دلیل بی توجهی ایرانی‌ها به چکاپ | دولت باید چکاپ منظم را اجباری کند

به گزارش شهرآرانیوز، درحالی‌که در بسیاری از کشور‌های دنیا اهمیت چکاپ‌های دوره‌ایِ منظم برای مردم فرهنگ‌سازی شده و جا افتاده، در ایران خیلی از افراد سالی یک بار هم برای چکاپ‌های مختلف مثل آزمایش خون، سونوگرافی‌های لازم، ماموگرافی و ... اقدام نمی‌کنند و زمانی مراجعه می‌کنند که به یک بیماری غیرقابل برگشت مثل دیابت و فشارخون بالا و حتی بیماری‌های سختی مانند سرطان مبتلا شده‌اند.

این در حالی است که در دنیای مدرن و با وجود استرس‌های روزمره، آلودگی صوتی، آلاینده‌های هوا، تغذیه نامناسب و ... سلامت افراد همواره در معرض تهدید است و اگر به فکر سلامت خود نباشیم، بدن‌مان بسیار سریع‌تر از آنچه که فکرش را می‌کنیم، در برابر این تهدیدات کم می‌آورد و ما را زمین می‌زند.

بسیاری از بیماری‌ها یک دوره نهفتگی دارند و فرد تا زمانی که برای چکاپ مراجعه نکند، متوجه ابتلای خود نمی‌شود. گاهی فرد زمانی متوجه علائم می‌شود که بیماری اوج گرفته و ممکن است بدن دیگر به درمان پاسخ ندهد. به همین دلیل پزشکان توصیه می‌کنند که برای اطمینان از سلامت بدن، حتما در فواصل منظم چکاپ کامل بدهیم.

چرا ایرانی‌ها به چکاپ اهمیت نمی‌دهند؟

اما چرا ایرانی‌ها برای چکاپ‌های دوره‌ای تمایلی نشان نمی‌دهند و آن را به شکل‌های مختلف پشت گوش می‌اندازند؟ تازه مرد‌ها در مقایسه با زنان، خودمراقبتی کمتری دارند و خیلی از آنها تا میانسالی حتی یک بار هم برای چکاپ‌های دوره‌ای مثل آزمایش خون و تست پروستات و ... اقدام نکرده‌اند و آن را جزو افتخارات و برگ برنده‌ای برای خود می‌دانند!

دکتر ایرج خسرونیا، متخصص داخلی و فوق تخصص گوارش و کبد و رئیس انجمن متخصصین داخلی ایران در این باره می‌گوید: بی‌توجهی ما ایرانی‌ها به چکاپ‌های دوره‌ای دلایل متعددی دارد، اما اگر بخواهم به مهم‌ترین آنها اشاره کنم، یکی این است که خیلی از مردم تحت پوشش بیمه نیستند و از عهده پرداخت هزینه چکاپ‌های آزاد یا بدون بیمه برنمی‌آیند. شما فکر کنید یک خانواده ۴ نفره بخواهند سالانه یک آزمایش خون روتین انجام دهند. فقط همین یک مورد هزینه زیادی به یک خانواده ۴ نفره تحمیل می‌کند.

دکتر خسرونیا ادامه می‌دهد: یک دلیل بزرگ دیگر این است که در جامعه ما فرهنگ‌سازی کافی در این زمینه انجام نشده است. یعنی شما می‌بینید طرف بیمه تکمیلی خوبی هم دارد، اما چکاپ در فواصل معین را انجام نمی‌دهد. در بیشتر کشور‌های پیشرفته مردم یاد گرفته‌اند که هر ۶ ماه یک بار برای آزمایش خون اقدام کنند. اما در ایران ما تا مریض نشویم یا تا درد شدید به سراغ‌مان نیاید، برای چکاپ اقدام نمی‌کنیم. خیلی‌ها اوضاع بدتری دارند؛ مثلا دکتر برای فرد آزمایش و رادیولوژی و ام‌آرآی نوشته و او زورش می‌آید برای آن هم اقدام کند. به همین دلیل است که خیلی از افراد وقتی بیماری‌شان پیشرفت می‌کند یا متاستاز می‌کند، تازه یاد آزمایشگاه و سونوگرافی ... می‌افتند.

خودمراقبتی مرد‌ها ضعیف‌تر از زن‌ها

رئیس انجمن متخصصین داخلی ایران در ادامه گفتگو به این موضوع مهم اشاره می‌کند که در جامعه ما فرهنگ خودمراقبتی و توجه به چکاپ‌های دوره‌ای در مرد‌ها ضعیف‌تر از زنان است. خیلی از مرد‌ها فکر می‌کنند خودمراقبتی کاری زنانه است!

دکتر خسرونیا می‌گوید: در کشور ما خیلی از مرد‌ها تا ۵۰ – ۶۰ سالگی نه یک بار آزمایش روتین داده‌اند و نه به پزشک مراجعه کرده‌اند! درحالی‌که وقتی سن بالاتر می‌رود، این موضوع ضروری‌تر می‌شود. به همین دلیل از بیماری‌های خود خبر ندارند یا زمانی مراجعه می‌کنند که کار از کار گذشته است و نمی‌توان برایشان کاری کرد. خیلی از مرد‌ها با سرطان پروستات به پزشک مراجعه می‌کنند و سرطان‌شان یا پیشرفت کرده یا اصطلاحا متاستاز (Metastasis) کرده و در تمام بدن منتشر شده است.

او ادامه می‌دهد: یا خیلی از مرد‌ها مبتلا به دیابت هستند، اما از آن خبر ندارند و زمانی به پزشک مراجعه می‌کنند که دیابت، آنها را دچار عوارض کلیوی، چشمی، فشارخون و عارضه‌های دیگر کرده است. دیابت می‌تواند کلیه‌های فرد از بین ببرد، چشم‌ها را ضعیف و حتی کور کند، اعصاب را درگیر کند و منجر به مشکلات جنسی شود. در حالی که اگر چکاپ‌های دوره‌ای خود را جدی بگیرند، به هیچ یک از اینها مبتلا نمی‌شوند.

دولت باید چکاپ را اجباری کند

دکتر خسرونیا معتقد است که در ایران رسانه‌ها در این زمینه کم‌کاری کرده‌اند و باید بیشتر به مردم آموزش دهند. از سوی دیگر دولت و بخش خصوصی هم باید چکاپ را برای کارکنان خود اجباری کند و سخت بگیرد تا کسی نتواند از زیر آن شانه خالی کند. سازمان‌های بیمه‌گر هم باید افراد را مجبور کنند که اگر می‌خواهی بیمه شوی، باید هر ۶ ماه یک بار آزمایش بدهی و جوابش را برای ما بیاوری.

این پزشک متخصص داخلی می‌گوید: الان بعضی ادارات انجام چکاپ‌های دوره‌ای را اجباری کرده‌اند، اما هنوز فراگیر نشده است؛ و جالب است که خیلی از کارکنان با وجود اجباری بودن، تقلب می‌کنند یا قانون را دور می‌زنند و از زیرش در می‌روند. در حالی که این کار به نفع ادارات نیست و به نفع خود فرد است.

کدام چکاپ‌ها را باید مرتب انجام دهیم؟

اگر بخواهیم از امروز به خودمان بیاییم و دیگر چکاپ‌ها را پشت گوش نیندازیم، باید چه کنیم و کدام چکاپ‌ها را باید در فواصل منظم و معین انجام دهیم؟ دکتر خسرونیا در این باره پاسخ می‌دهد: نوع چکاپ‌ها به گروه سنی و جنسیت افراد هم بستگی دارد، اما یک سری آزمایش‌ها و چکاپ‌ها هست که زن و مرد از زمان طفولیت تا دم مرگ باید سالانه یا ۶ ماه یک بار انجام دهند.

این فوق تخصص گوارش و کبد تاکید می‌کند: تست کم‌خونی، تست هپاتیت، تست کبد چرب، چربی خون یا کلسترول، کم‌کاری و پرکاری تیروئید، کنترل کلسیم، کنترل میزان ویتامین دی، تست فشار خون و تست قند خون از جمله مواردی هستند که در فواصل معین باید انجام شوند.

او ادامه می‌دهد: ممکن است یک نوزاد از مادرش هپاتیت بگیرد و بنابراین باید چک شود. یا مثلا تیروئید، چون یک بیماری خاموش است و علائم بالینی ندارد، تا وقتی عوارض ندهد، متوجه آن نمی‌شویم. مگر این که برای آزمایش خون اقدام کنیم. یا کم‌خونی خود را به آسانی نشان نمی‌دهد. پس هر ۶ ماه باید آزمایش خون بدهیم تا متوجه شویم دچار کم‌خونی هستیم یا نه.

دکتر خسرونیا درباره کمبود کلسیم هم می‌گوید: همه ایرانی‌ها هم کلسیم پایینی دارند و هم ویتامین دی. گاهی شما می‌بینید که کلسیم خون‌تان خوب است، اما ویتامین دی پایین است و دلیل خوب بودن کلسیم این است که آن را از استخوان‌ها می‌گیرد و وارد سرم می‌شود و ما فکر می‌کنیم میزانش خوب است. برای همین است که اکثر ایرانی‌ها در ۴۰ - ۴۵ سالگی مبتلا به پوکی استخوان می‌شوند. چون لبنیات کم می‌خورند و کلسیم کافی به بدن‌شان نمی‌رسد. پس بررسی کلسیم مخصوصا از ۳۰ سال به بالا ضروری است.

به گفته این پزشک، چکاپ دوره‌ای قند خون هم خیلی ضروری است. به خصوص افرادی که سابقه خانوادگی دیابت دارند، باید زود به زود این تست را انجام دهند. مثلا هر ماه با دستگاه‌های تست قند خون خانگی قند خون خود را کنترل کنند و سالانه هم همراه چکاپ‌های دیگر حتما آن را انجام دهند و از میزان دقیق آن همیشه مطلع باشند تا بتوانند از ابتلا به دیابت جلوگیری کنند.

رئیس انجمن متخصصین داخلی ایران درباره تست فشار خون هم می‌گوید: فشار خون باید هر چند ماه یک بار چک شود. نه سالانه. این بیماری هم ممکن است هیچ علائمی نداشته باشد و بیمار با خون‌ریزی بینی به پزشک مراجعه کند. یا ناگهان دچار خون‌ریزی مغزی شود. سکته مغزی و سکته قلبی یک دلیلش فشار خون بالا است؛ بنابراین هر بار به پزشک مراجعه کردیم، باید از او بخواهیم که فشار خون‌مان را هم چک کند.

چکاپ‌های سنین بالا

دکتر خسرونیا ادامه می‌دهد: بعضی از تست‌ها هم بستگی به جنسیت دارند؛ مثلازن‌ها از ۴۰ سالگی سالانه یک بار باید ماموگرافی انجام دهند تا از سلامت سینه‌های خود مطمئن شوند. در مرد‌ها هم چکاپ سالانه پروستات خیلی مهم است که باید از ۳۰ سالگی شروع شود و سالانه یک بار حتما انجام گیرد. بعد از ۵۰ سالگی هم این چکاپ هر ۶ ماه یک بار ضروری است.

به گفته این پزشک متخصص، در سنین بالاتر هم خطر ابتلا به سرطان افزایش پیدا می‌کند و بنابراین تست‌های سرطانی هم باید انجام شود. این مورد خیلی ضروری است.

متخصصان همچنین تاکید می‌کنند که با توجه به کاهش سن ابتلا به دیابت و کبد چرب، تست و چکاپ این بیماری‌ها هم از سنین ۲۰ سالگی توصیه می‌شود.

منبع: همشهری

در ادامه حتما بخوانید مردان میانسال روزانه ۳۰ دقیقه پیاده‌روی کنند