چگونه از کبدمان محافظت کنیم؟
تغذیه در ابتلا به بیماری کبد چرب و همچنین در پیشگیری و درمان آن نقش مهمی دارد.
معصومه متین‌نژاد | شهرآرانیوز؛ آمار‌های وزارت بهداشت نشان می‌دهد ۳۰ تا ۴۰ درصد جمعیت بیش از هجده سال کشورمان به کبد چرب مبتلا هستند. بیماری خاموشی که خودش را خیلی دیر نشان می‌دهد و رابطه‌ای مستقیم با سبک نادرست زندگی ما دارد، مانند کم‌تحرکی، تغذیه نادرست و مصرف دخانیات و الکل که سبب تجمع بیش از حد چربی در کبد و اختلال در عملکرد و درنهایت ازکارافتادگی آن می‌شود. اگرچه کبد چرب هنوز هم درمان قطعی ندارد، کاهش وزن و ورزش می‌تواند اقدام اساسی برای درمان و پیشگیری از ابتلا به آن باشد.
یعنی ۳۰ دقیقه ورزش منظم روزانه و داشتن تغذیه اصولی می‌تواند سلامتی کبد را تا حد زیادی تضمین کند یا از عوارض جدی ابتلا به آن بکاهد. این موضوع این روز‌ها به یکی از پرسش‌های چالش‌برانگیز خیلی‌ها تبدیل شده و آن‌ها را در انتخاب موادغذایی روزانه‌شان با استرس و نگرانی زیادی روبه‌رو کرده است؛ موضوعی ما هم امروز می‌خواهیم در قالب یک بسته توصیه‌ای آن را با شما به اشتراک بگذاریم.
یک اصل کلی با ۲ قانون
در درمان کبدچرب همواره بر یک اصل کلی توصیه می‌شود؛ کالری دریافتی روزانه را کم کنیم و عادت‌های غذایی‌مان را براساس رژیم مدیترانه‌ای پیش ببریم، یعنی نیمی از هر بشقاب غذایی که می‌خوریم، میوه و سبزیجات، یک‌چهارم آن پروتئین و باقی‌مانده‌اش نشاسته باشد. بنابراین، همیشه و درهرحال حتی برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری باید دو قانون این اصل کلی را به‌خاطر بسپاریم.
قانون شماره یک
انتخاب‌های کم‌کالری و به‌سبک مدیترانه‌ای داشته باشیم، یعنی مصرف مقدار زیاد غذا‌های گیاهی، غلات سبوس‌دار، روغن زیتون بسیار بکر و ماهی و مصرف مقدار متوسط مرغ، پنیر و دیگر لبنیات را در دستورکار قرار بدهیم.
قانون شماره دو
۷ تا ۱۰ درصد وزنمان را با ورزش و تغذیه مناسب کم کنیم که لازم است برای آن هم از افزودن قندها، گوشت‌های فراوری‌شده و غلات تصفیه‌شده به رژیم غذایی‌مان خودداری کنیم.
خوردنی‌های مفید
شیربادام یا شیر گاو
مصرف کلسیم و ویتامین D می‌تواند به کندشدن روند بیماری کبدچرب کمک کند و از عوارض آن یعنی پوکی استخوان هم بکاهد. مصرف روزانه سه لیوان شیربادام، شیرسویا یا شیر گاو کم‌چرب برای این افراد بسیار مفید است.
سیر
افزایش مصرف سیر در یک دوره پانزده‌هفته‌ای سبب کاهش توده چربی بدن و همچنین چربی تجمع‌یافته در کبد می‌شود و به کندشدن روند بیماری کمک می‌کند.
چربی‌های اشباع‌نشده
روغن‌هایی مانند روغن زیتون، آووکادو، کنجد، بادام‌زمینی، آفتاب‌گردان و کلزا که دارای چربی‌های اشباع‌نشده هستند، می‌توانند چربی‌های سالم به بدن برسانند و با ایجاد احساس سیری به کاهش سطح آنزیم‌های کبدی کمک کنند.
غذا‌های دارای ویتامین E
موادغذایی مانند فلفل‌دلمه‌ای قرمز، اسفناج، بادام‌زمینی و مغزدانه‌ها سرشار از ویتامین E هستند و مصرفشان برای افراد مبتلا به کبدچرب یا برای پیشگیری از این بیماری توصیه می‌شود.
دانه‌های کتان و چیا
دانه‌هایی مانند کتان و چیا جزو منابع مهم گیاهی اسید‌های امگا ۳ هستند که سبب کاهش محتوای چربی در کبد می‌شوند و مصرفشان در روند درمان کبدچرب غیرالکلی و الکلی مفید خواهد بود.
خوردنی‌های مضر
نوشیدنی‌های شیرین
آب‌میوه‌های بازاری، نوشابه‌ها و نوشیدنی‌های شیرین از منابع مهم قند و کربوهیدرات و دشمن اصلی کبد محسوب می‌شوند. همچنین، نوشیدنی‌های رژیمی که کالری کمی دارند و از جایگزین‌های قندی در آن‌ها استفاده شده است.
چربی‌های اشباع شده
کره و روغن زرد حاوی چربی اشباع‌شده زیادی هستند که مصرف زیادشان به افزایش سطح تری‌گلیسیرید خون و تجمع چربی در کبد منجر می‌شود. بیکن، سوسیس و گوشت‌های فراوری‌شده و چرب نیز سرشار از چربی‌های اشباع‌شده هستند.
کیک، بستنی و دسر
مصرف کیک‌های شیرین و انواع بستنی و دسر که سرشار از کربوهیدرات‌های شیرین هستند، امکان موفقیت در کنترل بیماری کبدچرب را به‌شدت می‌کاهند و باید از مصرفشان تا حد ممکن خودداری کرد.
الکل
الکل دشمن اصلی کبد است. کم و زیاد آن هم فرقی ندارد. نتایج پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد حتی مصرف اندک آن هم در ایجاد دست کم ۶۰ نوعی بیماری نقش دارد که کبد به عنوان مرکز سم زدایی بدن، نقش پیش مرگ را برای همه آن‌ها بازی خواهد کرد و بیشترین آسیب را خواهد دید.
شوری و سرخ‌کردنی
غذا‌های شور معمولا همراه با غذا‌هایی با چربی و کالری بیشتر مصرف می‌شوند که به‌جز تجمع چربی در بدن، سبب بروز بی‌نظمی در سیستم رنین‌آنژیوتانسین (سامانه هورمونی که فشارخون و تعادل مایعات در بدن را تنظیم می‌کند) نیز می‌شوند و خطر ابتلا به کبدچرب را افزایش می‌دهند. غذا‌های سرخ‌شده با کالری زیادشان نیز سبب چاقی و اضافه‌وزن و تجمع چربی در کبد می‌شوند.
نوشیدنی‌های مفید
ماچا نوعی چای سبز است که نوشیدن منظمش سبب افزایش چربی‌سوزی می‌شود. یک فنجان آن با بیست کالری انرژی و آنتی‌اکسیدان بسیار، یک میان‌وعده عالی برای کاهش وزن در مبتلایان به کبدچرب خواهد بود.
قهوه نفوذپذیری روده را کم و جذب چربی را در بدن کندتر می‌کند. ازاین‌رو، مصرف قهوه بدون خامه و شکر از راه‌های آزموده‌شده برای بهبود کبدچرب است. باتوجه‌به شدت بیماری و وضعیت بیمار، مصرف ۷ تا ۹ فنجان قهوه در هفته مفید خواهد بود.
آب‌میوه‌های طبیعی به‌ویژه آب مرکبات که دارای ویتامین C و آنتی‌اکسیدان زیادی هستند، از نوشیدنی‌های مفید برای کبدچرب محسوب می‌شوند و می‌توانند به کاهش التهاب کبد کمک زیادی بکنند.
آب در صدر همه نوشیدنی‌ها قرار دارد. همه افرادی که سالم هستند و سابقه بیماری هم ندارد، روزانه باید دست‌کم هشت لیوان آب بنوشند. ازاین‌رو، مصرف این نوشیدنی را برای بیماران کبدی باید از اوجب واجبات دانست.
طب‌سنتی و کبدچرب
طب‌سنتی تغییرات مزاجی کبد، مانند سردی و تری را عامل بروز کبدچرب می‌داند؛ ازاین‌رو همواره بر تعدیل مزاج توصیه می‌کند. همچنین، برای درست‌غذاخوردن تدابیری اندیشیده است که به روند بهبود بیماری کبدچرب و حتی پیشگیری از ابتلا به آن کمک می‌کند. در ادامه به برخی از این توصیه‌ها اشاره کوتاهی می‌کنیم.
- فقط در صورت داشتن اشتهای واقعی، غذا بخورید.
- از درهم یا روی‌هم‌خوری غذا‌ها به‌شدت بپرهیزید.
- هضم دهانی یا جویدن کافی از اهمیت بسیار در سلامت بدن برخوردار است، پس لقمه‌هایتان را کوچک بردارید و دست‌کم سی مرتبه بجوید.
- لبنیاتی مانند ماست را که خود یک غذای کامل است، با غذا‌های دیگر نخورید.
- وقتی بدنتان گرم است، مانند زمانی که فعالیت زیادی داشته یا حمام کرده‌اید، سریع آب سرد نخورید؛ اجازه بدهید بدنتان کمی سرد شود و بعد جرعه‌جرعه آب ولرم بنوشید.
- مصرف آب سرد بی‌وقفه پس از خواب و بین خواب نیز می‌تواند مخرب باشد.
- به شیوه دفع مواد زائد از بدنتان مانند اسهال و یبوست همیشه توجه کنید و برای درمان آن به روش طب‌سنتی اقدام کنید.
- مصرف دائمی ترشی‌ها و خوراکی‌های سرد سبب سردشدن کبد می‌شود، به‌ویژه در کسانی که مزاج پایه‌شان هم سرد است؛ پس این خوراکی‌ها را با احتیاط بیشتری مصرف کنید.
- مصرف منظم مویز، فندق، بادام و پسته نیز توصیه می‌شود. همچنین، مصرف ترب نیز به بازشدن گرفتگی‌های مجاری کبد کمک زیادی می‌کند.
- از مصرف ماهی، میوه‌های سرد و‌تر و گوشت‌های غلیظ مانند گوشت گاو و گوساله نیز بپرهیزید. به‌جای آن از غذا‌های لطیف و گرمی مانند نخوداب با ادویه‌های گرم و نوشیدن شربت عسل استفاده کنید.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
