«خادمانِ» با خدم و حَشَم! | پیشنهاد حذف «حفاظت از شخصیت‌ها» در حد حرف باقی می‌ماند یا اجرا خواهد شد؟
شیشه‌ها دودی‌اند و چهره سرنشینان پیدا نیست. چند خودرو پشت سر هم در‌حال ویراژ‌دادن هستند. چندین موتورسوار هم با کلاه‌های بزرگ که چهره‌شان در پسِ آن مخفی است، به موازات خودرو‌ها گاز می‌دهند. با هم توقف می‌کنند و در‌های خودرو‌ها باز می‌شود.
به گزارش شهرآرانیوز، چند نفر با قامت‌های درشت، کت و شلوار‌های مشکی اتو‌کشیده، سینه سپر‌کرده و ابرو‌های گره‌خورده، چند حرکت آرتیستی می‌زنند و پیاده می‌شوند. خیره به اطراف هستند و گویا با حرکات چشم و ابرو، بی‌کلام حرف می‌زنند. یکی از آرتیست‌ها از جلو خودرو می‌چرخد و سریع، در را برای پیاده‌شدن آقای خاص باز می‌کند. میان ابرو‌های گره‌خورده و چهره‌های جدی، یک نفر لبخند‌زنان به جمعیت اطراف پیاده می‌شود. راه را برایش باز می‌کنند. اگر سر راه باشید، بی‌نصیب از دست‌های سنگینی که جمعیت را کنار هُل می‌دهند، نخواهید ماند.
صحنه تردد خودروهایشان را مرور می‌کنم. صحنه شبیه سکانسی از فیلم‌های پلیسی و عملیات‌های تعقیب و گریز است، با این تفاوت که این‌بار، نه مجرمی پا به فرار گذاشته و نه پلیسی در‌حال انجام وظیفه است؛ فقط مسئولی یا شخصیتی در‌حال رفتن به محل کار، جلسه، بازدید، سخنرانی، نماز جماعت، اماکن متبرکه و... است و یا در راه برگشت به منزلش! این صحنه را اگر نگوییم تک‌تک افراد جامعه، بیشتر مردم، برای یک‌بار هم که شده، دیده‌اند، مسئولان شهر یا کشور را که لقب «نوکر» و «خادم ملت» به خودشان می‌دهند، اما با ماشین‌های شیشه‌دودی و در حلقه محافظان به جمع مردم می‌آیند!
پشت تریبون از امنیت کامل در جای‌جای شهرهایمان می‌گویند، اما خودشان گویی از تردد عادی در شهر و بین مردم هراس دارند. در طول چند دهه گذشته، این ژستِ تردد نه‌تن‌ها بین مقامات کم‌رنگ نشده، بلکه به نمادی از شاخص‌بودن جایگاه آدم‌ها تبدیل شده است، تا‌جایی‌که تعدادی از سلبریتی‌ها، ورزشکاران و سرمایه‌داران هم از این ژست الگو گرفته‌اند. دست‌به‌دست شدن تصویر فلان سوپراستار همراه بادیگاردهایش یا ورزشکاری که تیم اسکورت دارد، نمونه‌ای از این تقلید رفتار است که در شبکه‌های مجازی دیده می‌شود.
آش آن‌قدر شور شده که خان هم فهمیده!
در‌این‌میان، نقد به این شیوه تردد و به‌جمع‌مردم‌آمدن را از زبان منتقدان بار‌ها شنیده‌ایم، اما اینکه دبیر شورای عالی امنیت ملی به‌عنوان کسی که خودش هم سال‌ها محافظ داشته و در دستگاه متولی این امور خدمت می‌کند، به صف منتقدان بپیوند، در نوع خودش بی‌سابقه بود؛ گویی آش آن‌قدر شور شده که خان هم فهمیده است!
علی شمخانی، در نشست تخصصی انعکاس موازین حقوق بشری که چندی پیش در مجتمع فرهنگی شهید‌بهشتی قوه قضائیه برگزار شد، گفت: «بساط حفاظت شخصیت‌ها باید جمع شود. ما حفاظت شخصیت نداریم، تشریفات شخصیت داریم. در کشور هیچ تهدید امنیتی متوجه هیچ مسئولی نیست. من مسئول امنیت کشور هستم. اینکه منافقین ترور می‌کردند مربوط به دهه۶٠ است و دیگر نمی‌توانند ترور کنند. ضمن اینکه ما دستگاه‌های امنیتی قوی داریم؛ برای چه می‌ترسیم؟»
این اظهارات شمخانی با استقبال صاحب‌نظران، چهره‌ها و حتی خود مسئولان و مقاماتی که محافظ دارند، مواجه شد. هشتگ «#من_محافظ_نمی‌خواهم» به یکی از داغ‌ترین نظرات کاربران در شبکه‌های اجتماعی پیوست. خیلی از چهره‌ها هم با این هشتگ به صف منتقدان از وضعیت حفاظت شخصیت‌ها پیوستند، حتی خیلی از مقامات حداقل در ظاهر یا تعارف، بی‌نیازی و بیزاری خود را از محافظ‌داشتن اعلام کردند.
«بار‌ها نامه نوشتم که محافظ نمی‌خواهم.» این جمله‌ای بود که بلافاصله بعد از سخنان شمخانی از زبان سخن‌گوی قوه قضائیه جاری شد و او درباره برچیدن بساط حفاظت‌ها و همچنین محافظان خودش گفت: «نظر شخصی بنده این است که بسیاری از افراد امثال بنده نیاز به محافظ ندارند، اما برای این موضوع شورای عالی امنیت و وزارت کشور تصمیم‌گیرنده هستند. به‌طور‌طبیعی ممکن است مسئول از مردم فاصله بگیرد. از‌طرفی اگر بخواهیم با محافظان تندی کنیم که چرا از خط ویژه می‌رویم، ما که عجله نداریم، انسان ناراحت می‌شود؛ زیرا او برای حفظ جان بنده نوعی تلاش می‌کند.»
احسنت؛ احسنت که جرئت کردی این حرف‌ها را بزنی!
اما برخی واکنش‌ها ازسوی نمایندگان خانه ملت و شخصیت‌ها خارج از تعارف‌ها و کلی‌گویی‌ها به واکاوی موضوع حفاظت شخصیت‌ها پرداختند. چند نفر از نمایندگان مجلس، ٩٠درصد حفاظت از شخصیت‌ها را اضافی و هدردادن بیت‌المال دانستند. در اظهار‌نظری دیگر، سردار فتح‌ا... جعفری، مسئول تیم حفاظت بیت امام‌خمینی (ره) در آغاز انقلاب و پایه‌گذار یگان زرهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در گفت‌وگویی با خبرگزاری فارس، با اظهار تأسف از مسئولانی که چند محافظ و تشکیلات و نگهبان شبانه‌روزی دارند، گفت: «اولین‌باری که صحبت‌های دبیر شورای عالی امنیت را در یک سایت خواندم، گفتم «احسنت؛ احسنت که جرئت کردی این حرف‌ها را بزنی.»
نقد به حصار‌های حفاظتی در صفوف نماز
به‌دنبال واکنش‌ها به برچیده‌شدن بساط محافظان، صحبت به دیگر حصار‌های حفاظتی مانند نرده‌های بین صف نماز مردم و مسئولان در نماز جمعه و موضوع تیم‌های اسکورت ویژه و محافظانی که ائمه‌جمعه (ع) دارند نیز کشیده شد، تا‌جایی‌که آیت‌ا... هاشم‌زاده هریسی، عضو مجلس خبرگان رهبری، در گفت‌وگویی با خبرآنلاین، اعلام کرد: «محافظت‌های وسیع و نه معمولی از روحانیت، آنان را از مردم جدا کرد. ۵ یا ١٠محافظ دور این اشخاص هستند، حال‌آنکه امنیت در کشور برقرار است.»
تصویر منتشر‌شده از امام جمعه یکی از شهر‌های کشور با محافظانش که در‌حال پیاده‌شدن ازخودروی شاسی بلند «پرادو» است و اظهارات عجیبش بعد‌از انتشار این تصویر، همین چند روز اخیر انتقاد‌های زیادی را ازسوی توده‌های مردمی به همراه داشت.
داشتن محافظ تبدیل به ژست شده است
موضوع حصار‌های حفاظتی از نرده‌های بین صفوف نماز جمعه به نحوه تردد مسئولان در اماکن متبرکه و مذهبی نیز کشیده شد؛ اینکه چرا در صحن اماکن متبرکه هم شخصیت‌ها با حلقه‌های محافظتی میان صف نمازگزاران و مردم می‌آیند. نکته‌ای که عضو حقوقدان شورای نگهبان در گفتگو با خبرنگار شهرآرا آن را مطرح می‌کند و در نقد این رفتار می‌گوید: عده‌ای از مسئولان و شخصیت‌های ما طوری رفتار می‌کنند که گویا تافته جدابافته از مردم هستند. از بالا به مردم نگاه می‌کنند. دلشان می‌خواهد در ماشین شیشه دودی بنشینند. چند محافظ گردن‌کلفت و بلندقامت داشته باشند و با خودشان شبانه‌روزی این طرف و آن طرف بکشانند. این مسئله به یک ژست بین برخی از شخصیت‌ها تبدیل شده است، درحالی‌که در شرایط فعلی کشور و امنیتی که داریم، اصلا نیاز نیست.
محمد دهقان از تجربه شخصی‌اش در مواجهه با محافظان برخی مسئولان هم تعریف می‌کند: من خودم به‌عنوان کسی که چهاردوره متوالی نماینده مجلس بودم، شاید در سال‌های اخیر به واسطه شناخته‌شدن ازسوی محافظان اطراف مسئولان موردغضب آن‌ها قرار نگرفته باشم، اما سال‌های اول در مراسم مختلف گاهی برخورد‌های ناپسندی صورت می‌گرفت، هُل می‌دادند تا کنار برویم و با آرتیست‌بازی مثلا راه را برای آقای مسئول باز می‌کردند.
حلقه محافظتی حتی برای تردد در حرم!
عضو حقوقدان شورای نگهبان با طرح این سؤال که چرا باید در حرم امام‌رضا (ع) و سایر اماکن مذهبی، مسئولان با حلقه محافظان بیایند، اظهار می‌کند: در حرم امام‌رضا (ع) که مکانی معنوی و مذهبی است و افراد برای ورود بازرسی می‌شوند، باز هم آقایان مسئول این همه محافظ همراه خودشان می‌کشانند! حلقه‌ای دور مسئول ایجاد می‌شود که اصلا مردم عادی نمی‌توانند با آرامش نزدیکش شوند یا خواسته‌هایشان را بازگو کنند. وی تصریح می‌کند: مسئولان ما باید درد‌های مردم را بفهمند. باید در صف خرید نان و اتوبوس بایستند. باید به بازار بروند و در‌جریان هزینه‌ها و قدرت خرید و وضعیت معیشت مردم باشند، اما نه‌تن‌ها برای فهمیدن درد مردم به میان آن‌ها نمی‌روند، بلکه ساده‌ترین امور و کار‌های پیش‌پا‌افتاده و حتی تهیه مایحتاج خود را هم به راننده‌هایشان می‌سپارند.
مردم از محافظ‌بازی‌ها رنجیده‌اند
نکته دیگری که عضو حقوقدان شورای نگهبان در باب تقبیح محافظ‌بازی مسئولان اشاره می‌کند، بحث وجهه بین‌المللی آن است. معمولا در کشور‌هایی که مشکل امنیتی دارند، تعداد محافظان مسئولان رده‌پایین هم چشمگیر است و حفاظت‌های شدید صورت می‌گیرد. نمونه آن کشور عراق است که به «سرزمین بادیگاردها» معروف شده و تعداد محافظان در آن، به‌اندازه نیروی یک‌سوم ارتش است. درمقابل، در کشور‌هایی نظیر سوئد و سوئیس، مقامات رده‌بالا مدام مترو سوار می‌شوند، دوچرخه‌سواری می‌کنند. با لباس معمولی خرید می‌روند، بدون آنکه تیم اسکورت و محافظ همراه خودشان این طرف و آن طرف بکشند.
وی با تأکید بر اینکه این محافظ‌بازی‌های برخی شخصیت‌ها و مسئولان، ناشی از اشرافیگری و خوی کاخ‌نشینی آن‌هاست و مردم خسته و رنجیده از این رفتار‌ها هستند، بیان می‌کند: متأسفانه این یک رویه شده است. اولا امنیت در کشور ما برقرار است، اما اگر، تهدیدی هم متوجه مسئولی باشد، نباید رفتار و حرکت محافظان این‌قدر در چشم مردم باشد.
حفاظت از شخصیت‌ها باید تغییر کند
به گفته دهقان، فضای حاضر در حفاظت از شخصیت‌ها و مسئولان حتما باید تغییر کند. این فضا به ناحق تااین‌حد گسترش پیدا کرده است. درست است که اوایل انقلاب، توجیهی وجود داشت که به‌دلیل ترور منافقان باید مسئولان محافظ داشته باشند، اما این توجیه در وضعیت کنونی وجود ندارد.
این نماینده مردم در خانه ملت تأکید می‌کند: برای سران قوه و مسئولان خاص که نیاز است حفاظت شوند نیز باید تعداد محافظان بقاعده باشد و محافظان برای رفتار مناسب با مردم توجیه شوند.
وی، ادامه روند فعلی را که مسئولان در فاصله‌گرفتن از مردم پیش گرفته‌اند، آفتی برای انقلاب و حتی حکومت اسلامی می‌داند و می‌گوید: انقلاب ما، انقلاب پابرهنگان و مستضعفان بود. این انقلاب توسط توده‌ای از مردم شکل گرفت که امام (ره) آنان را مستضعفان می‌خواند. تداوم انقلاب را در این چهار دهه همین قشر همراهی کردند، اما متأسفانه جمعی از اشراف و همان جریانی که مردم علیه آنان انقلاب کردند به‌تدریج در بخشی از دستگاه‌های کشور حاکم شدند. کم‌کم خوی مردمی مسئولان تغییر کرد و از خوی کوخ‌نشینی که نماد مستضعفان بود به خوی کاخ‌نشینی که نماد اشرافیگری بود، تبدیل شد.
زندگی‌های شاهانه برخی مسئولان
دهقان به سخنان امام (ره) نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: امام از همان ابتدا این خطر را هشدار داده بودند. فرمودند اگر روزی برسد که روحیه مردمی مسئولان ما تغییر کند و از خوی کوخ‌نشینی به خوی کاخ‌نشینی برسند، یعنی از توده مردم فاصله بگیرند، باید فاتحه انقلاب را خواند. همچنین امام (ره) فرمودند اگر روزی اهل علم ما یعنی طلبه‌ها و روحانیون ما از زی طلبگی به‌سمت دنیا گرایش پیدا کنند و زرق و برق دنیا آن‌ها را آلوده کند، دیگر آن روز باید فاتحه اسلام را خواند. اینجا امام (ره) نمی‌گوید فاتحه انقلاب، تأکید می‌کند حتی فاتحه اسلام هم خوانده می‌شود. اما تأسف‌آور است که هشدار امام (ره) در ادامه مسیر انقلاب موردتوجه قرار نگرفت و زندگی‌های شاهانه و ثروت اندوزی‌های قارونی بین برخی مسئولان ما عادی شد.
وی می‌افزاید: برخی از مسئولان را دیده‌ام که چندده‌شرکت تجاری به نام همسر و فرزندانشان دارند و فعالیت می‌کنند. طبیعتا ذهن این‌ها مشغول ثروت‌اندوزی خودشان است و درد مردم را نمی‌توانند درک کنند. این خو در مسئولان ما حاکم شده و برخی از اهل علم و روحانیون ما نیز از زی طلبگی جدا شده‌اند.
بین مسئول و مردم نباید حصار و مانع باشد
پیشنهاد دبیر شورای عالی امنیت درباره جمع‌شدن بساط حفاظت شخصیت‌ها را با یکی از فعالان و کارشناسان حوزه سیاسی نیز مطرح می‌کنیم. سیدجواد حسینی ابتدا به هدف اصلی که منجر به حفاظت مسئولان و شخصیت‌ها شد، اشاره می‌کند و می‌گوید: محافظت از اشخاص و مسئولان با حوادث بمب‌گذاری‌ها و ترور‌های شخصیت‌ها در سال‌های اول انقلاب کلید خورد و واقعا به این تصمیم نیاز بود، اما در وضعیت فعلی امنیت کشور، با پیشنهاد آقای شمخانی موافقم. از این پیشنهاد استقبال می‌کنم و امیدوارم مسئولانی که محافظ دارند، خودشان پیشگام حذف آن شوند.
وی با تأکید بر اینکه برای خیلی از شخصیت‌ها و مسئولان نظام، داشتن محافظ ضرورت ندارد، بیان می‌کند: مسئول برای خدمت به مردم تعیین شده و اگر نیت خدمت است، باید صمیمانه و صادقانه باشد. معاون سیاسی و امنیتی استانداری خراسان‌رضوی در پاسخ به این سؤال که آیا در تمام دوران مسئولیت‌هایش، محافظ داشته است یا نه، اظهار می‌کند: شخصا در سال¬هایی که مسئولیت داشتم، نه در دوره فرمانداری، نه استانداری، هیچ‌وقت محافظ نداشتم و با محافظ هم جایی نرفتم. اصلا برای خیلی از مسئولیت‌های ما، حضور محافظ ضرورتی ندارد.
مسئول باید حافظ جان مردم باشد
قضات در رده‌های بالا و قضاتی که در رأس مسئولیت‌ها قرار دارند یا پرونده‌های خاص در دست پیگیری آنان است، جزو افرادی هستند که محافظ دارند. در همین راستا، با یکی از قضات رده بالا در دستگاه قضایی و از کارشناسان حوزه قضایی نیز گفتگو می‌کنیم. او معتقد است: مسئولان باید حافظ جان مردم باشند، نه اینکه عده‌ای برای حفاظت آنان گماشته شوند.
مهدی خدابخشی در گفتگو با شهرآرا، محافظت از شخص رهبری و سران قوا را ضروری و مستثنا از سایر مسئولان می‌داند و اظهار می‌کند: حفاظت از این شخصیت‌ها به این دلیل ضروری است که اگر اتفاقی رخ دهد، سبب خسران نظام خواهد شد و به اعتبار و امنیت کشور نیز لطمه خواهد زد، اما برای سایر مسئولان در خیلی از موارد، نیازی به حفاظت از جان نیست. وی با انتقاد از شیوه رفتار و حرکات برخی محافظان می‌گوید: در مواردی، شاید خود مسئول هم دفاعی دربرابر رفتار محافظانش نداشته باشد و حتی این کار را تأیید هم نکند، اما متأسفانه شیوه رفتاری خاصی بین محافظان جا افتاده است. گاهی حصار و مانعی برای نزدیک‌شدن مردم و مسئول می‌شوند که اصلا پسندیده و تأییدشده نیست.
قاضی خدا بخشی در پاسخ به این سؤال که آیا خودش محافظ دارد یا نه، اعلام می‌کند: محافظ ندارم، بلکه حفاظت از جان سایر افراد هم به‌نوعی در مسئولیت ما می‌گنجد. بار‌ها تهدید شده‌ام، اما این مسئله سبب اینکه دکانی برای خودمان باز و بساط تشریفات پهن کنیم، نشده است. اگر خودمان را نوکر مردم خطاب می‌کنیم، این را، هم در ظاهر و هم در عملکرد، باید اثبات کنیم.
حفاظت از شخصیت‌ها باید نظام‌مند باشد
با یکی از مقامات امنیتی در استانداری نیز گفتگو می‌کنیم که او با تاکید بر فاش نشدن نامش، از اصل پیشنهاد دبیر شورای عالی امنیت درباره حفاظت شخصیت‌ها استقبال می‌کند و می‌گوید: کشور امن است. خطر و تهدیدی متوجه مسئولان نیست، اما معتقدم در موضوع حفاظت‌ها باید موردی و تخصصی تصمیم‌گیری شود. قطعا در برخی موارد به حفاظت شخصیت‌ها با چندین محافظ و حلقه‌های محافظتی نیاز نیست. در‌عین‌حال، این موضوع باید در کمیسیون تخصصی حفاظت از اماکن و شخصیت‌ها بررسی شود.
او تأکید می‌کند: حفاظت از شخصیت‌ها باید نظام‌مند باشد. برخورد محافظان و رفتار آنان نیز در همین چارچوب مشخص باشد تا مردم احساس نکنند بین خودشان و مسئولان فاصله است.
این مقام امنیتی همچنین به وضعیت جامعه و مطالبات مردم از مسئولان نیز اشاره و تصریح می‌کند: فهم و شعور سیاسی و اجتماعی مردم ما خیلی بالاست. خیلی از رفتار‌ها را نمی‌پسندند و حتی در فضای مجازی به آن واکنش نشان می‌دهند. نمونه آن، رفتارِ چندی پیشِ یکی از فرمانداران استان اصفهان بود که موج اعتراضات مردمی را به‌دنبال داشت؛ بنابراین هر‌قدر مسئولان صادقانه و به‌دور از تشریفات بین مردم بیایند، شکاف کمتر خواهد شد.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
