ترامپولوژی

چند ماه پس از ورود ترامپ به کاخ سفید در یادداشتی با عنوان «ترامپوتراپی» درباره بردن کاخ سفید به کلینیک ترامپوتراپی نوشتم و یادآور شدم که از این کلینیک نه‌تنها بهبودی حاصل نخواهد شد، بلکه آمریکا را به اتاق «ایزوله بین‌المللی» می‌برد.
در آن نگاره به سخن ریچارد هاس، رئیس شورای روابط خارجی آمریکا، اشاره کردم که دکترین ترامپ را «دکترین خروج» نامید و معتقد بود او بر آن است که این کشور را از همه معاهده‌های بین‌المللی خارج کند. خروج آمریکا از «پیمان ترانس پاسیفیک»، «معاهده تغییرات اقلیمی پاریس»، «سازمان یونسکو»، «برجام» و به‌تازگی «پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای با روسیه» و... این ادعا را مستند کرد. اکنون در ماه‌های پایانی دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ، بر این باورم که باید کرسی‌های «ترامپولوژی» (ترامپ‌شناسی) در دانشگاه‌های علوم سیاسی جهان ایجاد شود و شناخت مؤلفه‌های دیپلماسی ترامپ به بحث و کنکاش علمی گذاشته شود؛ چراکه به ویژگی‌های «ترامپیسم» باید علاوه بر «دکترین خروج»، محورهایی چون «رکوردزنی دروغ»، «عدم تحمل و رکورد اخراج مقامات کاخ سفید»، «رسانه‌ستیزی»، «نژادپرستی»، «بلوف‌زنی سیاسی»، «ناهنجاری‌های جنسی»، «تخلفات انتخاباتی» و... را نیز افزود. جدیدترین شاهکار دیپلماسی ترامپ تحریم ظریف، سخن‌گوی اول دیپلماسی ایران در جهان، است؛ درحالی‌که هرروز مدعی مذاکره با ایران هستند!
همچنین توئیت اخیر دونالد ترامپ نشان داد که مستأجر کاخ سفید علاوه بر توانایی «تحریف تاریخ»، گاهی از بیان «حقیقت» هم ناگزیر می‌شود. او به‌تازگی نوشت: «به یاد داشته باشید که ایرانی‌ها هرگز برنده جنگی نبوده‌اند، اما هیچ‌گاه در مذاکره بازنده نشده‌اند». در تحلیل توئیت ترامپ بر آن نیستم که به تاریخ چندهزارساله ایران اشاره داشته باشم که ایرانی‌ها فتوحات فراوانی در جنگ‌ها داشته‌اند، بلکه فقط بر تحولات ۴۰ سال اخیر پس از پیروزی انقلاب اسلامی متمرکز می‌شوم که ایران آغازگر هیچ جنگی نبوده است که بازنده یا پیروز آن باشد، بلکه دکترین ایران همواره بر «دفاع» استوار بوده و همواره نیز پیروز دفاع بوده است. جنگ تحمیلی قدرت‌های جهانی علیه ایران نیز با دفاع مقدس هشت‌ساله ملت ایران مواجه شد و ملت ایران طعم تلخ شکست را در تمامی اهداف به دشمن متجاوز چشاند. ایران بی‌تردید پیروز قدرتمند دفاع مقدس بود و اجازه نداد یک وجب از این مرز و بوم در اشغال دشمن بماند. در تنش‌های ماه‌های اخیر نیز ساقط کردن پهپاد افسانه‌ای متجاوز آمریکا و توقیف نفت‌کش متخلف انگلیس نشان داد که ایران در دفاع از سرزمین خود جدی و البته همواره پیروز دفاع است. اما روی دوم سکه توئیت ترامپ اعتراف به یک واقعیت انکارناپذیر است و آن اینکه جمهوری اسلامی اهل گفت‌وگو و دارای قدرت منطق در مذاکره است. ایران در برابر زیاده‌خواهی‌ها و مطالبات غیرقانونی قدرت‌های جهانی هم اهل گفت‌وگو و هم دارای منطق قوی و استدلال متین است و قادر است پیروز میدان دیپلماسی باشد. روند تغییرات زیگزاگی مواضع کاخ سفید پس از خروج از برجام، تعیین شروط دوازده‌گانه برای مذاکره و عقب‌نشینی از این شرایط و تأکید بر مذاکره بدون پیش‌شرط باوجود تکرار گفت‌وگو درباره قدرت موشکی یا روابط منطقه‌ای جمهوری اسلامی گواه این واقعیت است که کاخ سفید از منطق شکست‌ناپذیر ایران در مذاکره هراس دارد. ترک میز مذاکره از سوی آمریکا با خروج از برجام نشان داد که کاخ سفید نه اهل مذاکره است و نه قابل اعتماد برای مذاکره. خروج آمریکا از برجام به‌عنوان یک توافق بین‌المللی مصوب شورای امنیت نقطه پایان هرگونه گفت‌وگو با کاخ سفید است. قدرت دفاعی و دیپلماسی منطقه‌ای ایران که بر مبنای مقررات بین‌المللی و همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه با کشورهای دوست و همسایه استوار گردیده است، مذاکره‌کردنی نیست. با همه این احوال ایران در شرایط احترام متقابل و دور از هرگونه تهدید و تحریم در چارچوب منافع ملی خود همواره اهل منطق و گفت‌وگو بوده است؛ چون به تعبیر ترامپ به پیروزی در میدان دیپلماسی و مذاکره همچون پیروزی در میدان دفاع مطمئن است. ایجاد کرسی «ترامپولوژی» موجب خواهد شد تا «ترامپیسم» به موزه‌های تاریخ سپرده شود و گفتار و رفتار ترامپ هرگز الگوی سیاست‌مداران و رهبران سیاسی جهان قرار نگیرد.