکلف به رعایت یک نرخ مشخص و ازپیش تعیین شده نیستند، بازهم تخفیف چشمگیر و ملموسی نسبت به بازار آزاد دیده می‌شود.

ابتکار شهرداری؛ زمینه ساز تحریم اجتماعی گران فروشی

جایگاه‌های عرضه اقلام اساسی شهرداری همواره محل رجوع بسیاری از شهروندان برای تهیه کالا‌های موردنیازشان بوده است، با این حال ابتکار شهرداری مشهد برای عرضه ارزان و گسترده برخی اقلام خاص در این جایگاه‌ها نه فقط با استقبال مردم مواجه شده، بلکه غیرمستقیم بر جو بازار نیز تأثیر گذاشته و از دامنه گران فروشی‌ها در برخی کالا‌های اساسی کاسته است.

مدیرعامل سازمان سامان دهی مشاغل شهری و فرآورده‌های کشاورزی شهرداری مشهد در این باره به خبرنگار شهرآرا می‌گوید: پیش از آغاز سال جدید و پس از دستور شهردار مشهد درباره برپایی جایگاه‌های عرضه مستقیم اقلام اساسی موردنیاز مردم در نوروز، ۱۰۸ جایگاه در این راستا برپا شد و طبق برنامه ریزی ها، کالا‌های اساسی موردنیاز خانوار همچون سیب زمینی، پیاز، تخم مرغ، مرغ و... که در این ایام بیش از پیش موردتوجه سودجویان قرار می‌گرفت و مردم را گرفتار مسئله گران فروشی و تخلفات مشابه می‌کرد، در این جایگاه‌ها به صورت مستقیم عرضه شد.

مسعود رضوی می‌افزاید: باتوجه به اینکه پایان تعطیلات نوروز با آغاز ماه مبارک رمضان هم زمان شد، مدیریت شهری تصمیم گرفت این غرفه‌ها حتی پس از نوروز هم برپا بماند تا مردم بتوانند همچنان از این شرایط استفاده کنند و درنتیجه، شاهد بوده ایم که در آغاز قرن جدید، بسیاری از تخلفات نظیر احتکار و گران فروشی که همه ساله در این ایام در بازار‌های مختلف میوه و تره بار، محصولات پروتئینی و سایر اقلام ضروری رخ می‌داد، با کاهش چشمگیر مواجه شد؛ زیرا وقتی فروشگاه‌های شهرداری اقدام به عرضه کالا‌های اساسی زیر قیمت بازار کنند و مردم نیز همچون شرایط کنونی از این طرح استقبال کنند، گران فروشان با یک تحریم اجتماعی مواجه می‌شوند و درنتیجه، این اقدام شهرداری حتی بر بازار گسترده و آزاد سطح شهر نیز تأثیر خواهد گذاشت.