حرکت بی‌نظیر ایران در برخورد با آمریکا

حمله به پایگاه نظامی آمریکا در عراق، در پاسخ به ترور سردار سلیمانی را می‌توان از چندجنبه بررسی کرد. انتقام یکی از این موارد است که در رسانه‌های مختلف هم به آن پرداخته شد. آمریکا یکی از سران نظامی ایران را هدف قرار داد. در این راستا طبیعتا انتظار می‌رفت ایران نیز عمل متقابل انجام دهد؛ تا جایی که حتی در موضع‌گیری‌های مختلف به ویژه از سوی وزارت امور خارجه کشور می‌بینیم که از این اقدام به عنوان رویه قانونی و مطابق با منشور سازمان ملل متحد یاد شده است و در بعضی پیام‌های مقامات کشور نیز بر این موضوع تأکید شده بود. طبق منشور سازمان ملل استفاده از هرگونه زور و تهدید به استفاده از آن غیر قانونی است و تنها استثنای این قاعده، دفاع از خود است. به همین دلیل اگر عملیات ایران را در راستای دفاع از خود در مقابل حرکت ابتدایی ترامپ و حمله به سردار سلیمانی تلقی کنیم، این اقدام کاملا قانونی و مطابق با حقوق بین‌الملل و منشور سازمان ملل است. شاید یکی از دلایلی که در ادبیات بین‌المللی، خبرگزاری‌ها و دولت‌های منطقه واکنش شدیدی به حمله ایران به پایگاه نظامی آمریکا نشان داده نشد همین موضوع باشد. ضمن اینکه آن‌ها نمی‌خواهند اتفاقات به سمت تنش‌های فزاینده پیش برود.
اما با توجه به گزارش‌های منتشرشده این‌گونه به نظر می‌رسد که آمریکا واکنش شدیدی در مقابل حمله ایران نخواهد داشت. این موضوع را می‌توان در بیانیه پنتاگون و مدل خبررسانی شبکه‌های آمریکایی دید. آن‌ها تلاش می‌کنند تا اقدام ایران را کم‌اهمیت جلوه دهند. اما امکان دارد خصلت پیش‌بینی‌ناپذیری دولت ترامپ باز هم این قاعده را نقض کند و کنش عجیبی نشان دهند. بااین‌حال طبق شواهد و فضای عمومی آمریکا که در رسانه‌ها منعکس شده است انتظار می‌رود این کشور کنش شدیدی نشان ندهد و به همین واسطه به سمت کاهش تنش‌ها پیش برویم. در دوران بعد از جنگ جهانی دوم، حمله به پایگاه‌ها و نهاد‌های آمریکایی زیاد بوده، اما اغلب این حملات از سمت بازیگران و گروه‌های غیردولتی اتفاق افتاده و کمتردولتی به طور رسمی مسئولیت این حملات را بر عهده گرفته است. حتی پهپاد آمریکایی هم چندی پیش به عنوان متجاوز از سوی ایران منهدم شد. ولی حمله ایران به یک پایگاه نظامی خارج از سرزمین خود حرکتی نمادین و بی‌نظیر در برخورد با آمریکاست که احتمالا برای ایالات متحده هزینه خواهد داشت. در این راستا شاید یکی از دلایلی که آمریکایی‌ها بخواهند با ایران برخورد کنند، همین موضوع باشد، تا این‌گونه حمله‌ها به آمریکا در محیط بین‌الملل به رویه و تضعیف بیش از پیش هیمنه آمریکا تبدیل نشود. پیرو حمله ایران به پایگاه نظامی آمریکا در عراق و عملی شدن وعده انتقام حس انتقام‌طلبی افکار عمومی شاید تا حدودی راضی شده باشد. بااین‌حال باید در نظر داشته باشیم که موارد این سبکی، مثل انتقام جویی، هیچ‌وقت ثابت نبوده است و کاهش پیدا می‌کند. درهرحال این مسئله که یک کشور رسما و به صورت علنی به پایگاه آمریکایی موشک بزند در فضای بین‌الملل خیلی معنا دارد. در واقع وعده انتقام ایران در ابتدا و عملیات موشکی روز گذشته کشورمان در مقابل ابرقدرتی که تا چند روز پیش خط و نشان می‌کشید مفهوم زیادی دارد و در فضای بین‌المللی به عنوان یک حرکت بزرگ تلقی می‌شود. به همین دلیل حمله ایران به پایگاه آمریکا در عراق را باید فراتر از کشته شدن نیرو‌های آمریکایی ببینیم و در عرصه بین‌الملل هم بیشتر از این منظر به این اتفاق نگاه می‌شود، چرا‌که اتفاق اخیر مخالفت و مقابله صریح و رسمی از سمت یک قدرت منطقه‌ای مثل ایران، اعتبار آمریکا به عنوان ابرقدرت را دچار خدشه می‌کند.