درباره بالا بردن آستانه تحمل در رویارویی با بیماری‌ها و چگونگی تعامل با دیگران

معصومه متین‌نژاد | شهرآرانیوز؛ این‌قدر داخل مطب شلوغ است که در ورودی را بسته‌اند. برادرم با عصا و دستی که به گردنش آویزان است، به دیوار پیاده‌رو تکیه داده و هر لحظه تعادلش برهم می‌خورد. چهل و پنج دقیقه‌ای صبر می‌کنیم و خبری نمی‌شود. یک هفته از عمل سختی که داشته‌است، می‌گذرد، ولی هنوز درد می‌کشد. شکستگی لگن این امکان را که چند دقیقه‌ای بنشیند و استراحت کند، از او گرفته‌است.
راه را به داخل مطب باز می‌کنم و خودم را به میز منشی می‌رسانم. از نوبتم می‌پرسم و از معطلی‌ام می‌گویم. منشی خیلی خونسرد پاسخ می‌دهد: «شلوغه دیگه، چه‌کار می‌شه کرد!» ناگهان مانند بمبی منفجر می‌شوم و همه معطلی و دردی را که برادرم در این یک ساعت حس کرده‌است، برسرش فریاد می‌زنم: «چرا تماس نگرفتید که دیرتر بیایم؟ چرا برای یک ساعت به این همه آدم نوبت می‌دید؟ و ده‌ها چرای دیگر.»

حتم دارم، همه شما مشابه این صحنه را دیده یا تجربه کرده‌اید. هزینه‌های بالای درمان، دردی که بیمارمان می‌کشد، رفتار ناشایستی که گاهی از برخی کارکنان مجموعه‌های درمانی می‌بینیم و انضباطی که کم پیش می‌آید در مراکز درمانی برقرار باشد؛ همه، زمینه لازم را برای عصبانی‌شدن ما فراهم می‌کند. موضوعی که اگر دوطرفه به آن نگاه کنیم، شاید کمتر ناشکیبایی به‌خرج دهیم.

چرا عصبانی می‌شویم؟

بیماری به‌اندازه کافی درد جسمی و روحی دارد که بیمار را ضعیف و شکننده کند. همچنین این قابلیت را دارد که هرگوشه از زندگی ما را متأثر از خودش کند؛ مانند کار و تعاملات اجتماعی. برای همین ما درچنین وقت‌هایی بیشتر از هر زمان دیگری دچار احساس غم، ترس، نگرانی یا عصبانیت می‌شویم و واکنش نشان می‌دهیم. برای نمونه وقتی زمان طولانی را در مطب پزشک منتظریم و مراجعه‌کننده سفارش شده‌ای خارج از نوبت معاینه می‌شود یا منشی یک‌ساعت پیش از حضور پزشک به ما نوبت داده‌است و ما برای اینکه سروقت در محل حاضر باشیم، مرخصی گرفته‌ایم یا بیمارمان درد می‌کشد و پرستار اعتراض ما را نادیده می‌گیرد. همه این موقعیت‌ها مزید برعلت می‌شود تا صبرو تحملمان را از دست بدهیم.

شاید او هم حق داشته‌باشد

اینکه در وقت بیماری سطح نیاز و توقعمان بالا می‌رود و ضعیف و شکننده می‌شویم، درست، ولی این مسئله، دلیلی نمی‌شود که چشممان را روی همه‌چیز ببندیم و به‌خاطر برخی کمبود‌ها یا سهل‌انگاری‌ها، همه زحمات مجموعه درمان را نادیده بگیریم. باید بپذیریم که پزشک و پرستار هم مانند ما، و افراد شاغل در هر حرفه دیگری، اشتباه می‌کنند و خسته می‌شوند. جدا از این مسئله روزانه با ده‌ها بیمار دیگر مشابه ما هم برخورد دارند که درد و ناله کمترین آورده آن‌ها برای این عزیزان است. اینکه ما انتظار برخوردی مادرانه یا پدرانه را از پزشک و پرستار داشته‌باشیم، منطقی است، اما به‌یاد داشته‌باشیم که همیشه هم ممکن نیست، چون ما با ماشین‌هایی سرد و بی‌احساس روبه‌رو نیستیم.

نگاهمان را تغییر بدهیم

علت بسیاری از ناشکیبایی‌ها و ناراحتی‌هایی که ما درهنگام بروز بیماری داریم، نگاهی است که ما به بیماری داریم. اینکه ما بیماری را یک آماده‌باش برای بالابردن بیشتر مقاومت بدنمان در برابر بیماری‌های سخت‌تر بدانیم یا هدیه‌ای از جانب خداوند برای جبران گناهانمان یا اینکه نتیجه اشتباه‌ها و کیفری برای گناهان است، نگاه‌های متفاوتی است که سبب می‌شود ما راحت‌تر بیماری و درد آن را بپذیریم یا از شرایط شاکی و نالان باشیم و خودمان را سرزنش کنیم.

پیامبراکرم (ص) در کتاب بحارالانوار بیماری را نابودکننده گناهان بیان می‌کنند و آدمی را برای صبر و بردباری بر آن مستحق پاداش می‌دانند. بنابراین، به هرمیزان که نگاه شکرگزاری در رویارویی با بیماری‌ها داشته‌باشیم، به‌همان اندازه از صبر و آرامش بیشتری در طول دوره درمان برخورداریم. همچنین تنش کمتری نیز با دیگران پیدا می‌کنیم و تعامل بهتری هم با آن‌ها خواهیم داشت.

به‌جای مشاجره، قدری صبوری کنیم

درک کردن موقعیت و صبور بودن در برخورد با شرایط و افراد همیشه کارساز است و از آن می‌توان به‌عنوان شاه‌کلید حل مشکلات یاد کرد. اجازه بدهید باهم چند موقعیت مختلف را مرور کنیم که می‌توان با کمی صبوری آن‌ها را بهتر حل وفصل کرد.

با همه تلاشی که کرده‌اید، به وقت ملاقات نرسیده و نمی‌توانید بیمارتان را ببینید و به‌شدت هم نگرانش هستید.
درچنین وقت‌هایی اصرار زیاد شما برای زیرپا گذاشتن قانون، نه تنها تجاوز به حقوق دیگر بیماران محسوب می‌شود که در کار مجموعه درمان هم اختلال ایجاد می‌کند. پس آرامش خودتان را حفظ و قدری صبر کنید تا از حجم آمد و رفت‌ها کم شود. سپس به نگهبان یا پرستار موقعیت را توضیح بدهید و از او راهکاری برای این مشکل بخواهید. حتم بدانید؛ اگر زمان معاینه بیماران نباشد، او همکاری لازم را با شما خواهد داشت.

از پرستار درخواست معقولی دارید و او با عصبانیت به شما جواب منفی می‌دهد یا درخواستتان را نادیده می‌گیرد.
واکنش سریع نشان دادن به چنین اتفاق‌هایی همیشه شرایط را بدتر می‌کند. پس قدری صبر کنید تا هم ناراحتی خودتان فروکش کند و هم خلق آن پرستار بهتر شود. در شرایطی مناسب خیلی مؤدبانه با پرستار صحبت کنید و درباره حسی که از این اتفاق دارید و اینکه موقعیت و گرفتاری او را درک می‌کنید، بگویید. حتم بدانید؛ در این شرایط پاسخ بهتری دریافت خواهید کرد و پس از این هم رابطه بهتری بین شما شکل خواهد گرفت.

پزشک مرتکب خطایی شده و حال بیمار شما وخیم شده‌است.
با دعوا و سروصدا نه تنها نمی‌توان کاری از پیش برد، بلکه این رفتار سبب بروز استرس بیشتر در دیگر بیماران و آشفتگی روحی در کارکنان آن مجموعه خواهد شد. حتم بدانید؛ این شرایط نه به سود بیمار خودتان و نه دیگران خواهد بود. پس آرامشتان را حفظ و موضوع را از مجرای قانونی آن یعنی نظام پزشکی دنبال کنید. بازرسان نظام پزشکی شما را برای رسیدن به هدفتان راهنمایی کامل خواهند کرد.

مدتی است که برای گرفتن نوبت از پزشک مدنظرتان تلاش می‌کنید و نمی‌شود.
به‌جای برخورد تند با منشی یا کارکنان آن مجموعه درمانی، درباره شرایط خودتان یا بیمارتان توضیح دهید و تلاشی که برای گرفتن نوبت کرده‌اید. سپس از او کمک یا مشاوره بخواهید. حتم بدانید حتی اگر آن فرد نتواند نوبتی برای شما صادر کند، شما را راهنمایی خواهد کرد تا از مسیر دیگری مشکلتان را حل کنید.

آستانه تحملمان را بالا ببریم

• کم صبری در بیشتر وقت‌ها از استرس و اضطراب شدید است، پس به‌دنبال راهکار‌هایی برای کاهش آن در خودتان باشید.
• همیشه و در هر موقعیتی خود را برای برخورد با موقعیت‌های غیرمنتظره و خلاف انتظارتان آماده کنید.
• پیش از انجام هرکاری یا شروع به صحبت درباره آن، به نتیجه کارتان فکر کنید.
• به‌جای ایجاد تنش، روی مسئله حاضر و پیداکردن راه‌حل برای آن تمرکز کنید.
  در موقعیت‌های تنش‌زا سکوت و محل را ترک کنید تا عصبانیت و ناراحتی‌تان فروکش کند، سپس برای صحبت درباره آن اقدام کنید.
• علت کم‌صبری خود را پیدا کنید. گاهی مقایسه خود با دیگران، گاهی خودگویی‌های منفی و گاهی ناراحتی از موضوع‌های دیگر علت آن رفتار شماست.
• توکل کردن و واگذاری کار‌ها به خداوند آرامش‌دهنده است. البته این رفتار به این معنا نیست که دست از تلاش بکشید یا برای گرفتن حقتان اقدامی نکنید.
• به نتیجه صبوری ایمان داشته‌باشید و به وعده‌ای که خداوند به صبر شما می‌دهد، یقین پیدا کنید.
• برای افزایش صبر و فراخی سینه ذکر‌هایی را حفظ کنید و در برخورد با موقعیت‌های تنش‌زا آن‌ها را به‌کار ببرید. حتم بدانید که آرامتان می‌کند.
• مهارت‌های حل مسئله و گفت‌وگوی مؤثر را یاد بگیرید. درصورتی که نمی‌توانید خشمتان را کنترل کنید از یک مشاور کمک بخواهید.