دبیرکل جنبش جهاد اسلامی فلسطین با بیان اینکه در پی رهنمود رهبر انقلاب کرانه باختری را مسلح می‌کنیم، گفت: بدون شک توافق تهران - ریاض تاثیرات مثبتی بر منطقه گذاشت، به ویژه کسانی که از ایجاد فضاسازی اختلافات فرقه‌ای و مذهبی از جمله موضوع شیعه و سنی سود می بردند را از دور خارج کرد و منطقه به یک تنفس و آسایش روانی رسید.
به گزارش شهرآرانیوز، جبهه مقاومت طی سالیان اخیر در حوزه فلسطین شاهد تحولات شگرف وتاثیر گذاری در روند مبارزات علیه اشغالگران صهیونیست داشته است. امروز موازنه به صورت عملی به نفع جریان مقاومت در فلسطین تغییر یافته است، به حدی که در تمامی نبردهای اخیر مقاومت فلسطین توانسته است پیروز از میدان خارج شود، وصهیونیست ها از همان ساعات اولیه جنگ با التماس از واسطه ها درخواست ها متکرر برای آتش بس بدهند، امری که جنگ ها را از چند روز به چند ساعت و روزهای معدودی تبدیل کرده است، که مقاومت دست برتر را در معادله مبارزاتی داشته است.
همچنین امروز سرزمین های اشغالی شاهد تحول برزگی بوده است که همان موفقیت عملیات تسلیح کرانه باختری است، امری که امروز کل امنیت رژیم پوشالین صهیونیستی را باچالش بسیار بزرگی مواجه کرده است، وگردان های القدس جنبش جهاد اسلامی در این تحول نقش اساسی را ایفا کرده اند.
روزنامه ایران در گفت وگویی اختصاصی با زیاد النخاله دبیرکل جنبش جهاد اسلامی فلسطین به بررسی آخرین تحولات فلسطین ومقاومت پرداخته است، که به شرح ذیل تقدیم می گردد.
سوال: بعد از جنگ‌های اشغالگران صهیونیست علیه نوار غزه در سالهای اخیر و پیروزی‌های مقاومت، از اتاق عملیات مشترک بسیار می‌شنویم. اهمیت فعالیت آن چیست و چه کار می‌کند؟
زیاد النخاله: اولا زمانی که از اتاق عملیات مشترک صحبت می کنیم باید در نظر داشت که صحبت از این اتاق مشترک در رسانه ها بعضا اغراق آمیز و در برخی موارد نیز سخنی از این اتاق مشترک بیان نمی شود. اما در واقع بیانگر هماهنگی نیروهای مقاومت با یکدیگر در میدان نبرد است، هماهنگی در مختصات پرتاب موشک، هماهنگی در پشتیبانی متقابل، اما اتاق عملیات مشترک در اذهان مردم به معنای مرکز فرماندهی و کنترل و ... است، اما در حقیت دقیقاٌ اینگونه نیست. اما اگر بخواهیم این اتاق عملیات مشترک را به خوبی توصیف و ترسیم کنیم می بایست گفت: منظور از آن هماهنگی میدانی بین نیروهای مقاومت به طور مستقیم و پیگیری درگیری های میدانی است و این همان توصیف و توضیح دقیق این مطلب است اما بعضاٌ صحبت های اغراق آمیزی برای این موضوع مطرح می شود.
سوال: این هماهنگی در تمامی عرصه های میدانی موجود است؟
زیاد النخاله: عمدتاً مناطقی که بخش های نظامی در آن ها وجود دارد، مناطقی هستند که در آن مناطق هماهنگی صورت می گیرد و در مناطقی که بخش های نظامی وجود ندارد، کمتر نیاز به هماهنگی می شود. خصوصاٌ در غزه، موضوع هماهنگی همیشه مطرح است. و نگرش مثبت نیروهای فلسطینی در تعامل با یکدیگر مشهود است. کما اینکه نامی هست که گروه ها را تحت عنوان اتاق عملیات مشترک گرد هم می آورد، اما این بدان معنا نیست که اتاق عملیات مشترک دارای مکانی دائمی است. و مدیریت امور نظامی و پیگیری مستمر را بر عهده دارد ولی این امر هماهنگی پیوسته و دائم مبتنی بر حسب ضرورت و مقتضیات است.
مناطقی هست که مقاومت فلسطینی وجود دارد، اما آنها نمی‌توانند مانند غزه هماهنگی انجام دهند، در کرانه باختری، گروه‌ها و بخش‌های نظامی به نوعی وجود دارند، برای مثال مانند اردوگاه جنین، که گردان جنین وابسته به گردان های قدس است اما تعداد گروهای نظامی بسیار کمتر از هسته اصلی مقاومت است. اما این بدان معنا نیست که یگان های دیگری وجود ندارد و این یگان ها وجود داشته و حتی ممکن است که به لحاظ تسلیحاتی و انتقال نیرو از گردان جنین استفاده کنند.
سوال:طی جنگ های دهه شصت و هفتاد میلادی شاهد پیروزی در جنگ علیه رژیم صهیونیستی نبودیم، اما اکنون با وجود اینکه رژیم صهیونیستی همان است و خود را از نظر نظامی توسعه داده است، اما امروز شاهدیم که جنگ‌ها ساعت‌ها و چند روزه شده است و رژیم صهیونیستی برای آتش‌بس التماس می کند، در این عرصه چه گذشت و از نظر توسعه چه شد تا به دوران پیروزی رسیدیم؟
زیاد النخاله: در واقع، اگر نگاه تاریخی هم داشته باشیم، مردم فلسطین با مشکلات زیادی روبه رو بوده اند و همچنین در طول تاریخ، تابع حکومت های متعدد و گوناگونی بودند مثلاً پس از مهاجرت از فلسطین، کرانه باختری تحت حاکمیت پادشاهی وقت اردن قرار گرفت. نوار غزه تابع حکومت مصر بود و پس از سال ۱۹۶۷ کرانه باختری و نوار غزه توسط اشغالگران صهیونیست اشغال شد و نیروهای اشغالگر سالها در آن مستقر شدند و به تدریج شاهد شکل گیری مقاومت به این شکل یا به اشکال دیگری بودیم. فکر مقاومت باعث شد که تشکیلات متعددی علیرغم وجود سازمان آزادیبخش فلسطین به وجود بیاید. در این بین برخی از فلسطینی ها به سمت پروژه توافق اسلو و امضای آن توسط سازمان آزادی بخش فلسطین رفتند. و برخی از فلسطینی ها راه را برای تفاهم با اسراییل باز کرد.
اما به تدریج و با گذشت زمان فلسطینی ها متوجه شدند که گفت وگوی صرف بی فایده است. واسراییل حتی التزام عملی نیز به این توافق ندارد. و در این بین گروه های مقاومت فلسطینی مانند جهاد و حماس به وجود آمدند و تقویت شدند و کار را با تمرکز بر موضوع مقاومت شروع کردند. امروز می‌توانیم بگوییم که گروه های مقاومت به‌ویژه جنبش جهاد، جنبش حماس و تا حدودی جبهه خلق برای آزادی فلسطین و برخی گروه های دیگر بر این عقیده هستند. همچنین منکر این موضوع نیستیم که در زمینه کسب تجارب و اقدامات نظامی و میدانی فلسطینی ها تلاش زیادی کردند و از آغوش باز جمهوری اسلامی ایران به ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی که بالغ بر چهل واندی سال از آن می گذرد مستفید شدند.
روابط فلسطین با جمهوری اسلامی به حدی گسترش یافت تا اینکه حتی از تجارب انقلاب اسلامی در زمینه ساخت و تولید تسلیحات بسیار بهره مند شدند. فلذا امروز شاهد آن هستیم که مقاومت نقش های متفاوتی نسبت به قبل ایفا می کند. و فلسطینی‌ها نسبت به قبل تجربه بیشتری دارند و امروزه فلسطینی‌ها سلاح‌های زیادی می‌سازند که اکثر این ها ساخت داخل است البته بجز مسلسل، و رژیم اشغالگر با آن مواجه می شود.
در حالی که موشک ها و تله های انفجاری وسلاح های ضد تانک ونفربر در داخل تولید می شود، و این تجربیات موشکی است که ملت فلسطین عمده آن را از برادران مان در جمهوری اسلامی ایران به دست آورده اند و این بر آنها تاثیر بسزایی داشته بطوری که امروزه شاهد این هستیم که مقاومت از این موشک ها برای ضربه به شهرهای اشغالی بخصوص تل آویو و تمامی شهرهای مرکزی رژیم استفاده می کند. بعلاوه استفاده از تله های انفجاری و خمپاره ها... که کسب تجربه ملت فلسطین ومقاومت برای همه این موارد از جمهوری اسلامی ایران حاصل شده است.
اگر مقاومت فلسطین مرحله به مرحله پیشرفت می کند وتجارب زیادی را در این خصوص بدست می آورد همه این را مرهون روابط مقاومت با جمهوری اسلامی ایران است و همکاری هایی است که در سطح فنی و تجربی و میدانی در حال انجام است و آن را در اختیار ملت فلسطین قرار داده است.
سوال: شاهد تحولاتی مهم در جنین و کرانه باختری هستیم، آیا سیاست تسلیح کرانه باختری محقق شده است؟
زیاد النخاله: در واقع در کرانه باختری پیچیدگی هایی وجود دارد، به عبارت دقیق تر، زمانی که مقام معظم رهبری خواهان تسلیح کرانه باختری شدند، موضوع این بود که ایشان در حقیقت دست خود را بر روی منطقه بسیار حساسی برای درگیری با دشمن قرار دادند. علیرغم آگاهی ما از اهمیت کرانه باختری اما بر اساس این توصیه ایشان، این موضوع تاثیر زیادی بر برادران ما برای توجه به این پرونده داشت. علاوه بر خود نیروهای مقاومت، همه برای ایجاد تغییر و تغییر کیفی در وضعیت فلسطین همکاری کردند و برنامه هایی برای آن تدوین شد. چه از طریق انتقال اسلحه و چه خرید سلاح از خود جامعه اسرائیل، آنچه مهم است این است که تمرکز زیادی وجود دارد تا کرانه باختری از حالت سکون و آرامش به حالت مقاومتی که امروز شاهد آن هستیم، برود. البته این امر کاملاً منطبق بر رهنمودهای مقام معظم رهبری در خصوص امکان تسلیح کرانه باختری بود، در هر صورت در سفر ما به ایران و در دیدار با مقام معظم رهبری، معظم له بار دیگر بر توسعه تسلیح کرانه باختری و توسعه اقدامات مقاومتی در کرانه باختری تاکید کردند و همچنین معتقدم که ما بعنوان فلسطینی ها و نیروها و جنبش های مقاومت به اهمیت کرانه باختری پی برده ایم، اما این امر مستلزم تلاش و کوشش از سمت خود فلسطینی ها و همچنین کمک برادران ما در جمهوری اسلامی ایران است.
سوال: آیا کشورها یا سازمان هایی هستند که بخواهند روند تسلیح کرانه باختری متوقف شود؟
زیاد النخاله: پروژه سازش در منطقه و همه کشورهایی که به دنبال پروژه سازش هستند، در مقابل مسئله کرانه باختری و به طور کلی در مقابل موضع مقاومت، چه در غزه و چه در کرانه باختری، ایستادگی می کند. منظورم این است که وقتی از پروژه صلح با اسرائیل و پروژه سازش با دشمن صحبت می کنیم، این بدان معناست که همه کسانی که به دنبال پروژه های سازش و آشتی با دشمن هستند، خود به خود مخالف برنامه مقاومت هستند و همه کسانی که اسرائیل را به رسمیت نمی شناسند، از مقاومت حمایت می کنند. دو جریان در منطقه وجود دارد، یک جریان بزرگ عربی وجود دارد که هم در گفتار و هم در عمل به نفع صلح و سازش با اسرائیل عمل می کند، اما اراده مردم فلسطین در امتناع از پذیرش پروژه سازش نقش اساسی دارد. و اگر این پروژه سازش به نتیجه برسد به این معنی است که مردم فلسطین حقوق خود را از دست داده اند. و این موضوع حتی اگر گاهی در برخی از کشورهای عربی در این زمینه اتفاقی افتاده باشد داشته باشند، قطعاً موفق نخواهد شد، زیرا امر واقع همان وضعیت مردم فلسطین است که این اعتقاد را دارند که اینجا سرزمین فلسطین است و آنها برای باز پس گیری آن مبارزه و مقاومت خواهند کرد.
گاهی در اثر شرایط و فشارهای منطقه ای بر مردم فلسطین و در اثر شرایط پیرامونی و در نتیجه فشارهای کشورهای عربی که برنامه مشخصی دارند، قدرت مردم فلسطین تضعیف شده یا از دست می رود. اما وقتی از این فشارها در سطح روانی و عملی خلاص شوند و در سطوح سیاسی، روحی و تسلیحاتی از آنها حمایت شود، به مقاومت روی می آورد. زیرا هیچ فلسطینی واقعی وجود ندارد که وجود اسرائیل را به رسمیت بشناسد و هر فلسطینی که کمی کرامت و حس میهن پرستی داشته باشد اسرائیل را به رسمیت نمی شناسد و هرکس اسرائیل را به رسمیت بشناسد استثنایی است و ممکن است در اثر فشار وشرایط کشورهای عربی به رسمیت شناخته باشد. اما تا زمانی که ما در این سرزمین حضور داریم و تا بیت المقدس در اشغال است و زمین ها و خانه های ما در اشغال است، مقاومت وجود خواهد داشت، اما مهمتر از همه این است که مقاومت را تقویت کنیم، ما کاملاً بر این باور هستیم که روزی موجودیت اسرائیل به پایان خواهد رسید.
اگر ضعیف باشیم ممکن است بعد از ۱۰۰ سال از بین رود اما اگر قوی و توانمند باشیم و مقاومت و استقامت و اراده فداکاری داشته باشیم تا ۲۰ سال دیگر از بین می رود، همه چیز به ما مرتبط است اما ما باور داریم که اسرائیل ناگزیر از بین خواهد رفت، اما مدت زمان طول کشیدن این مسئله به آمادگی و تلاش ما در مقاومت مربوط می شود. ممکن است شرایط ما خوب باشد و در عرض ۱۰ سال تمام موازنه قوا را برهم زنیم و اگر شرایط ما بد باشد ممکن است ۵۰ سال زمان نیاز داشته باشیم، تمام این مسائل مربوط به تمایل و توانایی ما برای مقاومت است. من معتقدم که در سالهای اخیر شاهد یک تغییر بزرگ و مهم در امر مقاومت بوده ایم و این نیز روز به روز تقویت می شود، آمادگی مردم فلسطین برای جان فشانی و فداکاری مهیا است. ان شاءالله می توانیم در یک بازه کوتاه زمانی تهدید بزرگی برای پروژه صهیونیستی باشیم، زیرا ما خوشبین هستیم و حتی اگر ده سال یا ۱۵ سال بگذرد، پیروز خواهیم شد، و پروژه صهیونیستی متلاشی خواهد شد. از آنجا که یهودیان در فلسطین حضور یافتند تا بتوانند در صلح، ثبات زندگی کنند، اما زمانی که مجال زندگی و صلح فراهم نیست و زمانی که یهودی می بیند تنها مکانی را که پیدا کرده جایی است که در آن کشته می شود باید از آن (فلسطین) برود، او به فلسطین آمد تا در امنیت و ثبات زندگی کند و وقتی این ثبات و امنیت را نیافت، به جایی که از آنجا آمده برمی گردد، زیرا امروز هیچ یهودی در جهان نیست که جانش مانند یهودیان در فلسطین در خطر باشد. در حالی که یهودیان در کشورهای دیگر ساکن هستند و راحت زندگی می کنند. اما یهودی که کشته می شود فقط در فلسطین است. فلذا وقتی ما به این جنگ ادامه دادیم و بعد عقیده آنها تغییر کرد که آمدن ما به این مکان یک اشتباه بزرگ تاریخی بود که به اینجا آمدیم، پس ما باید تلاش کنیم تا این باور اسرائیلی را تغییر دهیم که در اینجا فرصتی برای زندگی برای او وجود ندارد و تنها جایی که یک یهودی در آن کشته می شود فلسطین است و بنابراین او(اشغالگران) باید این سرزمین را ترک کند.
سوال: اکنون شاهد تحولاتی در کرانه باختری هستیم، پیش از دو سال پیش نیز شاهد تظاهرات فلسطینی های ساکن در داخل مناطق اشغالی بودیم. آیا آن روزی را خواهیم دید که گردان های مقاومت در آنجا تشکیل شود؟ و آیا شاهد غافلگیری جدیدی در مواجهه با دشمن صهیونیستی از جانب مقاومت خواهیم بود؟
زیاد النخاله: ما در جنبش جهاد اسلامی برای تشکیل گردان های رزمی در تمام شهرهای فلسطین در کرانه باختری تلاش می کنیم، کمیت و کیفیت این گردان ها با توجه به توانایی ما در تسلیح این گردان ها مکان به مکان بر حسب توانایی ما در تسلیح و تهیه امکانات برای این گردان ها متفاوت است. بدون شک گردان جنین متمایز از بقیه است و آنهم به خاطر این که اولین بود و کسانی که در آن گردان حاضر شدند ومدیریت کردند شجاعت و رشادت زیادی داشتند، وبسیاری از آنها به شهادت رسیدند. و تعداد زیادی از آنها سابقه زندانی شدن در زندان های رژیم صهیونیستی را داشتند، و برای همین متمایز از سایرین است. اما به هر حال در تمام شهرهای فلسطین گردان ها و گروه های نظامی تشکیل شده است و به ویژه اینکه جنبش جهاد اسلامی مسئولیت این موضوع را بر عهده گرفته است، اما این نافی حضور مبارزان حماس و حتی از سایر گروه ها نیست. ونیز من می گویم که ما از همکاری با مراکز جنبش فتح استقبال کردیم، در مراکز جنبش فتح اقشاری هستند که مخالف روند سازش و دولت خودگردان هستند و نیز اینها در این مناطق نفوذ دارند. تسلیح این گروه ها و حضور آنها در آنجا به وضعیت مقاومت کمک کرد. و ما تصمیم گرفتیم به روی این اقشار را نیز با آغوش باز پذیرفته و به تسلیح این گروه ها برای تثبیت وضعیت مقاومت کمک کنیم.
چون به نوعی مخالف دولت خودگردان شده اند، زیرا در همان دولت خودگردان گروه هایی هستند که با آن مخالف هستند. در همین زمان وضعیتی از وحدت ملی در این جامعه ایجاده شده است. بطوریکه تناقضی پیش نیاید زیرا این افراد پیشتر حامی دولت خودگردان بوده و امروز به مقاومت روی اورده اند. ما به روی آنها آغوش خود را گشودیم و به آنها تسلیحات و کمک رساندیم و آنها را در چارچوب جنبش فتح حفظ کردیم. مثل گردان های شهدای الاقصی؛ که در روزهای گذشته دو نفر از جهاد اسلامی به شهادت رسیدند که یکی از افراد گردان های الاقصی نیز همراه آنها بود. این موضوع باعث می شود جایگاه بهتری نزد مردم به دست آورید و حالت تعامل بیشتری بین جوانان ایجاد شود.
این روند گشایش در جامعه فلسطین مهم است، دعوت مستمر به وحدت ملی و ارائه کمک در هر کجا که ممکن است، من معتقدم که این امر به ما به عنوان نیروهای مقاومت و به ویژه به عنوان جنبش جهاد اسلامی کمک کرد تا گامی رو به جلو برداریم و جلوتر از دیگران باشیم.
همچنین ما برای ساخت مواد منفجره پیگیر وتجربه میدانی مان را در اختیارشان قرار می گذاریم و نیز به رزمندگان عملیاتی در میدان نبرد کمک های فراوان و مستمر می کنیم، در جنبش جهاد نیز اسرای با سابقه و با تجربه ای داریم که در سالهای قبل آزاد شده اند و ما از آنها بهره مند شدیم. از این رو وضعیت مقاومت در سطح مادی و در سطح تسلیحات و در سطح کادر رهبری و انسانی و همچنین در سطح تقدیم تعداد زیادی شهید تلاش زیادی کرده است.
جنبش جهاد اسلامی طی دو سال گذشته دهها نفر که به شهادت رسیدند را تقدیم کرده. که نقش و نفوذ زیادی در جامعه داشتند و از این رو ودر همه موضوعات حضور جهاد اسلامی، این جبنش را به یک عنوان اصلی در جنین و کرانه باختری تبدیل کرده است.
سوال: بعد از جنگ های اخیر در نوار غزه اوضاع معیشت و اقتصادی نوار غزه چگونه است؟
زیاد النخاله: ما اکنون در مورد نوار غزه ای صحبت می کنیم که در آن ارتش اشغالگر بطور مستقیم در آن وجود ندارد، اما اثر محاصره نوار غزه وجود دارد، من نمی گویم که زندگی در نوار غزه امکان پذیر نیست، اما زندگی بسیار سخت است. اولا محاصره و این محاصره به چه معناست؟ یعنی آوردن هر چیزی خارج از اقتصاد اسرائیل ممنوع است، اما فلسطینی‌های نوار غزه تمام زندگی‌شان مبتنی بر اقتصاد اسرائیل است و به این معناست که فلسطینی نمی‌تواند چیزی از آنچه را نیاز دارد از جای دیگری بخرد، مگر از جامعه اسرائیل، همچنین اسرائیل برای نیازهای فلسطینی ها تعیین تکلیف می کند، یعنی مثلاً صدها یا هزاران نوع موادی که به اعتقاد او در روند مقاومت استفاده می شود فروش آنها به اهالی نوار غزه ممنوع است. و شما مجبور به انجام خیلی چیزهای ممنوع هستید، اما سطح زندگی مانند هر جامعه ای در دنیاست که دارای سطوح مختلفی است، زیرا وقتی فرصت های شغلی محدود است، وقتی حمایتی وجود ندارد، فقر بالاست و... اما به هر حال من معتقدم که زندگی در نوار غزه و همچنین اقشاری که می توانند در آنجا زندگی کنند امکان پذیر است و وجود مقاومت درحد توان افق زندگی را برای مردم باز می کند. ما به عنوان مردم فلسطین در طول تاریخ شرایط سخت بسیاری را پشت سر گذاشته ایم. در روزگاری فلسطینی در چادر در شرایط بسیار اسفباری زندگی می کرد و اکنون شرایط فلسطینی ها در همه موارد بهتر است، نمی توان گفت که زندگی فلسطینی ها اسفبار است و ما نمی توانیم غذا پیدا کنیم، الحمدلله. زندگی مان بهتر از گذشته و حداقل از پناه جویان سوری بهتر است.
سوال: برخی از تحلیل گران مدعی این مسئله هستند که با توجه به اوضاع نا بسامان اقتصادی در نوار غزه، ملت فلسطین تحمل جنگ طولانی را ندارد؟
زیاد النخاله: همه ملت ها جنگ را بر نمی تابند. جنگ سخت و بی رحمانه است. شما از قربانیان صحبت می کنید، از خانه های تخریب شده و از شرایط سخت صحبت می کنید، هیچ مردمی جنگ را دوست ندارند و ما به عنوان ملت فلسطین صلح را دوست داریم. اما صلح باید یک صلح با عزت باشد، وقتی شرایط صلح واقعی فراهم نیست، شما به جنگ می روید، اما جنگ سرگرمی ما نیست، ما برای دفاع از خود در برابر تجاوزات صهیونیستی می جنگیم. ما برای احقاق حق خود که همان سرزمین مان است می جنگیم، ما برای محافظت از فرزندان خود در برابر جنایات اسرائیل می جنگیم و مطمئناً جنگ جنبه منفی نیز دارد که بر زندگی اجتماعی تأثیر می گذارد و حتی بر اقتصاد تأثیر می گذارد. اما این بدان معنا نیست که ما نمی جنگیم چون قربانی می دهیم یا از جنگ درد و رنج می بریم، فلذا بدون شک رنجی که در اثر جنگ و در اثر محاصره و کشتار وجود داشته و خواهد داشت، اما ما بهای خواسته خویش که همان آزادی مان است را می پردازیم.
سوال: مدعیان این تحلیل می گویند که نوار غزه بیش از یک هفته تاب آوری ندارد، آیا این موضوع درست است؟
زیاد النخاله: در هر جامعه‌ای دیدگاه‌ها و نظرات متعددی وجود دارد و همه مردم در درک و فهم و دیدگاه مشترک نیستند، قطعاً همه ملت فلسطین از جنگ حمایت نمی‌کنند و اقشاری وجود دارند که مثلا می‌گویند ما از جنگ خسته شده‌ایم. این گفتمان وجود دارد، اما گفتمان غالب نیست. اما اکثریت قریب به اتفاق فلسطینی ها برای دفاع از خود به سمت مقاومت رفته اند و این وضعیت شبه اجماع در میان فلسطینی ها شده است که معتقدند اگر می خواهیم آبرومندانه زندگی کنیم و تحت اشغال نباشیم پس باید مقاومت شود. این مساله نه از روی عشق و علاقه بلکه بخاطر اجبار می بایست مقاومت کنیم. زیرا اگر مقاومت نباشد، این بدان معناست که اشغالگری باقی می ماند و اسرائیلی ها زمین ها و تمام دارایی های ما را مصادره می کنند، بنابراین ما به سمت جنگ نمی رویم چون جنگ را دوست داریم ما به جنگ می رویم زیرا می خواهیم از خود در برابر جنایات صهیونیست دفاع کرده و از فرزندان، خانه و خانواده خود محافظت کنیم وملت فلسطین تحت اشغال است وبرای مقابله با اشغالگری مقاومت ومبارزه می کند.
سوال: آیا برنامه ای جهت مقاومت اقتصادی برای کاهش آلام مردم دارد؟
زیاد النخاله: پیچیدگی در محیط جغرافیایی فلسطین یک واقعیت است و اگر از غزه صحبت می کنیم، منطقه جغرافیایی غزه یک منطقه محدود است و صحبت از ۳۶۰ کیلومتر مربع است که ۲.۵ میلیون فلسطینی در آن زندگی می کنند و ممکن است بر حسب مطالعات گفته شود که شلوغ ترین نقطه جهان نوار غزه است که منطقه محدودی است و به همین دلیل زمین های زیر کشت در آن بسیار محدود است.
همچنین منابع اقتصادی آن بسیار محدود است، یعنی در نهایت جامعه غزه بیش از آنکه مولد باشد، مصرف کننده است، بنابراین تئوری های اقتصادی نمی‌تواند حداقل به جامعه فلسطین در غزه کمکی کند، اولاً شرایط سخت است و عدم وجود اراضی کشاورزی کافی برای تامین نیاز اهالی غزه، در نتیجه اشغال و امتناع اشغالگران از تامین مواد اولیه و حتی ماشین آلات هیچ بخش صنعتی وجود ندارد. اسرائیلی ها غزه را از هر طرف از جمله خشکی ودریا و بازار تجاری محاصره می کنند. فلذا مجال بهبود وضعیت اقتصادی در نوار غزه بسیار ضعیف است. همیشه مشقات اقتصادی بوده و هست، مقاومت می تواند در برخی موارد ساده کمک کند، اما نمی تواند مردم فلسطین را از مشکلات اقتصادی به شرایط بهتری برساند و این امر مشکل است.
سوال: پس از توافق تهران - ریاض، روند عادی سازی روابط با رژیم را چگونه ارزیابی می کنید، آیا بعد از توافق ایران و عربستان متوقف شد؟
زیاد النخاله: بدون شک توافق تهران - ریاض تاثیرات مثبتی بر منطقه گذاشت به ویژه کسانی که از ایجاد فضاسازی اختلافات فرقه ای ومذهبی از جمله موضوع شیعه و سنی سود می بردند را از دورخارج کرد، اول اینکه تندروها از این جو سو استفاده می کردند. همچنین رسانه‌های اسرائیلی از این فضا سود می‌بردند و سعی می‌کردند بگویند که اختلاف ایران و عربستان یک اختلاف فرقه‌ای و مذهبی است و در تمام مطبوعات و رسانه‌های غربی از این موضوع بعنوان یک دعوای فرقه‌ای تحلیل می شد اما در واقع این یک اختلاف فرقه ای و مذهبی نبود. این در واقع اختلاف منافع و اختلاف متاثر از تأثیرات خارجی بود، و رسانه ای های صهیونیستی ونفوذ سیاسی اسرائیل و آمریکا تأثیر زیادی بر آن داشت. زمانی که توافق بین تهران و ریاض حاصل شد، فضای مثبتی برای همه کسانی که تحت تأثیر این سردی روابط قرار داشتند ایجاد شد، بنابراین منطقه به یک تنفس و آسایش روانی رسید و این راحتی افق‌های روشنی را برای کشورهای منطقه که تحت تاثیر عربستان بودند باز کرد. و گام های مثبتی در جهت احیای روابط عادی ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس برداشته شد. من معتقدم که در آینده تأثیر زیادی بر بیشتر کشورهای عربی خواهد داشت.
سوال: وضعیت رژیم صهیونیستی را پس از موج گسترده تظاهرات با توجه به این که اختلافات داخلی زیادی در درون رژم رخ داده است، چگونه ارزیابی می کنید؟
زیاد النخاله: آنچه در درون دشمن صهیونیستی از نظر منازعات و اختلافات داخلی پیش آمده بدون شک آینده رژیم صهیونیستی را تهدید کرده و اگر این اختلافات در جامعه داخلی دشمن باشد و به آن قدرت امروز مقاومت را اضافه کنیم به مقاومت انگیزه و نیرو و امیدواری می دهد.
آنچه می خواهم بر آن تاکید کنم این است که آنچه می بینیم یک درگیری و یک تهدید واقعی درونی است و انتظار می رود این امر بر ساختار جامعه اسرائیل از نظر قوانین مدنی و نظامی و از نظر شکاف در جامعه اسرائیل چه به لحاظ سطح زندگی و چه به لحاظ امنیتی و نظامی تاثیر گذارد. به خصوص اینکه آنهایی که به جناح راست یا جریان تندرو که افراطی ترین آنهاست، که ریشه آن شرقی است و جریان دیگر یک جریان لیبرال است که ریشه آن غربی است. پس دو بخش متفاوت است و این دو بخش با یکدیگر تضادهای زیادی حتی در مبانی دینی خود دارند. حتی در خود جامعه اسرائیل نژاد پرستی هست، این ما نیستیم که این را می گوییم بلکه آنها خوشان از این انفکاک و تفرقه صحبت می کنند، یا مثلاً بین یهودیان آمریکایی و یهودیانی که اصالت عربی دارند یا یهودیان آفریقایی یا یهودیان غربی، می بینید که این تفاوت های نژادی موجود است. اما به دلیل اینکه شرایط اقتصادی شان بهتر از کشورهای اطراف است، این امر از شدت درگیری می کاهد، اما زمانی که تأثیرات فضای سیاسی و تأثیرات تغییر قوانین به نفع جریان راست افراطی است اختلافاتی هست که موجب افزایش شکاف در جامعه اسرائیل می شود. بنابراین، من انتظار دارم که در کوتاه مدت، این اختلافات تأثیر زیادی بر جامعه صهیونیستی داشته باشد و هر هفته شاهد تظاهرات صدها هزار یهودی در اعتراض به اصلاحات قضایی باشیم که می خواهند اسرائیل را از وضعیت خود به عنوان یک رژیم سکولار خارج کرده و خود را به عنوان یک رژیم مذهبی ناسیونالیست افراطی تر نمایان کنند. بنابراین در افکار عمومی اسراییل دو دستگی وجود دارد و به گفته همه تحلیلگران و ناظران عواقب بدی در پی خواهد داشت و پیامدهای منفی بر رژیم صهیونیستی خواهد داشت و ما نیز از این اختلاف درونی سود می بریم.
سوال: یکی از تحولات در عرصه فلسطین شلیک چندین موشک از جنوب لبنان به سمت دشمن صهیونیستی درماه های اخیر بوده است، آیا این معادله جدیدی در مقاومت است؟
زیاد النخاله: اولاً لبنان با اسرائیل صلح برقرار نمی کند، ثانیاً در لبنان اراضی لبنانی هست که همچنان تحت اشغال صهیونیست ها است، ثالثاً نیروی مقاومتی در لبنان وجود دارد که با هدف بازپس گیری اراضی اشغالی لبنان، موقعیت خود را تقویت کند.
مقاومت در لبنان موضع و دیدگاهی دارد که این فلسطین سرزمین ملت فلسطین است و پروژه صهیونیستی با ظلم در سرزمین فلسطین ایجاد شده است و این مقاومت در لبنان با مردم فلسطین همبستگی دارد. پس مقاومتی که با مواضع خود با ملت فلسطین متحد است و مقاومتی که اشغال اراضی لبنان را دلیل باقی ماندن مقاومت می داند ودشمن صهیونیستی را در همه موارد یک تهدید دائمی برای لبنان می بیند. بنابراین، مقاومت لبنان در این نبرد نقش اساسی دارد و برای همین نباید تعجب کنیم که موشک از لبنان حداقل به عنوان ابراز همبستگی با مردم فلسطین و همبستگی با جنبش مردم فلسطین در دفاع از مسجد الاقصی پرتاب می شود. و این یک پیام اخلاقی به مردم فلسطین می دهد و آن این است که مقاومت در لبنان در کنار مردم فلسطین برای مقاومت در برابر اشغالگران ایستاده است. بنابراین، موشک های لبنان، حتی اگر اندک ومحدود نیز باشد، معنا و اهمیت زیادی می دهد و این افق روشن را پدیدار می کند که اگر اسرائیلی ها تلاش در جهت کشتار مردم فلسطین داشته باشند، امکان مداخله مقاومت در لبنان به نفع ملت فلسطین نیز فراهم است. پیام موشکی بسیار مهم بود و به مقاومت فلسطین روحیه داد و به دشمن صهیونیستی این پیام را داد که مقاومت در لبنان فلسطینی ها را تنها نخواهد گذاشت.
سوال: اخیرا شاهد عملیاتی بودیم که سربازی مصری در مرز مصر انجام داد، ناظران معتقدند که این به خاطر روحیه مبارزه سربازان مصری و عرب و مسلمان است، بروز و ظهور این روحیه را در زیر خاکستر عادی سازی رژیم های منطقه با دشمن صهیونیستی را چگونه ارزیابی می کنید؟
زیاد النخاله: واقعیت این است که همه ملت‌های عرب مخالف اسرائیل هستند، در واقع هیچ عرب و مسلمانی وجود اسرائیل را به جای فلسطین نمی پذیرند. زیرا مسجد الاقصی و بیت المقدس میراث دینی و اسلامی مردم منطقه است.
هیچ مسلمان واقعی وجود ندارد یا کسی که حتی حس میهن پرستی داشته باشد نیست که بتواند وجود اسراییل را بجای فلسطین بپذیرد و این موضوع به یک مسئله غریزی در بین همه مردم منطقه اعم از عرب، مسلمان و گاه خارجی ها تبدیل شده است. پس مقاومت طبیعی در برابر این اشغالگری وجود دارد. آنچه در مرز مصر اتفاق افتاد طبیعی است و بیانگر احساسات شهروندانی است که معتقدند اسرائیل دشمن همه مردم است. بنابراین یک مقاومت طبیعی در برابر این اشغالگری وجود دارد و آنچه در مرز مصر اتفاق افتاد یک امر طبیعی است و بیانگر احساسات درونی یک شهروند است که معتقد است اسرائیل دشمن همه مردم است. عرب ها و مسلمانان، در رفتار و مسلک اسرائیل اشغالگری و جنایت کاری می بینند به ویژه اینکه در کرانه باختری خانه های فلسطینی ها را تخریب می کند و زمین ها را مصادره کرده و مردم را می کشد. بنابراین، واکنش طبیعی هر شهروند عرب و مسلمان است که اگر بتواند از فلسطینی ها دفاع کند، نباید در آن تردید و تاخیر کند. فلذا آنچه در مرز مصر اتفاق افتاد، برای هر آدمی در کشورهای عربی امری طبیعی و قابل انتظار است.
سوال: اکنون وضعیت پیمان اسلو و وضعیت تشکیلات خودگردان به ویژه پس از پیروزی های میدانی مقاومت را چگونه می بینید؟ و اکنون رابطه مقاومت با تشکیلات خودگردان چگونه است؟
زیاد النخاله: توافق اسلو مرده است، من تنها کسی نیستم که این را می گویم، حتی مقامی که آن را امضا کرده است می گوید این توافق مرده است، زیرا یک طرف اصلی توافق وجود دارد که آن را به رسمیت نمی شناسد و بدان مقید نیست به همین دلیل است که توافق اسلو پشت سر ماست و اکنون تمام تلاش اسرائیل این است تا امر واقع جدیدی را برای کنترل اراضی فلسطینی و تراکم شهرک سازی در کرانه باختری ایجاد کند.
حداقل فلسطینی ها امیدوار بودند که طبق توافق اسلو دولت فلسطینی در کرانه باختری و نوار غزه ایجاد شود، اکنون شهرک های یهودی در کرانه باختری بالغ بر ۶۰ درصد درصد از کرانه باختری را در اختیار گرفته و این ۴۰ درصد کل زمین هایی است که شهروندان فلسطینی در مناطقی از کرانه باختری سکونت دارند. فلذا توافق اسلو پایان یافته است و پروژه اسرائیل بر اساس نظریه شهرک سازی و این نظریه که یا فلسطینی ها به عنوان کارگر در خدمت جامعه اسرائیل باید کار کنند یا فرصت زندگی به آنها داده نمی شود و آنها می بایست بروند، این برنامه فعلی اسرائیل است. بنابراین، وقتی امروز در مورد بیش از هفتصد هزار شهرک نشین در کرانه باختری صحبت می کنیم، متوجه می شوید که تقریباً تعداد شهرک نشینانی که در بیت المقدس و کرانه باختری هستند طبق آمار رسمی حدود هشتصد هزار شهرک نشین است. و این در حالی است که سیصد هزار شهرک نشین در قدس شریف پس از اشغال کرانه باختری در سال ۱۹۶۷ و پانصد هزار شهرک نشین در کرانه باختری به وجود آمدند. آنها شهرها، زیرساخت ها، جاده ها، شرکت ها، حمل و نقل و زمین های کشاورزی را ایجاد کردند. این اقدام به این معنی است که هیچ رهیافتی برای تفاهم بین فلسطینی ها و اسرائیلی ها وجود ندارد. و چشم انداز هیچ گونه سازشی وجود ندارد و دلیل آن این است که اسرائیل آن را نمی خواهد. برخی از فلسطینی ها توافق اسلو را بستند و آن را به رسمیت شناختند و آنچه را که هیچ کس در خواب هم نمی دید ارائه کردند. بدبختی ما این است که برخی از فلسطینی ها آن را به رسمیت شناختند. اما با وجود آن، اسرائیلی ها از یک کشور یهودی در کرانه باختری صحبت می کنند، بنابراین هیچ چشم اندازی برای صلح وجود ندارد، هر گونه توافق با فلسطینی ها مرده است. متأسفانه این یک مورد تحقیر عرب ها بود که در اثر فشار آمریکا و در نتیجه وجود رژیم های غیر قانونی که در کشورهای عربی وجود داشت بود که موجب شد آنها در برابر اسراییل تسلیم شوند. بنابراین تقریباً همه دولت های عربی اطراف اسرائیل بطور مستقیم یا غیرمستقیم رابطه برقرار می کند و عملاً اسرائیل را به رسمیت می شناسند و هرکس آن را به رسمیت بشناسد مانع مقاومت فلسطینی ها می شود و آنها را تحت پیگرد قرار می دهند. فلذا ما در نوار غزه از جانب هم عرب ها و هم صهیونیست ها در محاصره هستیم. بنابر این پروژه صلح و سازش فقط یک پروژه صهیونیستی و در جهت تامین منافع اسراییل است وما با آن کاملا مخالف هستیم. اما این وظیفه ماست که همه از این شرایط سخت عبور کنیم و در شرایطی که اکنون در اختیار ماست، فضای مقاومت را ایجاد کنیم که ان شاءالله اوضاع بهتر خواهد شد.
آنچه در حال رخ دادن است فضای مقاومت است و دولت های عربی از فرصت یافتن راه حلی برای مسئله فلسطین مأیوس شده اند، بنابراین من فکر می کنم که صحبت در مورد پروژه صلح با اسرائیل در منطقه کم رنگ شده است و آنچه بقایای رژیم‌های عربی بدنبال آن هستند تنها رؤیاهای آنها برای جلب رضایت آمریکایی‌ها است، اما عملاً هیچ طرح صلح و سازشی با اسرائیل وجود ندارد.
سوال: اگر بخواهید شهید حاج قاسم سلیمانی را توصیف کنید، او را چگونه توصیف می کنید؟ با توجه به اینکه شهید حاج قاسم سلیمانی امروز حضور ندارد اما روحش همچنان در میدان محور مقاومت حضور دارد؟
زیاد النخاله: اگر می خواهید در مورد جمهوری اسلامی و آنچه که به مردم فلسطین تقدیم کرد صحبت کنیم، اولاً از موضع سیاسی صحبت کنید، و این بسیار مهم است که همانا به رسمیت نشناختن اسرائیل است و نه فقط این، بلکه این موضوع نتیجه داد و در سطح بین المللی و در سطح فلسطین تلاش شد تا اعلام کند که این موجودیت نامشروع است و این موجودیت صهیونیستی بر روی حق ویران شده ملت فلسطین تأسیس شده است.
چه کسی بجز جمهوری اسلامی برای حمایت از مردم فلسطین در هر شرایطی این موضع را گرفت. پس جمهوری اسلامی دو موضع دارد. یک موضع سیاسی و من معتقدم جمهوری اسلامی با تحمل محاصره و تحریم ها بهای موضع گیری سیاسی خود را در برابر ملت فلسطین پرداخته است. دوم مسئله مقاومت است، زیرا جمهوری اسلامی در موضع گیری و سیاست و چشم انداز خود برنامه ای برای حمایت از مردم فلسطین دارد. خوشبختانه شهید حاج قاسم سلیمانی در تبلور این مفاهیم و تجسم جایگاه جمهوری اسلامی در موضوع حمایت از مردم فلسطین در تمام سطوح حاضر، برجسته و پرشور بود. در سطح مقاومت می گویم شهید حاج قاسم سلیمانی در عرصه میدانی فلسطین حضور داشت و جمهوری اسلامی کمک های خوبی به مردم فلسطین ارائه کرد. اما من می خواهم اشاره کنم که شاید کسانی هستند که که فکر می کند که مردم فلسطین هر ماه صدها میلیون کمک دریافت می کنند، ممکن است کسی اینگونه فکر کند. من می گویم با کمترین امکانات ممکن و با اقتصاد خود اتکایی، مقاومت و فضای مقاومتی در فلسطین ایجاد شد، البته بدون شک ما اذعان داریم که جمهوری اسلامی کمک هایی در حوزه انتقال تجربه وآموزش و اقتصادی به مقاومت فلسطین کرده است. اما آیا دنیا می تواند بفهمد که فلسطینی ها چقدر از جمهوری اسلامی کمک می گیرند؟ بله، ما این کمک ها را انکار نمی کنیم، اما هیچکس نباید درباره این کمک های مالی اغراق کند. کمک های امنیتی-نظامی وجود دارد و این مهمترین کمک است. کمک هایی در چارچوب کمک های بشردوستانه برای خانواده های شهدا و خانواده های اسرا وجود دارد. این را می گویم تا مردم خیالشان راحت شود، چون ممکن است فکر کنند مردم فلسطین تمام پول جمهوری اسلامی را گرفته اند، کمک به خانواده شهدا و اسرا انسان دوستانه است و کمک های دیگر به لحاظ کار کارشناسی نظامی و در مراحل مختلف تامین برخی سلاح ها و در این چارچوب است و رساندن این کمک ها به نوار غزه و کرانه باختری بسیار پر هزینه بوده است.
اما مهمتر از همه اینها ایده و حضور و پیگیری مستمر شهید حاج قاسم است چرا که حاج قاسم همیشه حضور داشت و شخصا پیگیر همه چیز بود حتی در موضوع آموزش رزمندگان و مسئله امداد رسانی و ایشان نگران می شد، پیگیری می کرد و می پرسید.
و ما همیشه می گفتیم که حاج قاسم سلیمانی فلسطینی تر از فلسطینی ها است و بیت المقدس را بیشتر از اهالی شهر بیت المقدس دوست دارد و از این رو او شهید قدس بود و همه رهبران فلسطین او را می شناختند و حضور چشمگیری در تمام پرونده های مرتبط با فلسطین داشت.
سوال: و آیا این رابطه بر همان منوال با حاج اسماعیل قاآنی ادامه دارد؟
زیاد النخاله: مسلما من با حاج اسماعیل نیز همینطور است، ما درباره جمهوری اسلامی صحبت می کنیم. در جمهوری اسلامی ایران کسانی هستند مانند حاج قاسم و حاج اسماعیل که برنامه آن را نمایندگی می کنند. اینها کسانی هستند که نماینده جمهوری اسلامی هستند، اما در اصل این مردم مسلمان ایران و همت والای مردم ایران است، که به فکر کمک به فلسطین هستند، ولی مظهر این همت ملت ایران همانا شهید بزرگوار حاج قاسم سلیمانی و حاج اسماعیل قاآنی است. این عزیزان نماینده سیاست جمهوری اسلامی ایران هستند، و این موضع ایران و همه ملت ایران و رهبر معظم انقلاب اسلامی در حمایت از ملت فلسطین هیچ وقت فراموش نمی شود.
سوال: آیا تا کنون طرف هایی یا رژیم هایی بوده اند که از شما خواسته باشند روابط خود را با ایران قطع کنید؟
زیاد النخاله: بدون شک این را از ما خواستند و هیچ دولت عربی تمایل ندارد با ایران بخاطر مسئله فلسطین رابطه داشته باشیم، زیرا برنامه سیاسی آنها با ما متفاوت است. برنامه آنها اینگونه است که می گویند ما نمی خواهیم با اسرائیل در چالش و جدل باشیم حتی اگر فلسطینی ها تحت اشغال باشند.
و آنها به هر طریقی هم که شده نمی خواهند مردم فلسطین با ایران رابطه داشته باشند و خواهان عدم رابطه جنبش های مقاومت فلسطینی با ایران هستند. اما نگفتند اگر با ایران قطع رابطه کنید ما به شما کمک می کنیم، فقط می خواهند که ما با ایران قطع رابطه کنیم.
سوال: امروزه شاهد جنگ فرهنگی و روانی از سوی دشمن هستیم و تولیدات تلویزیونی و سینمایی مقاومت وجود دارد، آیا این جنگ برای شما مهم است؟ و به نظر شما چه چالش هایی در این جنگ وجود دارد؟
زیاد النخاله: مردم فلسطین، مانند سایر ملت های جهان، در معرض کمپین های رسانه ای، چالش ها، و متاثر از آن بوده و هستند و بسیاری از فرزندان ما تحت تأثیر تلویزیون و تبلیغات آن قرار دارند. برخی از آنها مشتاق هستند و تحت تأثیر بوده و از مهاجرت هیجان زده می شوند. بله اینگونه اقشار نیز هستند. اما اکثریت قریب به اتفاق مردم فلسطین آگاهی زیادی از عدالت آرمان خود، موضع خود، دفاع از سرزمین خود را دارند، اما در نهایت این یک جنگ آشکار است که بر روی نوجوانان وجوانان که مصونیتی ندارند تأثیر می گذارد، اما در نهایت خودشان متوجه می شوند که بر ضد مردم خود و بر خلاف میل آنها و مغایر با فرهنگ خود هستند که البته آنها را نیز می توان با کمی تلاش و کار فرهنگی برگرداند. به همین دلیل است که شما جوانانی را می بینید که امروزه در موضوع مقاومت شرکت می کنند، و آنها جوان های بیست ساله و کمتر از سی ساله ای هستند، که این اقشار می توانند در شبکه های اجتماعی، تلویزیون و اخبار تأثیر بگذارند، و همین اینها هستند که اسلحه برمی دارند، مقاومت می‌کنند، می‌جنگند و شهید می‌شوند.
من معتقدم که آگاهی زیادی در میان فلسطینی ها نسبت به آرمان خود وجود دارد، زیرا این جوانان با هر روز با گسترش شهرک های صهیونیستی در اطراف شان رو به رو می شوند و از اشغالگری رنج می برند و هر روز شهرک های صهیونیست نشین در اطراف زمین های آنها گسترش می یابد، آزار و اذیت علیه آنها انجام می شود، خانه های فلسطینی ها را می سوزانند، مزارع شان را می سوزانند و درختان را از ریشه می کنند. بنابراین جنگ روزانه با مردم است و این جنگ روزانه همانا فرهنگ مقاومت را ایجاد می کند و به مردم این چشم انداز را می دهد که نمی توان با اشغالگران این گونه همزیستی کرد، ما می توانیم صهیونیست ها را به چالش بکشیم.
زمانی آمارهای بین المللی وجود داشت که می گفت مردم فلسطین ضمن تحصیلکرده ترین افراد در سطح جهانی هستند، آگاهی وجود دارد و می توانند یاد بگیرند. و چاره ای جز آموختن و تحصیل در زندگی ندارند، به طوری که در تمام کشورهای حاشیه خلیج فارس دهها هزار معلم و مهندس بودند که نقش زیادی در آموزش و پروژه های عمرانی داشتند اما متأسفانه قشر زیادی از آنها اخراج شدند.
مادامیکه افراد تحصیل کرده و آگاه وجود داشته باشند که به حقوق و مطالبات خویش واقف باشند جای هیچگونه نگرانی نیست، این راه ادامه دارد و ما وظیفه داریم تا به مبارزه با رژیم صهیونیستی و دفاع از حقوق خود در زندگی ادامه دهیم.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
