نگاه ژرف و راهبردی رهبری به نقش تمدن‌ساز حوزه علمیه قم | تأکید بر پاسخگویی فقه معاصر به نیاز‌های نوظهور

حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدمهدی واعظ‌موسوی در گفت‌و‌گو با خبرنگار شهرآرانیوز، ضمن اشاره به پیام رهبر معظم انقلاب به‌مناسبت یکصدمین سالگشت بازتأسیس حوزه علمیه قم و با اشاره به دغدغه‌های همیشگی رهبر معظم انقلاب نسبت‌به حوزه‌های علمیه و ضرورت تحول در این نهاد ریشه‌دار دینی، گفت: حضور پربرکت و باکرامت مقام معظم رهبری همواره با نگاهی عمیق و دلسوزانه به حوزه‌های علمیه، به‌ویژه حوزه علمیه قم همراه بوده است. دغدغه ایشان درخصوص تحول، پیشرفت و اثرگذاری حوزه نه‌تنها مربوط به امروز و دیروز نیست، بلکه سابقه‌ای چندده‌ساله دارد.

وی افزود: به یاد دارم در سال ۱۳۷۱ مقام معظم رهبری سفری به قم داشتند و در آن سفر، سخنرانی بسیار مهم، مفصل و پرمحتوایی ایراد کردند که محور اصلی آن، تحول در حوزه‌های علمیه بود. این نگاه اصلاحی و تحول‌خواهانه نسبت‌به حوزه، بیش از سه یا چهار دهه است که به‌طور مستمر در بیانات ایشان تکرار می‌شود و نشان از رویکرد راهبردی معظم‌له به جایگاه حوزه دارد.

واعظ‌موسوی با اشاره به تعبیر مقام معظم رهبری از حوزه به‌عنوان یک مرکز علمی با تخصص‌های معیّن، خاطرنشان کرد: از نظر ایشان، حوزه‌های علمیه نه‌فقط در سطح ملی، بلکه در سطح جهان اسلام و حتی در گستره بین‌المللی، جایگاهی ممتاز دارند. ایشان حوزه را مرکزی دانستند با قدمتی بیش از هزار سال، که همواره در تربیت عالمان و اندیشمندان دینی نقش‌آفرین بوده است؛ چه حوزه قم و چه سایر حوزه‌های علمیه در جهان.

این استاد حوزه علمیه با اشاره به تأکید رهبر انقلاب بر ضرورت تربیت نیرو‌های مؤمن، کارآمد و مهذب در حوزه، گفت: معظم‌له به آیه شریفه «إِنَّ خَیْرَ مَنِ اسْتَأْجَرْتَ الْقَوِیُّ الْأَمِینُ» استناد کردند و فرمودند بهترین افراد کسانی هستند که هم توانمند (کارآمد) و هم دارای تقوای اخلاقی (مهذب) باشند. حوزه علمیه باید به مرکز تربیت چنین‌نیرو‌هایی تبدیل شود.

وی حوزه علمیه را به تعبیر مقام معظم رهبری، خط مقدم مقابله با تهدیدات دشمنان در عرصه‌های گوناگون دانست و افزود: چه در عرصه جنگ نرم و چه در عرصه جنگ سخت، حضور و نقش‌آفرینی طلاب و فضلای حوزه، به‌ویژه در دوران دفاع مقدس، مشهود بوده است. طلاب شهید فراوانی تقدیم انقلاب شده‌اند و امروز هم در مواجهه با تهدیدات جدید، حوزه باید نقش‌آفرین و پیشتاز باشد.

واعظ‌موسوی با اشاره به نقد‌های رهبری درباره تمدن غربی و تأکید ایشان بر جایگزینی آن با تمدن اصیل اسلامی، اظهار داشت: مقام معظم رهبری تنها به نقد تمدن مادی غرب بسنده نمی‌کنند، بلکه باور دارند که تمدن اسلامی باید با نوآوری و اتکا به آموزه‌های ناب دینی، آینده را بسازد. ایشان حوزه را قله نوآوری‌های تمدنی و نهاد آینده‌نگر در این مسیر معرفی کردند.

وی افزود: از دیگر تأکیدات رهبری، ارتقای سطح تولیدات علمی فاخر در حوزه است. حوزه باید در ارائه یافته‌های علمی نو، پیشگام باشد. ایشان همچنین فقه را پاسخ دین به نیاز‌های واقعی زندگی فرد و جامعه می‌دانند و تأکید دارند که فقه نباید محدود به مسائل عبادی فردی شود، بلکه باید در گستره‌ای وسیع، پاسخگوی نیاز‌های اجتماعی، سیاسی و حتی حکمرانی باشد.

این استاد حوزه علمیه ادامه داد: ایشان به عقلانیت تحول‌یافته نسل‌های امروز نیز اشاره داشتند و تأکید کردند که حوزه باید با پشتوانه فکری و علمی قوی، حرف‌های قابل‌فهم برای مردم داشته باشد؛ نه‌اینکه صرفاً اصطلاحات پیچیده به کار گیرد که برای مخاطبان قابل‌درک نباشد.

در ادامه حتما بخوانید بررسی پیام رهبر معظم انقلاب به همایش بازتأسیس حوزه علمیه قم | از بلاغ مبین تا مهندسی نرم‌افزار اداره جامعه اسلامی

واعظ‌موسوی خاطرنشان کرد: فقه معاصر باید بتواند به پدیده‌های جدید و پیچیده دنیای امروز پاسخ دهد. جهان امروز با چالش‌های پرتعداد و چندلایه مواجه است و حوزه، به‌ویژه حوزه علمیه قم، باید ظرفیت پاسخگویی به این نیاز‌ها را در خود تقویت کند.

وی گفت: از منظر مقام معظم رهبری، فقیه امروز باید با علوم انسانی نوین مانند جامعه‌شناسی، روان‌شناسی، علوم سیاسی و... آشنا باشد و بتواند با نگاه نقادانه و سازنده، از این علوم در تولید فقه کاربردی بهره ببرد. شناخت این علوم و تعامل فعال با آن‌ها از الزامات فقیه تمدن‌ساز در عصر حاضر است.