آثار «فورس ماژور» و یا «قوه قاهره» در قرارداد چیست؟

فرزانه عمادی | شهرآرانیوز؛ «فورس ماژور» Force Majeure اصطلاحی است حقوقی که نخستین بار در قانون مدنی فرانسه به کار رفت. اگرچه در زبان فرانسوی این واژه دارای معانی عام و خاص است، اما در قوانین حقوقی کشورمان «قوه قاهره» یا «قوه قهریه» نیز معانی می‌شود. فورس ماژور به معنای رویداد و حالتی پیش بینی ناپذیر است که خارج از قدرت اشخاص متعهد در قرارداد رخ دهد که شخص نمی‌تواند به تعهدات خود پایبند باشد. اتفاقات طبیعی که هیچ کس در وقوع آن نقشی نداشته باشد نیز «قوه قاهره» هستند. وقوع آتش سوزی، سیل و زلزله از مصادیق قوه قاهره محسوب می‌شوند.

پذیرفتن «فورس ماژور» در قرارداد‌ها به این صورت است که اولا اجتناب ناپذیر باشد و شخص قدرتی برای رفع خطر نداشته باشد، همچنین رویداد باید پیش بینی ناپذیر باشد و اتفاق از توان، اختیار و مسئولیت متعهد خارج باشد.
انحلال قرارداد و تعلیق قرارداد از آثار «فورس ماژور» است که باعث می‌شود قرارداد منحل شود و یا به صورت موقت متوقف شود که تشخیص آن با دادگاه است.

چنانچه اشخاص متعهد به درستی انجام وظیفه نکنند و یا فروشنده از مواد مرغوب در جنس سفارش شده استفاده نکند و در صورتی که شخص ورشکسته شود، قوه قهریه محسوب نمی‌شود و نمی‌توان از «فورس ماژور» در قرارداد استفاده کرد حتی اگر این اتفاقات پیش بینی ناپذیر باشند.
بار اثبات قوه قهریه بر عهده متعهد می‌باشد. در واقع فرد متعهد باید وقوع اتفاق یا علت خارجی که به عهده او نیست را اثبات کند. در صورتی که متعهد چنین موردی را ثابت کند، محکوم به پرداخت خسارت نخواهد بود.