چیستی عید غدیرخم در  تبیین پیامبراکرم‌(ص)

عید غدیرخم بین عید‌های امت اسلامی چه جایگاهی دارد؟ در این روز چه کاری انجام شده است؟ پاسخ این پرسش در احادیث اهل بیت‌(ع) وجود دارد.

در این نوشتار، یک حدیث نبوی ذکر می‌شود. عبدالله بن فضل هاشمی گفته است امام جعفر‌صادق‌(ع) از پدر خود، امام باقر (ع)، و  از  پدران خویش نقل کرده اند که پیامبر خدا (ص) فرمودند: «روز غدیر خم برترین عید‌های امت من است و آن روزی است که خداوند بزرگ به من فرمان داد که برادرم، علی بن ابی طالب (ع) را به عنوان پرچم دار و فرمانده امتم منصوب کنم تا بعد از من، مردم توسط او هدایت شوند و آن روزی است که خداوند در آن روز، دین را کامل کرد و نعمت را بر امت من تمام نمود و اسلام را به عنوان دین برای آنان پسندید.‌ای مردم! علی (ع) از من است و من از علی (ع) هستم، او از طینت من آفریده شده، و او امام خلق پس از من است. او برای خلق، آنچه را که در سنت من اختلاف کنند، روشن می‌کند. 

او امیرمؤمنان و رهبر پیشانی سفیدان و رو سفیدان و بزرگ و سرپرست مؤمنان و بهترین وصی‌ها و همسر سرور زنان جهان و پدر امامان هدایت شده است.» (امالی شیخ صدوق، مجلس ۳۶، ص ۱۲۶ / اقبال الاعمال سید بن طاووس، ج یک، ص ۴۶۶ / بحارالانوار علامه مجلسی، ج ۳۷، ص ۱۸ و ج ۹۷، ص ۱۱۰ / نورالثقلین عروسی حویزی، ج یک، ص ۵۸۹).

پیامبر خدا در این حدیث، مضمون آیه اکمال دین یعنی آیه ۳ سوره مائده را که در روز عید غدیر پس از نصب علی (ع) به امامت نازل شده است، آورده اند. با انتصاب علی بن ابی طالب (ع) به امامت در روز عید غدیر خم، دین کامل و نعمت تمام شد و اسلام به عنوان دین پسندیده قرار گرفت. پیامبر خدا روز عید غدیر خم را «افضل» عید‌ها نامیده اند. «افضل» صفت تفضیلی و به معنای برترین و بهترین و بالاترین و سودمندترین است. در روز عید غدیر، علی بن ابی طالب (ع) به عنوان عَلَم هدایت امت منصوب شد. 

«عَلَم» با فتحه عین و لام به معنای بیرق، پرچم، درفش، رایت، نشان و فرمانده است. پیامبر در این حدیث تصریح می‌فرماید که «من براساس مأموریت الهی، علی بن ابی طالب را به عنوان پرچم دار هدایت و فرمانده و راهنمای امت نصب نمودم.» جمله «معاشر الناس»، همه مردم را فرا‌ می‌گیرد و جهانی بودن امامت علی بن ابی طالب (ع) را روشن می‌کند. 

در ادامه این حدیث نبوی، بخشی از مناقب امام علی (ع) نیز ذکر شده است. جمله «علی (ع) از من است و من از علی (ع) هستم»، پیوستگی پایدار پیامبر و وصی پیامبر را بیان می‌کند. امام علی (ع) پیشوای روشنگر خلق برای دوران پس از رحلت پیامبر در تبیین اختلافات در سنت نبوی است. لقب «امیرالمؤمنین» را پیامبر خدا برای علی بن ابی طالب (ع) آورده اند. این لقب بین امامان (ع) به پدر امامان، حضرت علی (ع)، اختصاص دارد.

در ادامه حتما بخوانید ارزش روایت و نشر حدیث

امام علی (ع) «قائدُ الغُرِّ المُحَجَّلین» و پیشوا و پیشرو پیشانی سفیدان و رو سفیدان در روز قیامت است. علی بن ابی طالب (ع) «یَعسوبُ المُؤمنین» است. «یعسوب» به معنای امیر و ملکه و زنبور عسل و همچنین بزرگ و سید و جلودار و نیز مالک و سرپرست امور مردم آمده است.

امام علی (ع) را یعسوب مؤمنان خوانده اند؛ زیرا همان گونه که ملکه زنبور عسل، جلودار و رئیس و امیر زنبورهاست، امام علی (ع) جلودار مؤمنان است و همچنان که زنبور‌ها از ملکه خود پیروی می‌کنند، مؤمنان باید از حضرت علی (ع) پیروی کنند.