ساخت جامعه امن با ترویج امر به معروف در خانواده

به گزارش شهرآرانیوز؛ خانه برای همه ما محلی برای آرامش و امنیت است؛ چاردیواری که امنیت و پناه را برای ما در سایه حضور درکنار خانواده معنا می‌کند؛ سقف امنی که مهم‌ترین نقشش، پاسداری از اهالی‌اش است. پاسداری که نه با کنترل و محدودیت که با محبت و رسیدگی شکل می‌گیرد و به همین خاطر جز خانواده و اعضای آن، هیچ نهاد و گروه دیگری نمی‌توانند ایفاگر و تأمین‌کننده‌اش باشند.

آموزه‌های دین اسلام نیز با تأسی و تمسک به آیات و روایات به این نقش مهم خانواده توجه کرده‌اند و صیانت از اعضای خانواده را یکی از وظایف مهم والدین به‌خصوص پدران می‌دانند؛ آن‌چنان‌که در آیه ۶ سوره تحریم می‌خوانیم: «ای مؤمنان! خود و خانواده خود را از آتشی که هیزم آن، انسان‌ها و سنگ‌هاست، حفظ کنید».

خودتان و زن و بچه تان را حفظ کنید!

رهبر معظم انقلاب با معرفی خانواده به‌عنوان مجموعه‌ای به‌هم‌پیوسته، به نقش افراد در مراقبت ازهم در خانواده و جلوگیری از انحرافات اشاره می‌کنند و با اشاره به نقش پررنگ پدران در این موضوع می‌فرمایند: «به خانواده‌های خودتان هم برسید؛ به زن، به فرزند برسید. گاهی آنها بهتر از ما هستند. گاهی هم احتیاج دارند به اینکه ما حفظشان کنیم. اگر بهتر از ما بودند، کاری نکنیم که خراب شوند؛ اگر دیدیم خدای‌نکرده طوری هستند که احتیاج به کمک ما دارند، کمکشان کنیم؛ مراقب باشید.

«قوا انفسکم و اهلیکم نارا وقود‌ها النّاس والحجاره». (سوره تحریم، ۶۶)؛ از آتشی که آتشگیره آن انسان‌ها و سنگ‌ها هستند، خودتان و زن و بچه تان را حفظ کنید. معلوم می‌شود که وظیفه حفظ زن و بچه هم به‌عهده ماست؛ البته این کار‌ها با کمک خود خدای متعال میسر می‌شود؛ این را هم بدانیم. خداوند خودش باید کمک کند؛ باید از خدا همین را بخواهید». (۱۳/۷/۱۳۸۳ بیانات رهبر معظم انقلاب)

امر به خوبی و نهی از بدی در خانه

اعضای خانواده همراهان اصلی ما در مسیر دنیا هستند و به همین دلیل می‌توانند یکی از مؤلفه‌های مهم در تعیین مقصد ما باشند؛ مقصدی که ممکن است بهشت باشد یا جهنم؛ به همین دلیل همان‌طور که اشاره شد، خداوند متعال در قرآن کریم به اهمیت این تأثیر و تأثر اشاره کرده و درباره آن هشدار داده است.

حال سؤال اینجاست که ما چگونه باید از یکدیگر مراقبت و محافظت کنیم؟ حضرت محمد (ص) در پاسخ به سؤالی در این زمینه که چگونه انسان می‌تواند اهل و فرزندانش را از آتش (اعم از آتش دنیا و آخرت) نجات دهد، فرمودند: «آن‌ها را به آنچه خدا دستور داده است، امر کنید و از آنچه نهی کرده است، بازدارید. اگر از شما پذیرفتند، آنان را از آتش جهنم حفظ کرده‌اید و اگر قبول نکردند، به وظیفه خود عمل کرده‌اید». (تفسیر نمونه، ج ۲۴، ص ۲۹۳)

نشر خوبی، اول از نزدیکان

ممکن است تا امروز هر وقت صحبت از امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر شده است، ما به بیرون از خانه و خانواده فکر کرده باشیم، درحالی‌که با توجه به سخن پیامبر (ص) و تأکید قرآن، نخستین نهاد برای امر به معروف و نهی زشتی، خانواده خودمان است؛ زیرا ما با توجه به آموزه‌های دینی، ابتدا مسئول خود و خانواده خودمان هستیم و به‌اصطلاح ابتدا باید به اصلاح امور خودمان توجه کنیم.

همان‌طور که ابراهیم خلیل‌ا... (ع) نیز در هنگام ابلاغ رسالتش، ابتدا به‌سمت خانواده خود رفت و با پدر و خاندانش از رویگردانی از بت‌ها سخن گفت و رسول خدا (ص) پس از مبعوث شدن ابتدا پیام خداوند را با خانواده و نزدیکان خود درمیان گذاشت و آنها به‌واسطه اعتماد و شناختی که از ایشان داشتند، نخستین پیروانشان شدند.

تنها به زبان اکتفا نکنید

در قرآن کریم آمده است که لقمان، هم فرزند خودش را امر به معروف می‌کند و هم به او توصیه می‌کند که دیگران را با این روش، به کار‌های خیر توصیه کند و از کار‌های ناپسند بازدارد: «اى پسرک من! نماز را برپا دار و به کار پسندیده روی آور و از کار ناپسند روی گردان». لقمان/ سوره۳۱، آیه۱۷

با این حال به خاطر داشته باشیم که برای تأثیر بهتر این امر در خانواده، باید نکاتی را رعایت کنیم. یکی از این نکات مهم، امربه‌معروف در عمل است. درحقیقت در خانه بیشتر از آنکه امر به معروف و نهی از منکر کلامی کنیم، بهتر است که در عمل اتفاق بیفتد تا مؤثرتر واقع شود. در این باره، امام‌صادق (ع) فرمودند: «مردم را با اعمال خود به خوبی‌ها دعوت کنید و تنها به زبان اکتفا نکنید». (محمدباقر مجلسی، پیشین، ج ۵، ص ۱۹۸)

در ادامه حتما بخوانید بررسی برخی احکام قرض در آموزه‌های دینی | نسخه همدلی در اسلام

مهربان، عادل و مشوق باشید!

مطابقت عمل و زبان، یکی از شروط امر به معروف و نهی از منکر است. این عمل، شرایط دیگری نیز دارد که بر والدین واجب است پیش از به‌کارگیری آن درباره فرزندانشان، شیوه‌های آن را بیاموزند و با روش اشتباه، بیشتر موجب تخریب تربیت فرزند نشوند. والدین ابتدا باید از جادوی محبت بهره بگیرند و سپس عدالت و انصاف را درنظر گرفته، مانند عیب‌جویان فقط کاستی‌های فرزندشان را نبینند.

امام‌صادق (ع) درباره ویژگی‌های فردی که امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر می‌کند، می‌فرمایند: «تنها کسى مى‌‏تواند امربه‌معروف کند یا نهى از منکر نماید که داراى سه صفت باشد: به آنچه امر مى‏‌کند و از آنچه نهى مى‏‌کند، آگاه باشد، عادلانه امر یا نهى کند، با مهربانى امر و نهى کند». (تحف‌العقول، صفحه٣۵٨)