پدیده زلزله؛ فرصت یا تهدید | ساختمان‌های حاشیه شهر مشهد در برابر چند ریشتر زلزله مقاوم هستند؟

به گزارش شهرآرانیوز، پدیده پیش‌بینی‌ناپذیر زلزله هم می‌تواند به‌عنوان یک هشدار و فرصت و هم تهدید باشد. این موضوع بستگی دارد که ساخت‌وساز‌های انجام‌شده از گذشته تا امروز در مقابل چند ریشتر مقاوم هستند. زلزله ۷.۸ ریشتری ترکیه دوباره هشدار داد که باید به مقاوم‌سازی ساختمان‌های قدیمی و آیین‌نامه‌های ساخت‌و‌ساز، بیش از پیش توجه شود.

عضو کانون انبوه‌سازان کشور و رئیس انجمن صنفی کارفرمایی انبوه‌سازان مسکن و ساختمان خراسان‌ رضوی در گفت‌وگو با شهرآرانیوزمی گوید:  زمانی که آیین‌نامه‌های ساخت‌وساز تعیین شد و در ادامه که آیین‌نامه‌های تکمیلی به آن اضافه شد، خوشبختانه نسبت به دهه‌های گذشته رعایت‌های دقیقی در بحث نظارتی داشتیم. در چند دهه گذشته از زمان نظام مهندسی ساختمان در دهه هفتاد شاهد ساخت‌وساز‌های ایمن در شهر مشهد بودیم و هستیم. به‌شکل نادر در ساخت‌وساز‌های اوایل انقلاب یا قبل انقلاب، ممکن است ساخت‌وساز‌هایی با محاسبات دقیقی انجام نشده باشد و خسارات جانی و مالی زیادی را در مقابل ظهور زلزله در پی داشته باشد که مسلما نیازمند عزم ملی برای مقاوم‌سازی است.

محمود پژوم با بیان اینکه در زمان زلزله‌ سؤال چه باید کرد به سراغ ما می‌آید و بعد از گذر زمان دوباره به فراموشی سپرده می‌شود، یادآور شد: بنابراین اکنون باید به مالکان ساختمان‌هایی که تیم‌های نظارتی در سال‌های گذشته به نام ساختمان‌های ناایمن معرفی کرده‌اند و نیاز به تخلیه دارند، اطلاع داد. در هر صورت باید تسهیلاتی هم داده شود.

وی افزود: مسلما ساختمان‌هایی داریم که چندین مالک دارند که باید بر اساس دستورالعمل‌هایی، تسهیلات و مشوق‌هایی برای بازسازی‌شان در نظر گرفته شود تا ساختمان‌هایی که نیاز به مقاوم‌سازی دارند، اقدامات پیشگیرانه‌شان انجام شود. سازمان نظام مهندسی هم در کنار شهرداری در این طرح‌های تشویقی می‌تواند کمک کند.

به گفته وی، ساختمان‌ها در این موضوع به دو بخش تقسیم می‌شوند: ساختمان‌هایی که تا حدودی مرتفع هستند و باید مقاوم‌سازی شوند و ساختمان‌هایی که بدون رعایت مقررات آیین‌نامه‌ای در حاشیه شهر و بافت‌های فرسوده هستند که بیشترین خطر را در صورت حوادث طبیعی مثل زلزله در پی دارند. بنابراین یک عزم ملی می‌طلبد که انبوه‌سازی و ساخت‌وساز‌ها در حاشیه شهر اتفاق بیفتد و ساکنانی که در حاشیه شهر در ساختمان‌هایی با متراژ چهل‌پنجاه مترزندگی می‌کنند و اکثریت ساختمان‌های آنجا ناامن هستند و با کوچک‌ترین زلزله شاهد فاجعه انسانی در آن منطقه خواهیم بود، جایگزین شوند.

مسلما حاشیه شهر مشهد نسبت به حاشیه شهر سایر شهر‌ها با حدود یک‌ونیم میلیون جمعیت، پرجمعیت‌ترین حاشیه شهر است و تقریبا حدود ۷۰ تا ۸۰درصد ساختمان‌های آن منطقه ایمن‌سازی انجام نشده است. مسلما ارگان‌هایی که در مقاوم‌سازی دخیل هستند، باید بسته‌های پیشنهادی مناسب در اراضی پیشنهادی در اختیار قرار دهند تا ساخت‌وساز‌ها انجام شود و درازای تخریب هرگونه ساختمان ناایمن و غیراستاندارد، ساختمان‌های جدید جایگزین شود.

نهضت ملی نمونه‌ای از این اتفاق است، ولی متأسفانه نسبت به جمعیت و ساختمان‌های ناایمن که داریم، عدد قابل توجهی نیست که پاسخگوی این جابه‌جایی‌ها باشد. در نتیجه نیازمند چندین سال زمان لازم هستیم تا این جابه‌جایی‌ها اتفاق بیفتد. در واقع دولت باید تمهیداتی را در نظر بگیرد و پای کار بیاید و بسته‌های پیشنهادی را که در بافت‌های فرسوده در نظر گرفته شده است، جدی بگیرد. ما معتقدیم برای افراد کم‌درآمد و دهک‌های پایین جامعه تسهیلات بلندمدت باید در نظر گرفته شود تا بتواند جابه‌جا شوند.

رئیس انجمن انبوه‌سازان خراسان رضوی تصریح کرد: در غیر این صورت ما هم مانند زلزله ترکیه از پدیده زلزله در امان نیستم و اگرزلزله‌ای مشابه در مشهد اتفاق بیفتد، ما هم باید شاهد یک فاجعه انسانی، جانی و مالی باشیم. در نتیجه، مقاوم‌سازی در فرصت اندک پیشرو بهترین اقدام سازنده خواهد بود.

پژوم گفت: بیشترین ساختمان‌های ناایمن در بافت‌های فرسوده و حاشیه شهر هستند که در صورت زلزله بیش از شش ریشتر شاهد فاجعه انسانی و مالی خواهیم بود. نمی‌توان گفت ساختمان‌های نقاط مختلف شهر  در برابر چند ریشتر زلزله مقاوم هستند. ما در حقیت این ساختمان‌ها را به‌عنوان ساختمان‌های ناایمن یاد می‌کنیم و یقین داریم اگر زلزله بیش از ۶ ریشتر ببینیم، تعداد قابل توجهی ساختمان ناایمن تخریب می‌شوند.